patiënt verzoekt de arts om (delen van) het dossier langer of korter te bewaren. 4) De medische
gegevens zijn geanonimiseerd.
Week 3
Kwaliteit-, klacht- en tuchtrecht
2.3 Praktisch Gezondheidsrecht
Interne tuchtrecht geldt binnen een bepaalde organisatie of vereniging. Het is een buitenwettelijke
aangelegenheid. De regels zijn bv. opgenomen in de statuten van de vereniging. Alleen de leden van
de vereniging zijn onderworpen aan het tuchtrecht. Dit bestaat onder meer binnen de
beroepsorganisaties van artsen, tandartsen, apothekers, etc.
Externe tuchtrecht is geregeld in de Wet BIG. Het doel van het extern tuchtrecht is het bewaken en
bevorderen van de kwaliteit van de beroepsuitoefening in de individuele gezondheidszorg. Er zijn
beroepsbeoefenaars die grote maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben, waardoor het
bewaken van de kwaliteit van de beroepsuitoefening niet langer een zaak van de beroepsgroep
alleen is, maar ook van de gemeenschap. Tuchtrechtspraak wordt uitgevoerd in 2 instanties:
1. In eerste aanleg door het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg (RTG); en
2. In hoger beroep door het Centraal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg (CTG).
Het wettelijk tuchtrecht heeft niet tot doel om te straffen. Zie vanaf art. 47 Wet BIG. Het tuchtrecht is
van toepassing op het handelen of nalaten van de in art. 47 lid 2 Wet BIG genoemde
beroepsbeoefenaars, die in het BIG-register zijn geregistreerd (de registerberoepen). Uitgangspunt
van het tuchtrecht is de persoonlijke verwijtbaarheid van de beroepsbeoefenaar.
De experimenteerbepaling art. 36a lid 6 Wet BIG bepaalt dat het tuchtrecht ook van toepassing is op
de beroepen die op basis van dat artikel bij AMvB zijn aangewezen. Omdat deze beroepen niet zijn
opgenomen in een register, kan de tuchtrechter geen tuchtrechtelijke maatregelen tegen de
beoefenaren ervan uitspreken; in art. 36a lid 6 Wet BIG staat dat alleen de maatregelen
waarschuwing, berisping en geldboete kunnen worden opgelegd.
Twee normen:
1. Art. 47 lid 1 sub a Wet BIG: dit wordt overtreden wanneer de beroepsbeoefenaar niet
handelt als redelijk bekwaam en redelijk handelend beroepsbeoefenaar. Het gaat om
handelen ten opzichte van een patiënt, een persoon die anderszins op zijn professionele hulp
is aangewezen, of de naaste betrekkingen van die patiënt of hulpbehoevende. Dit kan gaan
om klachten over de medisch inhoudelijke behandeling, maar ook klachten over bv.
schending van het beroepsgeheim. Een redelijk bekwaam en redelijk handelend
beroepsgenoot handelt overeenkomstig de professionele standaard. Het tuchtcollege
baseert zich bij zijn uitspraken op richtlijnen en protocollen.
2. Art. 47 lid 1 sub b wet BIG: dit ziet op gedragingen die niet onder de eerste tuchtnorm (onder
a) vallen, maar in strijd zijn met hetgeen een behoorlijk beroepsbeoefenaar betaamt. Het
gaat dan om gedragingen in de privésfeer die een gevaar voor patiënten kunnen opleveren
of die het vertrouwen in de beroepsuitoefening ernstig kunnen schaden. Denk aan ernstige
strafbare feiten die een beroepsbeoefenaar begaat. Het handelen moet zijn weerslag hebben
op de individuele gezondheidszorg (weerslagcriterium).
Klachtgerechtigden: de wet bevat een limitatieve opsomming van wie een klacht mogen indienen bij
een tuchtcollege (art. 65 lid 1 Wet BIG).
De procedure begint met het indienen van een schriftelijk klaagschrift bij een van de vier regionale
tuchtcolleges. In art. 65 lid 2 Wet BIG en art. 4 Tuchtrechtbesluit (p. 602 Sdu) staan de eisen voor de
inhoud van het klaagschrift. Blijkt tijdens het vooronderzoek dat de klacht niet aan deze eisen
17
, voldoet, dan is de klager niet-ontvankelijk. Nadat de klacht is ontvangen door de secretaris van het
college, start een vooronderzoek (art. 66 lid 1 Wet BIG). Het doel daarvan is om te onderzoeken of de
klager gerechtigd is om een klacht in te dienen, en of de klacht van voldoende gewicht is.
Na het vooronderzoek kan de zaak in de raadkamer worden afgedaan of op een zitting worden
behandeld. Een regionaal tuchtcollege kan de beslissingen nemen die zijn genoemd in art. 67a Wet
BIG, tenzij de behandeling ter terechtzitting gaat plaatsvinden. In art. 48 Wet BIG zijn de maatregelen
genoemd. Binnen 6 weken nadat de beslissing aan de betrokkenen is verzonden, kan daartegen
beroep worden ingesteld, art. 73 Wet BIG. Dit is alleen mogelijk als de klacht is afgewezen of als hij
niet-ontvankelijk is verklaard.
Het is mogelijk dat naast een tuchtrechtelijke procedure ook een civielrechtelijke procedure loopt of
wordt gestart. Als de burgerlijke rechter m.b.t. hetzelfde feitencomplex tot een oordeel komt dat
afwijkt van dat van de tuchtrechter, moet hij dat zo motiveren dat deze afwijking voldoende
begrijpelijk is. Ook is samenloop met het strafrecht mogelijk.
H3 Praktisch Gezondheidsrecht
Het doel van de Wet BIG is om een uniforme regeling te geven voor alle daarvoor in aanmerking
komende beroepen op het gebied van de individuele gezondheidszorg, teneinde de kwaliteit van de
beroepsuitoefening te bewaken en te bevorderen.
Om de gewenste kwaliteit van de gezondheidsrecht te garanderen, kent de Wet BIG 5 instrumenten:
1. Registratie en titelbescherming: beroepsbeoefenaren worden kenbaar door
titelbescherming, en voor een aantal beroepen ook door een registratie.
2. Voorbehouden handelingen: de meest risicovolle handelingen zijn onttrokken aan de vrijheid
van beroepsuitoefening door iedereen.
3. Kwaliteitsbewaking: de overheid krijgt als taak om zo nodig kwaliteitsvorderende
voorschriften m.b.t. de beroepsuitoefening te geven.
4. Maatregelen: er zijn mogelijkheden om via tuchtrechtelijke en andere maatregelen tegen
tekortschietende en door ziekte en verslaving ongeschikt geworden beroepsbeoefenaren op
te treden.
5. Strafbepaling: een afzonderlijke strafbepaling is opgenomen voor wie buiten noodzaak
handelingen verricht op het gebied van de individuele gezondheidszorg en hiermee iemands
gezondheid benadeelt of een aanmerkelijke kans op benadeling van iemands gezondheid
veroorzaakt.
De Wet BIG is van toepassing op alle handelingen die verricht worden op het gebied van de
individuele gezondheidszorg. Hiermee worden in beginsel alle reguliere en alternatieve handelingen
bedoeld die voor de totale gezondheid van de individuele mens worden ondernomen. In art. 1 Wet
BIG wordt individuele gezondheidszorg omschreven.
De wet kent een stelsel van titelbescherming. Alleen aan beroepsbeoefenaren die voldoen aan
bepaalde wettelijke vereisten komt het recht toe een bij wet beschermde titel te voeren. Door het
voeren van die titel zijn deze beroepsbeoefenaren herkenbaar. De opleidingseisen en het
deskundigsgebied zijn in de wet of in een AMvB neergelegd.
- Beroepstitels: titels die gekoppeld zijn aan de inschrijving in het BIG-register constitutieve
registratie. Zie art. 3 Wet BIG. Een verzoek tot inschrijving wordt schriftelijk gedaan bij de
minister van VWS. Een dergelijk verzoek kan alleen worden gehonoreerd als de aanvrager
voldoet aan de opleidingseisen die in de wet of bij AMvB worden genoemd.
- Opleidingstitels: titels die gekoppeld zijn aan een opleiding.
18
gegevens zijn geanonimiseerd.
Week 3
Kwaliteit-, klacht- en tuchtrecht
2.3 Praktisch Gezondheidsrecht
Interne tuchtrecht geldt binnen een bepaalde organisatie of vereniging. Het is een buitenwettelijke
aangelegenheid. De regels zijn bv. opgenomen in de statuten van de vereniging. Alleen de leden van
de vereniging zijn onderworpen aan het tuchtrecht. Dit bestaat onder meer binnen de
beroepsorganisaties van artsen, tandartsen, apothekers, etc.
Externe tuchtrecht is geregeld in de Wet BIG. Het doel van het extern tuchtrecht is het bewaken en
bevorderen van de kwaliteit van de beroepsuitoefening in de individuele gezondheidszorg. Er zijn
beroepsbeoefenaars die grote maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben, waardoor het
bewaken van de kwaliteit van de beroepsuitoefening niet langer een zaak van de beroepsgroep
alleen is, maar ook van de gemeenschap. Tuchtrechtspraak wordt uitgevoerd in 2 instanties:
1. In eerste aanleg door het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg (RTG); en
2. In hoger beroep door het Centraal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg (CTG).
Het wettelijk tuchtrecht heeft niet tot doel om te straffen. Zie vanaf art. 47 Wet BIG. Het tuchtrecht is
van toepassing op het handelen of nalaten van de in art. 47 lid 2 Wet BIG genoemde
beroepsbeoefenaars, die in het BIG-register zijn geregistreerd (de registerberoepen). Uitgangspunt
van het tuchtrecht is de persoonlijke verwijtbaarheid van de beroepsbeoefenaar.
De experimenteerbepaling art. 36a lid 6 Wet BIG bepaalt dat het tuchtrecht ook van toepassing is op
de beroepen die op basis van dat artikel bij AMvB zijn aangewezen. Omdat deze beroepen niet zijn
opgenomen in een register, kan de tuchtrechter geen tuchtrechtelijke maatregelen tegen de
beoefenaren ervan uitspreken; in art. 36a lid 6 Wet BIG staat dat alleen de maatregelen
waarschuwing, berisping en geldboete kunnen worden opgelegd.
Twee normen:
1. Art. 47 lid 1 sub a Wet BIG: dit wordt overtreden wanneer de beroepsbeoefenaar niet
handelt als redelijk bekwaam en redelijk handelend beroepsbeoefenaar. Het gaat om
handelen ten opzichte van een patiënt, een persoon die anderszins op zijn professionele hulp
is aangewezen, of de naaste betrekkingen van die patiënt of hulpbehoevende. Dit kan gaan
om klachten over de medisch inhoudelijke behandeling, maar ook klachten over bv.
schending van het beroepsgeheim. Een redelijk bekwaam en redelijk handelend
beroepsgenoot handelt overeenkomstig de professionele standaard. Het tuchtcollege
baseert zich bij zijn uitspraken op richtlijnen en protocollen.
2. Art. 47 lid 1 sub b wet BIG: dit ziet op gedragingen die niet onder de eerste tuchtnorm (onder
a) vallen, maar in strijd zijn met hetgeen een behoorlijk beroepsbeoefenaar betaamt. Het
gaat dan om gedragingen in de privésfeer die een gevaar voor patiënten kunnen opleveren
of die het vertrouwen in de beroepsuitoefening ernstig kunnen schaden. Denk aan ernstige
strafbare feiten die een beroepsbeoefenaar begaat. Het handelen moet zijn weerslag hebben
op de individuele gezondheidszorg (weerslagcriterium).
Klachtgerechtigden: de wet bevat een limitatieve opsomming van wie een klacht mogen indienen bij
een tuchtcollege (art. 65 lid 1 Wet BIG).
De procedure begint met het indienen van een schriftelijk klaagschrift bij een van de vier regionale
tuchtcolleges. In art. 65 lid 2 Wet BIG en art. 4 Tuchtrechtbesluit (p. 602 Sdu) staan de eisen voor de
inhoud van het klaagschrift. Blijkt tijdens het vooronderzoek dat de klacht niet aan deze eisen
17
, voldoet, dan is de klager niet-ontvankelijk. Nadat de klacht is ontvangen door de secretaris van het
college, start een vooronderzoek (art. 66 lid 1 Wet BIG). Het doel daarvan is om te onderzoeken of de
klager gerechtigd is om een klacht in te dienen, en of de klacht van voldoende gewicht is.
Na het vooronderzoek kan de zaak in de raadkamer worden afgedaan of op een zitting worden
behandeld. Een regionaal tuchtcollege kan de beslissingen nemen die zijn genoemd in art. 67a Wet
BIG, tenzij de behandeling ter terechtzitting gaat plaatsvinden. In art. 48 Wet BIG zijn de maatregelen
genoemd. Binnen 6 weken nadat de beslissing aan de betrokkenen is verzonden, kan daartegen
beroep worden ingesteld, art. 73 Wet BIG. Dit is alleen mogelijk als de klacht is afgewezen of als hij
niet-ontvankelijk is verklaard.
Het is mogelijk dat naast een tuchtrechtelijke procedure ook een civielrechtelijke procedure loopt of
wordt gestart. Als de burgerlijke rechter m.b.t. hetzelfde feitencomplex tot een oordeel komt dat
afwijkt van dat van de tuchtrechter, moet hij dat zo motiveren dat deze afwijking voldoende
begrijpelijk is. Ook is samenloop met het strafrecht mogelijk.
H3 Praktisch Gezondheidsrecht
Het doel van de Wet BIG is om een uniforme regeling te geven voor alle daarvoor in aanmerking
komende beroepen op het gebied van de individuele gezondheidszorg, teneinde de kwaliteit van de
beroepsuitoefening te bewaken en te bevorderen.
Om de gewenste kwaliteit van de gezondheidsrecht te garanderen, kent de Wet BIG 5 instrumenten:
1. Registratie en titelbescherming: beroepsbeoefenaren worden kenbaar door
titelbescherming, en voor een aantal beroepen ook door een registratie.
2. Voorbehouden handelingen: de meest risicovolle handelingen zijn onttrokken aan de vrijheid
van beroepsuitoefening door iedereen.
3. Kwaliteitsbewaking: de overheid krijgt als taak om zo nodig kwaliteitsvorderende
voorschriften m.b.t. de beroepsuitoefening te geven.
4. Maatregelen: er zijn mogelijkheden om via tuchtrechtelijke en andere maatregelen tegen
tekortschietende en door ziekte en verslaving ongeschikt geworden beroepsbeoefenaren op
te treden.
5. Strafbepaling: een afzonderlijke strafbepaling is opgenomen voor wie buiten noodzaak
handelingen verricht op het gebied van de individuele gezondheidszorg en hiermee iemands
gezondheid benadeelt of een aanmerkelijke kans op benadeling van iemands gezondheid
veroorzaakt.
De Wet BIG is van toepassing op alle handelingen die verricht worden op het gebied van de
individuele gezondheidszorg. Hiermee worden in beginsel alle reguliere en alternatieve handelingen
bedoeld die voor de totale gezondheid van de individuele mens worden ondernomen. In art. 1 Wet
BIG wordt individuele gezondheidszorg omschreven.
De wet kent een stelsel van titelbescherming. Alleen aan beroepsbeoefenaren die voldoen aan
bepaalde wettelijke vereisten komt het recht toe een bij wet beschermde titel te voeren. Door het
voeren van die titel zijn deze beroepsbeoefenaren herkenbaar. De opleidingseisen en het
deskundigsgebied zijn in de wet of in een AMvB neergelegd.
- Beroepstitels: titels die gekoppeld zijn aan de inschrijving in het BIG-register constitutieve
registratie. Zie art. 3 Wet BIG. Een verzoek tot inschrijving wordt schriftelijk gedaan bij de
minister van VWS. Een dergelijk verzoek kan alleen worden gehonoreerd als de aanvrager
voldoet aan de opleidingseisen die in de wet of bij AMvB worden genoemd.
- Opleidingstitels: titels die gekoppeld zijn aan een opleiding.
18
