College 1
Erfgoed bestaat niet in zichzelf maar ontstaat door onderhandeling en overeenstemming tussen
mensen over wat erfgoed zou moeten zijn
Erfgoed is wat mensen belangrijk vinden uit het verleden om te bewaren
Afghanistan is het kruispunt van verschillende culturen
In 2001 was het van belang om al het pre-islamitisch erfgoed te vernietigen door de Taliban
Of iets erfgoed is, ligt aan het perspectief hoe je het bekijkt (mensen hebben hierin hun eigen
belangen): schurend erfgoed (erfgoed met tegenstrijdige perspectieven)
Erfgoed zorgt voor spanningsvelden, maar kan ook samenhorigheid creëren
Materieel erfgoed (objecten, molen, etc.) monumenten, landschappen, archeologische vondsten,
bibliotheken en archieven, museale voorwerpen.
Immaterieel erfgoed (bottom-up) (cultuur, politiek heeft hier minder mee te maken) het geheel van
gewoonten, tradities, verhalen rituelen en gebruiken.
Er vallen twee zaken op aan de UNESCO-lijst:
1. de lijst wordt nog elk jaar langer
2. eenzijdigheid van het narratief van 'de strijd tegen het water' die een belangrijke rol speelt in bijna
al het gekozen erfgoed. Politieke belangen.
Definities van erfgoed
Rijksoverheid: cultureel erfgoed is het geheel van door de mensen het verleden tot stand gebrachte
materiële en immateriële bronnen die uitdrukking geven aan zich voortdurend ontwikkelende
waarden, overtuigingen, kennis en tradities.
Grever en Van Boxtel: de term erfgoed is een verzamelbegrip waarmee sporen uit het verleden
worden aangeduid die we als samenleving de moeite waard vinden om te bewaren voor de
toekomst.
Literatuur:
Erfgoed is om verschillende manieren te definiëren.
De geschiedenisvisie: erfgoed is de belichaming van onze geschiedenis. Het zijn de sporen in het
landschap, in dorpen en steden, objecten in musea en documenten in archieven die overgebleven
zijn uit het verleden en die ons iets laten zien van hoe het vroeger was.
De bewaar- en doorgeefvisie: erfgoed is 'alles wat wij van het verleden willen bewaren en doorgeven
aan volgende generaties'. Erfgoed is dus een verzameling van plekken, artefacten, verhalen en
tradities die ons zijn overgeleverd en die we in stand zouden kunnen houden en zo goed mogelijk
door willen geven aan onze kinderen.
In de geschiedenisvisie en in de bewaar- en doorgeefvisie is ook ruimte voor 'schurend erfgoed'.
Sommige artefacten of tradities zijn negatief gelabeld. Een voorbeeld hiervan is het geboortehuis van
Hitler. Zulk 'fout' erfgoed kan lange tijd een sluimerend bestaan leiden, maar als er dan iets mee
dreigt te gebeuren kan dat voor veel reacties zorgen.
'Nieuw' schurend erfgoed zijn bijvoorbeeld voorwerpen of gebouwen die herinneren aan het
Nederlandse slavernijverleden. Dit betreft vaak gewone dingen waarvan de laag opeens wordt
aangeboord, meestal omdat mensen er aandacht voor vragen. Het erfgoed is hetzelfde gebleven,
maar de tijden zijn veranderd.
Bij de bewaar- en doorgeefvisie kan het erfgoed per tijdperk en cultuur veranderen.
De procesvisie: richt zich op het onderhandelingsproces en de bijbehorende emoties rond erfgoed. Al
het erfgoed doet iets met ons en over al het erfgoed kan, of zal, in de toekomst onderhandeld
(moeten) worden.
Belangrijk verschil tussen de bewaar- en doorgeefvisie en de procesvisie is dat de aanhangers van de
tweede visie meestal wel uitgaan van de dynamische definitie van erfgoed, maar toch het erfgoed in
, lesprojecten vooral gebruiken als statisch object; terwijl mensen die meer in de richting van de derde
visie denken, meer (of vooral) aandacht geven aan het proces dat erfgoed is.
Burgerschapsvorming wordt opgedeeld in drie domeinen:
Democratie: kennis over het Nederlandse en Europese politieke systeem en de houding en
vaardigheden om hierin te kunnen functioneren.
Participatie: de middelen die leerlingen nodig hebben om op politiek, economisch en sociaal-
cultureel niveau deel te nemen aan de samenleving.
Identiteit: het kunnen leven volgens eigen waarden en normen en hoe deze relateren aan en
beïnvloed worden door de omgeving.
Het begrip 'erfgoed' omvat ten minste drie componenten:
Iets wat kan worden overgedragen.
Een groep gevers en ontvangers. Er moet een groep mensen zijn die in staat en bereid is om
die cultuurelementen of objecten over te dragen of te ontvangen.
Een motivering van de legitimiteit van de overdracht. Dat zijn bijvoorbeeld de waarden die
het cultuurelement of het object uit het verleden met het toekomstige gebruik verbindt.
De vorming van cultureel erfgoed komt zo naar voren als een voortdurend selectieproces met enkele
basisoperaties:
Het mechanisme van in- en uitsluiting om te bepalen wie of wat er al dan niet bij hoort.
De vorming en vaststelling van culturele regels, codes en standaarden.
De formulering van een vertoog over de cultuur, dat de selectie gaat legitimeren door de
cultuur van de gemeenschap gelijk te stellen met haar dominante zelfbeeld.
De toe-eigening van al die bestanddelen van externe, schijnbaar 'vreemde' culturen en die
belangrijk, aanlokkelijk, profijtelijk en inpasbaar in de inheemse cultuur lijken. (de tulp voor
Nederland)
Er zijn drie redenen om het begrip cultureel erfgoed te koesteren:
Het helpt ons om een dynamisch cultuurbegrip op te stellen dat het verleden met het heden
en de toekomst verbindt.
Het verwijst naar cultuurvormen en artefacten die de groepsidentiteit ondersteunen.
Het helpt het publiek of privaat beleid te ontwikkelen dat gericht is op het materiële of
virtuele behoud van cultuurelementen ten behoeve van latere processen van
identiteitsvorming of identiteitsbehoud.
Wat is leefbaarheid? Leefbaarheid zegt iets over de kwaliteit van de relatie tussen een mens en zijn
leefomgeving. Deze relatie wordt dus heel individueel beleefd en ingevuld.
Cultuur en erfgoed vervullen een belangrijke rol voor de leefbaarheid van stad en platteland. In
gebieden met bevolkingskrimp kan erfgoed de streek identiteit geven.
Topofilie: de liefde voor een plek. Onder topofilie wordt verstaan; alle gevoelsrelaties tussen mensen
en plaatsen.
Humanistische geografen gaan ervan uit dat precies dezelfde plaats bij elk van ons andere emoties
oproept.
Volgens Wright moesten geografen aan geosofie doen; de studie van geografische kennis vanuit
enkele of alle gezichtspunten. Het omvat de geografische ideeën, juiste en onjuiste, van allerlei
mensen; dus niet alleen geografen, maar ook andere burgers.
College 2
Maken: iets als erfgoed bestempelen en gaan conserveren (met of zonder functiebehoud)
Kraken: iets niet meer willen bewaren als erfgoed
Bewaken: het erfgoed dat al eerder zo is aangewezen, beschermen en behouden
Erfgoed bestaat niet in zichzelf maar ontstaat door onderhandeling en overeenstemming tussen
mensen over wat erfgoed zou moeten zijn
Erfgoed is wat mensen belangrijk vinden uit het verleden om te bewaren
Afghanistan is het kruispunt van verschillende culturen
In 2001 was het van belang om al het pre-islamitisch erfgoed te vernietigen door de Taliban
Of iets erfgoed is, ligt aan het perspectief hoe je het bekijkt (mensen hebben hierin hun eigen
belangen): schurend erfgoed (erfgoed met tegenstrijdige perspectieven)
Erfgoed zorgt voor spanningsvelden, maar kan ook samenhorigheid creëren
Materieel erfgoed (objecten, molen, etc.) monumenten, landschappen, archeologische vondsten,
bibliotheken en archieven, museale voorwerpen.
Immaterieel erfgoed (bottom-up) (cultuur, politiek heeft hier minder mee te maken) het geheel van
gewoonten, tradities, verhalen rituelen en gebruiken.
Er vallen twee zaken op aan de UNESCO-lijst:
1. de lijst wordt nog elk jaar langer
2. eenzijdigheid van het narratief van 'de strijd tegen het water' die een belangrijke rol speelt in bijna
al het gekozen erfgoed. Politieke belangen.
Definities van erfgoed
Rijksoverheid: cultureel erfgoed is het geheel van door de mensen het verleden tot stand gebrachte
materiële en immateriële bronnen die uitdrukking geven aan zich voortdurend ontwikkelende
waarden, overtuigingen, kennis en tradities.
Grever en Van Boxtel: de term erfgoed is een verzamelbegrip waarmee sporen uit het verleden
worden aangeduid die we als samenleving de moeite waard vinden om te bewaren voor de
toekomst.
Literatuur:
Erfgoed is om verschillende manieren te definiëren.
De geschiedenisvisie: erfgoed is de belichaming van onze geschiedenis. Het zijn de sporen in het
landschap, in dorpen en steden, objecten in musea en documenten in archieven die overgebleven
zijn uit het verleden en die ons iets laten zien van hoe het vroeger was.
De bewaar- en doorgeefvisie: erfgoed is 'alles wat wij van het verleden willen bewaren en doorgeven
aan volgende generaties'. Erfgoed is dus een verzameling van plekken, artefacten, verhalen en
tradities die ons zijn overgeleverd en die we in stand zouden kunnen houden en zo goed mogelijk
door willen geven aan onze kinderen.
In de geschiedenisvisie en in de bewaar- en doorgeefvisie is ook ruimte voor 'schurend erfgoed'.
Sommige artefacten of tradities zijn negatief gelabeld. Een voorbeeld hiervan is het geboortehuis van
Hitler. Zulk 'fout' erfgoed kan lange tijd een sluimerend bestaan leiden, maar als er dan iets mee
dreigt te gebeuren kan dat voor veel reacties zorgen.
'Nieuw' schurend erfgoed zijn bijvoorbeeld voorwerpen of gebouwen die herinneren aan het
Nederlandse slavernijverleden. Dit betreft vaak gewone dingen waarvan de laag opeens wordt
aangeboord, meestal omdat mensen er aandacht voor vragen. Het erfgoed is hetzelfde gebleven,
maar de tijden zijn veranderd.
Bij de bewaar- en doorgeefvisie kan het erfgoed per tijdperk en cultuur veranderen.
De procesvisie: richt zich op het onderhandelingsproces en de bijbehorende emoties rond erfgoed. Al
het erfgoed doet iets met ons en over al het erfgoed kan, of zal, in de toekomst onderhandeld
(moeten) worden.
Belangrijk verschil tussen de bewaar- en doorgeefvisie en de procesvisie is dat de aanhangers van de
tweede visie meestal wel uitgaan van de dynamische definitie van erfgoed, maar toch het erfgoed in
, lesprojecten vooral gebruiken als statisch object; terwijl mensen die meer in de richting van de derde
visie denken, meer (of vooral) aandacht geven aan het proces dat erfgoed is.
Burgerschapsvorming wordt opgedeeld in drie domeinen:
Democratie: kennis over het Nederlandse en Europese politieke systeem en de houding en
vaardigheden om hierin te kunnen functioneren.
Participatie: de middelen die leerlingen nodig hebben om op politiek, economisch en sociaal-
cultureel niveau deel te nemen aan de samenleving.
Identiteit: het kunnen leven volgens eigen waarden en normen en hoe deze relateren aan en
beïnvloed worden door de omgeving.
Het begrip 'erfgoed' omvat ten minste drie componenten:
Iets wat kan worden overgedragen.
Een groep gevers en ontvangers. Er moet een groep mensen zijn die in staat en bereid is om
die cultuurelementen of objecten over te dragen of te ontvangen.
Een motivering van de legitimiteit van de overdracht. Dat zijn bijvoorbeeld de waarden die
het cultuurelement of het object uit het verleden met het toekomstige gebruik verbindt.
De vorming van cultureel erfgoed komt zo naar voren als een voortdurend selectieproces met enkele
basisoperaties:
Het mechanisme van in- en uitsluiting om te bepalen wie of wat er al dan niet bij hoort.
De vorming en vaststelling van culturele regels, codes en standaarden.
De formulering van een vertoog over de cultuur, dat de selectie gaat legitimeren door de
cultuur van de gemeenschap gelijk te stellen met haar dominante zelfbeeld.
De toe-eigening van al die bestanddelen van externe, schijnbaar 'vreemde' culturen en die
belangrijk, aanlokkelijk, profijtelijk en inpasbaar in de inheemse cultuur lijken. (de tulp voor
Nederland)
Er zijn drie redenen om het begrip cultureel erfgoed te koesteren:
Het helpt ons om een dynamisch cultuurbegrip op te stellen dat het verleden met het heden
en de toekomst verbindt.
Het verwijst naar cultuurvormen en artefacten die de groepsidentiteit ondersteunen.
Het helpt het publiek of privaat beleid te ontwikkelen dat gericht is op het materiële of
virtuele behoud van cultuurelementen ten behoeve van latere processen van
identiteitsvorming of identiteitsbehoud.
Wat is leefbaarheid? Leefbaarheid zegt iets over de kwaliteit van de relatie tussen een mens en zijn
leefomgeving. Deze relatie wordt dus heel individueel beleefd en ingevuld.
Cultuur en erfgoed vervullen een belangrijke rol voor de leefbaarheid van stad en platteland. In
gebieden met bevolkingskrimp kan erfgoed de streek identiteit geven.
Topofilie: de liefde voor een plek. Onder topofilie wordt verstaan; alle gevoelsrelaties tussen mensen
en plaatsen.
Humanistische geografen gaan ervan uit dat precies dezelfde plaats bij elk van ons andere emoties
oproept.
Volgens Wright moesten geografen aan geosofie doen; de studie van geografische kennis vanuit
enkele of alle gezichtspunten. Het omvat de geografische ideeën, juiste en onjuiste, van allerlei
mensen; dus niet alleen geografen, maar ook andere burgers.
College 2
Maken: iets als erfgoed bestempelen en gaan conserveren (met of zonder functiebehoud)
Kraken: iets niet meer willen bewaren als erfgoed
Bewaken: het erfgoed dat al eerder zo is aangewezen, beschermen en behouden
