Leerdoelen probleem 2
Leerdoel 1: Welke zekerheidsrechten zijn er? Wat zijn hun voornaamste kenmerken?
Onder beperkte rechten kennen we ook zekerheidsrechten. Deze worden onderscheiden in persoonlijke zekerheidsrechten en goederenrechtelijke
zekerheidsrechten.
De persoonlijke zekerheidsrechten zijn er drie: hoofdelijkheid, borgtocht en garantie. Hier vindt de crediteur zijn zekerheid in het feit dat een derde
medeaansprakelijk is voor voldoening van de vordering.
Onder de goederenrechtelijke zekerheidsrechten kennen we pand en hypotheek. Hier vindt de crediteur zijn zekerheid rechtstreeks in het object
van zijn recht. Het is een beperkt recht die strekt tot het geven van voorrang bij verhalen.
Algemene bepalingen pand en hypotheek
3:227 lid 1 omschrijft ze als beperkte rechten. Gaat het om een zekerheid op een registergoed, dan spreken we van hypotheek. Gaat het om een
zekerheid op een ander goed, dan is het een recht van pand.
Het recht van pand strekt tot de waarborg van de hoofdsom, drie jaren rente (3:224) en kosten van behoud en onderhoud (3:234 lid 2).
Hypotheek strekt tot waarborg van de hoofdsom en drie jaren wettelijke rente (3:263).
In 6:142 worden pand en hypotheek als nevenrechten genoemd waardoor ze van rechtswege bij overgang op de nieuwe schuldeiser overgaan.
Daarnaast zijn het ook afhankelijke rechten als 3:7 en gaan ze met het moederrecht mee (3:82).
Als de schuldenaar en houder van pand op hypotheek niet dezelfde persoon zijn, spreken we van derde- pand- en hypotheek. Deze derde is
aansprakelijk voor waardevermindering (3:233 lid 1) en kan kosten voor het goed terugvorderen (3:233 lid 2). Ook kan hij bewerkstelligen dat bij
executie niet zijn goederen als eerste worden verhaalt (3:234 lid 1).
Pand- en hypotheekhouder hebben recht op parate executie (3:248 en 3:268).
Voor pand kunnen partijen vaststellen dat het verzuim door de rechter wordt vastgesteld (3:248 lid 2). Bij pand kan een ander dan de hoogste
gerangschikte pandhouder slechts verkopen met handhaving van die andere pandrechten (3:248 lid 3).
Bij hypotheek is dit anders, daar vindt zuivering plaats (3:273).
Bij faillissement kunnen pand- en hypotheekhouder hun recht uitoefenen alsof er geen faillissement was (57 Fw). Omdat ze separatisten zijn vindt
er geen omslag in de algemene faillissementskosten plaats (182 Fw). Hieraan zijn twee uitzonderingen gesteld: de afkoelingsperiode (63a Fw) en
mogelijke termijnstelling (58 lid 1 Fw).
Leerdoel 2: Hoe ontstaan zekerheidsrechten?
Omdat pand en hypotheek volgens 3:227 lid 1 beperkte rechten zijn, worden ze in beginsel beheerst door de algemene regels van beperkte rechten
waaronder ook de regeling van de overdracht (3:98 jo. 3:83 en 84)
3:81 lid 1 stelt als vereiste dat het te bezwaren goed overdraagbaar is, en hiermee in lijn bepaalt 3:228 dat de goederen voor pand en hypotheek
voor overdracht vatbaar moeten zijn.
Pand
Voor het pandrecht kan niet steeds worden volstaan met art. 3:98. Het pandrecht kent enkele aanvullende en afwijkende regels.
3:236 lid 1: het pandrecht wordt gevestigd door het in macht te brengen van de houder of derde.
3:237: zonder in macht brenging voor stil pandrecht, maar dan een authentieke akte.
3:239: stil pandrecht vorderingen op naam
Verder zijn er andere manieren van ontstaan: substitutie (3:229), vermenging, inning (3:246 lid 5) en gezamenlijke certificaathouders (3:259).
Voor andere goederen dan in 3:236 lid 1 genoemd, geldt lid 2, en dit gebeurt dus op overeenkomstige wijze als voor de levering van het te
verpanden goed is bepaald.
Hypotheek
Hypotheek kan door verjaring ontstaan.
Het kan tot stand komen voor voorbehoud (3:81 lid 1).
Maar hypotheek zal doorgaans tot stand komen door vestiging. Hierbij geldt in beginsel de schakelbepaling van 3:98 en dus de eisen van 3:84). Wat
betreft het vestigingsvereiste geldt de aanvulling van 3:260 die wat extra vormvereisten geeft.
Leerdoel 3: Wat is eigendomsvoorbehoud en wat zijn de voornaamste kenmerken ervan?
Eigendomsvoorbehoud geeft een verstrekkende zekerheid aan een schuldeiser.
Eigendomsvoorbehoud staat in 3:92. Als een titel een dergelijk beding bevat als omschreven in 3:92, dan geldt het wettelijke vermoeden dat de
overeenkomst is aangegaan onder opschortende voorwaarden, waarbij die voorwaarde is dat de schuldenaar moet voldoen aan de
overeengekomen prestatie.
Op het moment dat deze opschortende voorwaarde wordt vervuld, worde de verkrijger van rechtswegebezitter en eigenaar.
Algemeen wordt aangenomen dat de vervreemder de onder eigendomsvoorbehoud de afgeleverde zaak als zijn eigendom kan opeisen indien de
verkrijger ten aanzien van de nakoming van zijn betalingsverplichting in verzuim verkeert.
3:92 lid 2 geeft een limitatieve opsomming van vorderingen tot zekerheid waarvan een eigendomsvoorbehoud mag worden gemaakt:
Leerdoel 1: Welke zekerheidsrechten zijn er? Wat zijn hun voornaamste kenmerken?
Onder beperkte rechten kennen we ook zekerheidsrechten. Deze worden onderscheiden in persoonlijke zekerheidsrechten en goederenrechtelijke
zekerheidsrechten.
De persoonlijke zekerheidsrechten zijn er drie: hoofdelijkheid, borgtocht en garantie. Hier vindt de crediteur zijn zekerheid in het feit dat een derde
medeaansprakelijk is voor voldoening van de vordering.
Onder de goederenrechtelijke zekerheidsrechten kennen we pand en hypotheek. Hier vindt de crediteur zijn zekerheid rechtstreeks in het object
van zijn recht. Het is een beperkt recht die strekt tot het geven van voorrang bij verhalen.
Algemene bepalingen pand en hypotheek
3:227 lid 1 omschrijft ze als beperkte rechten. Gaat het om een zekerheid op een registergoed, dan spreken we van hypotheek. Gaat het om een
zekerheid op een ander goed, dan is het een recht van pand.
Het recht van pand strekt tot de waarborg van de hoofdsom, drie jaren rente (3:224) en kosten van behoud en onderhoud (3:234 lid 2).
Hypotheek strekt tot waarborg van de hoofdsom en drie jaren wettelijke rente (3:263).
In 6:142 worden pand en hypotheek als nevenrechten genoemd waardoor ze van rechtswege bij overgang op de nieuwe schuldeiser overgaan.
Daarnaast zijn het ook afhankelijke rechten als 3:7 en gaan ze met het moederrecht mee (3:82).
Als de schuldenaar en houder van pand op hypotheek niet dezelfde persoon zijn, spreken we van derde- pand- en hypotheek. Deze derde is
aansprakelijk voor waardevermindering (3:233 lid 1) en kan kosten voor het goed terugvorderen (3:233 lid 2). Ook kan hij bewerkstelligen dat bij
executie niet zijn goederen als eerste worden verhaalt (3:234 lid 1).
Pand- en hypotheekhouder hebben recht op parate executie (3:248 en 3:268).
Voor pand kunnen partijen vaststellen dat het verzuim door de rechter wordt vastgesteld (3:248 lid 2). Bij pand kan een ander dan de hoogste
gerangschikte pandhouder slechts verkopen met handhaving van die andere pandrechten (3:248 lid 3).
Bij hypotheek is dit anders, daar vindt zuivering plaats (3:273).
Bij faillissement kunnen pand- en hypotheekhouder hun recht uitoefenen alsof er geen faillissement was (57 Fw). Omdat ze separatisten zijn vindt
er geen omslag in de algemene faillissementskosten plaats (182 Fw). Hieraan zijn twee uitzonderingen gesteld: de afkoelingsperiode (63a Fw) en
mogelijke termijnstelling (58 lid 1 Fw).
Leerdoel 2: Hoe ontstaan zekerheidsrechten?
Omdat pand en hypotheek volgens 3:227 lid 1 beperkte rechten zijn, worden ze in beginsel beheerst door de algemene regels van beperkte rechten
waaronder ook de regeling van de overdracht (3:98 jo. 3:83 en 84)
3:81 lid 1 stelt als vereiste dat het te bezwaren goed overdraagbaar is, en hiermee in lijn bepaalt 3:228 dat de goederen voor pand en hypotheek
voor overdracht vatbaar moeten zijn.
Pand
Voor het pandrecht kan niet steeds worden volstaan met art. 3:98. Het pandrecht kent enkele aanvullende en afwijkende regels.
3:236 lid 1: het pandrecht wordt gevestigd door het in macht te brengen van de houder of derde.
3:237: zonder in macht brenging voor stil pandrecht, maar dan een authentieke akte.
3:239: stil pandrecht vorderingen op naam
Verder zijn er andere manieren van ontstaan: substitutie (3:229), vermenging, inning (3:246 lid 5) en gezamenlijke certificaathouders (3:259).
Voor andere goederen dan in 3:236 lid 1 genoemd, geldt lid 2, en dit gebeurt dus op overeenkomstige wijze als voor de levering van het te
verpanden goed is bepaald.
Hypotheek
Hypotheek kan door verjaring ontstaan.
Het kan tot stand komen voor voorbehoud (3:81 lid 1).
Maar hypotheek zal doorgaans tot stand komen door vestiging. Hierbij geldt in beginsel de schakelbepaling van 3:98 en dus de eisen van 3:84). Wat
betreft het vestigingsvereiste geldt de aanvulling van 3:260 die wat extra vormvereisten geeft.
Leerdoel 3: Wat is eigendomsvoorbehoud en wat zijn de voornaamste kenmerken ervan?
Eigendomsvoorbehoud geeft een verstrekkende zekerheid aan een schuldeiser.
Eigendomsvoorbehoud staat in 3:92. Als een titel een dergelijk beding bevat als omschreven in 3:92, dan geldt het wettelijke vermoeden dat de
overeenkomst is aangegaan onder opschortende voorwaarden, waarbij die voorwaarde is dat de schuldenaar moet voldoen aan de
overeengekomen prestatie.
Op het moment dat deze opschortende voorwaarde wordt vervuld, worde de verkrijger van rechtswegebezitter en eigenaar.
Algemeen wordt aangenomen dat de vervreemder de onder eigendomsvoorbehoud de afgeleverde zaak als zijn eigendom kan opeisen indien de
verkrijger ten aanzien van de nakoming van zijn betalingsverplichting in verzuim verkeert.
3:92 lid 2 geeft een limitatieve opsomming van vorderingen tot zekerheid waarvan een eigendomsvoorbehoud mag worden gemaakt:
