Inleiding in Pedagogische- en Onderwijswetenschappen 1 A
- Hc 1
-
Pedagogiek: Een tak van de wetenschap die de opvoeding en onderwijs van
kinderen bestudeert en onderzoekt welke effecten specifieke opvoedkundige
handelingen hebben.
Richt zich op:
Opvoeden: Opvoeders, begeleiders, leerkrachten en leidsters
Opgroeien: Kinderen, adolescenten en jong volwassenen
Pedagogiek als hedendaagse wetenschap
1. Beschrijven van gedrag
Het lijkt er op dat…
VB: Agressie door het kijken van televisie of het spelen van videogames.
2. Verklaren van gedrag
Bandura (sociale leertheorie):
- Persoonlijkheid bestaat niet alleen uit waarneembaar gedrag maar ook uit
cognitieve processen.
- Het individu kan leren op verschillende manieren.
- Door observatie kan gedrag aangepast of aangeleerd worden
Observationeel leren: het leren wat plaatsvindt door het observeren van andere
individuen.
Observationele bekrachtiging: het zien van de gevolgen die een persoon
ondervindt van de genomen actie.
VB: een leerling krijgt van zijn docent een compliment over de moeilijke
berekeningen die hij gemaakt heeft.
VB: Bobo doll experiments (1961-1963) Volwassenen deden agressief tegen de
pop, daarna gingen ze kijken of de kinderen dit gedrag zouden overnemen en
dus ook agressief tegen de pop zouden doen. (gedrag overnemen door
observatie van andere individuen).
3. Vertalen naar handelen
Restrictieve strategieën:
- Kijkwijzer (zodat kinderen geen gedrag zien wat nog niet gemaakt is om op
hun leeftijd te zien).
Actieve strategieën:
- Afkeurend commentaar geven (Bandura met de poppen)
- Empathie met slachtoffers benadrukken (Zodat ze weten dat de dader
schuldig is en het slecht is wat de dader doet.)
Nurture (aangeleerd gedrag)
Tabula Rasa (kind wordt geboren als onbeschreven blad, dit betekent dat het
kind als schone lei geboren wordt en dat alles aangeleerd wordt)
Aristoteles en John Locke waren hier de grondleggers van.
John Watson (behaviorisme)
“de mens is maakbaar”
- Geef mij een paar gezonde kinderen in mijn eigen wereld en ik kan ze
laten worden wat ik maar wil.
Koelkastmoeder (1940-1960):
, - Emotioneel kille moeders veroorzaken autisme bij hun kinderen.
Nature (aangeboren gedrag en kenmerken)
- Uiterlijk
Francis Galton
Grondlegger van de gedragsgenetica (meerdere genen die samenspeelde om de
persoonlijkheid en intelligentie van een individu te vormen)
- Geïnspireerd door Darwins evolutietheorie
Onderzocht intelligentie en persoonlijkheid
Koos 1000 mannen, deze mannen bleken maar tot 300 families te
behoren. Koos uit elke familie de persoon met de grootste intelligentie.
Personen om hun heen waren vaak naaste familieleden, kans nam af bij
geringere wetenschap.
Conclusie: erfelijkheid is belangrijker dan de omgeving
Correlatie: de mate van gelijkenis tussen familieleden op een bepaald kenmerk
probleem aan dit onderzoek -> de invloeden van genen en omgeving zijn niet
van elkaar te onderscheiden. Kon niks over de vrouw zeggen.
Oplossing-> specifieke groepen om de invloeden van genen en omgeving van
elkaar te onderscheiden. VB: tweelingen.
Galton voor gedrag genetische studies, Mendel voor moleculair (cellen)
genetische studies.
Nature or nurture?
Ouders meestal bij hun 1e kind nurture (aangeleerd) en 2e kind nature
(aangeboren)
- Harris: “Kinderen worden eigenlijk opgevoed door leeftijdsgenootjes, niet
door de ouders”
- Ouders hebben op lange termijn geen invloed op de ontwikkeling van de
persoonlijkheid van hun kinderen
- Peers (vrienden, kennissen, leraren) hebben meer invloed op
persoonlijkheid
- Ouderlijke genetische invloed moeilijk te onderscheiden van
ouderlijke opvoeding
Nature en nurture:
Differentiële ontvankelijkheid: mensen verschillen in hun gevoeligheid of
ontvankelijkheid voor invloeden
uit de omgeving.
Orchideekinderen: kwetsbare
kinderen.
Paardenbloemkinderen:
veerkrachtige kinderen die niet
kapot zijn te krijgen.
Zolang je weet welk type bloem
jouw kind is kan je de
opvoeding daarop aanpassen
en bloeien ze uit tot
spectaculaire mensen.
Omgeving als nurture:
, Verschillende omgevingssystemen die de persoonlijkheid van een kind maken.
- VB: als moeder gestrest is beïnvloedt dat het kind ook, want moeder
gedraagt zich anders.
Opvoeding is plaats, tijd en soort gebonden -> de eerste 1000 dagen zijn het
belangrijkste voor de ontwikkeling van een kind.
Opvoedingsstijlen (Baumrind en Maccoby & Martin):
Permissief: veel warmte, weinig
regels/structuur(+ -)
- Vrij en zonder dwang opgroeien. West-
Berlijn
- Kinderen kunnen niet ongehoorzaam zijn
omdat niemand om gehoorzaamheid
vraagt
- Kinderen zelf laten ontwikkelen zonder
regels
Autoritatief: veel warmte, veel regels/structuur
(+ +)
- Warmte: betrokken, begripvol en accepterend
- Regels: niet: disciplineren met behulp van fysieke dwang of kinderen
onthouden van aandacht en liefde -> leidt tot boosheid bij het kind, het
kind is beangstigd en gehoorzaamd daarom maar. wel: positief
disciplineren -> inductieve discipline (uitleg geven en beroep op empathie
en cognitieve vaardigheden van het kind)
VB: Je mag dit niet doen, omdat ….
- Veilige gehechtheidsrelatie met ouder/verzorger als secure base om
opvoeding verder goed te laten verlopen.
Verwaarlozend: weinig warmte, weinig structuur/regels (- -)
- Ouders boeien niet om het kind
- Kind wordt opgesloten in kelder ->minder ontwikkeld en brein kleiner
(Genie Wiley)
- Kind kent geen liefde en geen regels -> verwaarloosd
Autoritair: weinig warmte, veel regels/structuur (- +)
- Kint dient te gehoorzamen
- Geen sensitieve opvoeding (geen liefde)
- Negatieve disciplinering
Coercive cycle (Patterson):
Ouder/verzorger vraagt het kind om wat te doen (hé, kan je … doen?) -> kind
reageert met vijandigheid (nee, doe het lekker zelf) -> ouder/verzorger reageert
ook met vijandigheid en trekt terug (jeetje wat ben jij stom, laat maar!) -> kind
doet uiteindelijk niet wat er gevraagd wordt.
Te veel nadruk op opvoeden?
- Ouders hebben te weinig zelfvertrouwen
- Ouders vullen leven van kinderen met activiteiten (geen vrienden want
geen tijd voor)
- Ouders belemmeren hun kinderen door bezorgdheid -> kinderen
uiteindelijk voor ouders zorgen i.p.v. andersom
“Good enough parents” (Sandra Scarr)
Good enough: normale ontwikkeling, wat er in zin komt er uit (nature)
Slechter dan good enough: achterstanden
- Hc 1
-
Pedagogiek: Een tak van de wetenschap die de opvoeding en onderwijs van
kinderen bestudeert en onderzoekt welke effecten specifieke opvoedkundige
handelingen hebben.
Richt zich op:
Opvoeden: Opvoeders, begeleiders, leerkrachten en leidsters
Opgroeien: Kinderen, adolescenten en jong volwassenen
Pedagogiek als hedendaagse wetenschap
1. Beschrijven van gedrag
Het lijkt er op dat…
VB: Agressie door het kijken van televisie of het spelen van videogames.
2. Verklaren van gedrag
Bandura (sociale leertheorie):
- Persoonlijkheid bestaat niet alleen uit waarneembaar gedrag maar ook uit
cognitieve processen.
- Het individu kan leren op verschillende manieren.
- Door observatie kan gedrag aangepast of aangeleerd worden
Observationeel leren: het leren wat plaatsvindt door het observeren van andere
individuen.
Observationele bekrachtiging: het zien van de gevolgen die een persoon
ondervindt van de genomen actie.
VB: een leerling krijgt van zijn docent een compliment over de moeilijke
berekeningen die hij gemaakt heeft.
VB: Bobo doll experiments (1961-1963) Volwassenen deden agressief tegen de
pop, daarna gingen ze kijken of de kinderen dit gedrag zouden overnemen en
dus ook agressief tegen de pop zouden doen. (gedrag overnemen door
observatie van andere individuen).
3. Vertalen naar handelen
Restrictieve strategieën:
- Kijkwijzer (zodat kinderen geen gedrag zien wat nog niet gemaakt is om op
hun leeftijd te zien).
Actieve strategieën:
- Afkeurend commentaar geven (Bandura met de poppen)
- Empathie met slachtoffers benadrukken (Zodat ze weten dat de dader
schuldig is en het slecht is wat de dader doet.)
Nurture (aangeleerd gedrag)
Tabula Rasa (kind wordt geboren als onbeschreven blad, dit betekent dat het
kind als schone lei geboren wordt en dat alles aangeleerd wordt)
Aristoteles en John Locke waren hier de grondleggers van.
John Watson (behaviorisme)
“de mens is maakbaar”
- Geef mij een paar gezonde kinderen in mijn eigen wereld en ik kan ze
laten worden wat ik maar wil.
Koelkastmoeder (1940-1960):
, - Emotioneel kille moeders veroorzaken autisme bij hun kinderen.
Nature (aangeboren gedrag en kenmerken)
- Uiterlijk
Francis Galton
Grondlegger van de gedragsgenetica (meerdere genen die samenspeelde om de
persoonlijkheid en intelligentie van een individu te vormen)
- Geïnspireerd door Darwins evolutietheorie
Onderzocht intelligentie en persoonlijkheid
Koos 1000 mannen, deze mannen bleken maar tot 300 families te
behoren. Koos uit elke familie de persoon met de grootste intelligentie.
Personen om hun heen waren vaak naaste familieleden, kans nam af bij
geringere wetenschap.
Conclusie: erfelijkheid is belangrijker dan de omgeving
Correlatie: de mate van gelijkenis tussen familieleden op een bepaald kenmerk
probleem aan dit onderzoek -> de invloeden van genen en omgeving zijn niet
van elkaar te onderscheiden. Kon niks over de vrouw zeggen.
Oplossing-> specifieke groepen om de invloeden van genen en omgeving van
elkaar te onderscheiden. VB: tweelingen.
Galton voor gedrag genetische studies, Mendel voor moleculair (cellen)
genetische studies.
Nature or nurture?
Ouders meestal bij hun 1e kind nurture (aangeleerd) en 2e kind nature
(aangeboren)
- Harris: “Kinderen worden eigenlijk opgevoed door leeftijdsgenootjes, niet
door de ouders”
- Ouders hebben op lange termijn geen invloed op de ontwikkeling van de
persoonlijkheid van hun kinderen
- Peers (vrienden, kennissen, leraren) hebben meer invloed op
persoonlijkheid
- Ouderlijke genetische invloed moeilijk te onderscheiden van
ouderlijke opvoeding
Nature en nurture:
Differentiële ontvankelijkheid: mensen verschillen in hun gevoeligheid of
ontvankelijkheid voor invloeden
uit de omgeving.
Orchideekinderen: kwetsbare
kinderen.
Paardenbloemkinderen:
veerkrachtige kinderen die niet
kapot zijn te krijgen.
Zolang je weet welk type bloem
jouw kind is kan je de
opvoeding daarop aanpassen
en bloeien ze uit tot
spectaculaire mensen.
Omgeving als nurture:
, Verschillende omgevingssystemen die de persoonlijkheid van een kind maken.
- VB: als moeder gestrest is beïnvloedt dat het kind ook, want moeder
gedraagt zich anders.
Opvoeding is plaats, tijd en soort gebonden -> de eerste 1000 dagen zijn het
belangrijkste voor de ontwikkeling van een kind.
Opvoedingsstijlen (Baumrind en Maccoby & Martin):
Permissief: veel warmte, weinig
regels/structuur(+ -)
- Vrij en zonder dwang opgroeien. West-
Berlijn
- Kinderen kunnen niet ongehoorzaam zijn
omdat niemand om gehoorzaamheid
vraagt
- Kinderen zelf laten ontwikkelen zonder
regels
Autoritatief: veel warmte, veel regels/structuur
(+ +)
- Warmte: betrokken, begripvol en accepterend
- Regels: niet: disciplineren met behulp van fysieke dwang of kinderen
onthouden van aandacht en liefde -> leidt tot boosheid bij het kind, het
kind is beangstigd en gehoorzaamd daarom maar. wel: positief
disciplineren -> inductieve discipline (uitleg geven en beroep op empathie
en cognitieve vaardigheden van het kind)
VB: Je mag dit niet doen, omdat ….
- Veilige gehechtheidsrelatie met ouder/verzorger als secure base om
opvoeding verder goed te laten verlopen.
Verwaarlozend: weinig warmte, weinig structuur/regels (- -)
- Ouders boeien niet om het kind
- Kind wordt opgesloten in kelder ->minder ontwikkeld en brein kleiner
(Genie Wiley)
- Kind kent geen liefde en geen regels -> verwaarloosd
Autoritair: weinig warmte, veel regels/structuur (- +)
- Kint dient te gehoorzamen
- Geen sensitieve opvoeding (geen liefde)
- Negatieve disciplinering
Coercive cycle (Patterson):
Ouder/verzorger vraagt het kind om wat te doen (hé, kan je … doen?) -> kind
reageert met vijandigheid (nee, doe het lekker zelf) -> ouder/verzorger reageert
ook met vijandigheid en trekt terug (jeetje wat ben jij stom, laat maar!) -> kind
doet uiteindelijk niet wat er gevraagd wordt.
Te veel nadruk op opvoeden?
- Ouders hebben te weinig zelfvertrouwen
- Ouders vullen leven van kinderen met activiteiten (geen vrienden want
geen tijd voor)
- Ouders belemmeren hun kinderen door bezorgdheid -> kinderen
uiteindelijk voor ouders zorgen i.p.v. andersom
“Good enough parents” (Sandra Scarr)
Good enough: normale ontwikkeling, wat er in zin komt er uit (nature)
Slechter dan good enough: achterstanden
