Bedrijfseconomie in balans – Theorieboek 2
Domein G Verslaggeving
39 Externe verslaggeving
Een onderneming is veelal verplicht om jaarstukken (balans en winst- en verliesrekening incl.
toelichting hierop) te publiceren. De interne balans en winst- en verliesrekening zijn overzichten
voor intern gebruik om sturingsinformatie te kunnen geven. Ze moeten een goed beeld geven en het
dient vaak als belangrijk beleidsdocument voor het management in de PDCA-cyclus. Deze mogen niet
in handen van concurrenten vallen. De fiscale balans en winst- en verliesrekening zijn overzichten
voor de fiscus (belastingdienst) op basis van de fiscale regels die vaak afwijken van de
bedrijfseconomische regels. De externe balans en winst- en verliesrekening moeten door de
ondernemingen met bepaalde rechtsvormen gepubliceerd of openbaargemaakt worden:
deponerings- en publicatieplicht. Hoe kleiner de onderneming hoe minder gepubliceerd moet
worden. Of een onderneming micro, klein, middelgroot of groot is afhankelijk van 3 criteria: waarde
activa, netto-omzet en gemiddeld aantal werknemers. Als aan minimaal 2 criteria wordt voldaan valt
de onderneming in deze groottegroep.
Deze openbaarmaking, de verplichting tot publicatie van gegevens via de KvK om informatie te
verschaffen en verantwoording af te leggen aan aandeelhouders, mogelijke vermogensverschaffers
en andere geïnteresseerde, is verplicht door de overheid. Ook wordt de externe verslaggeving
gebruikt voor coroporate governance: het goed en verantwoord besturen van een onderneming en
verantwoording afleggen over het gevoerde beleid.
Er is sprake van samenvaljaarrekening als zowel in de externe als in de fiscale jaarrekening de fiscale
waarderingsgrondslagen worden toegepast. Dit mag voor micro en kleine bv’s/nv’s.
Eisen jaarstukken:
- Inrichtingseisen: bepalingen voor het opstellen van de jaarrekening, het bestuursverslag en
de overige gegevens;
- Publicatie-eisen: regels hoe de onderneming de stukken openbaar moet maken;
- Controle-eisen: het gaat hierbij over de voorschriften, de controle op de jaarrekening en het
onderzoek van het bestuursverslag en overige gegevens. Hierbij speelt de accountant een
rol;
- Goed koopmansgebruik;
- Raad voor Jaarverslaggeving (RJ)/International Financial Reporting Standard (IFRS/IASB)/US
GAAP.
Onderdelen jaarstukken: jaarrekening, bestuursverslag en overige gegevens.
Voor de jaarrekening zijn verschillende modellen gegeven door de Nederlandse wetgeving in het
Besluit Modellen Jaarrekening. De toelichting op de jaarrekening bestaat uit:
- Gebruikte waarderingsgrondslagen;
- Winstverdeling (voorstel);
- Toelichting diverse posten;
- Gebeurtenissen na balansdatum.
Het doel hiervan is dat de jaarrekening een betrouwbaar oordeel geeft.
, Het bestuursverslag geeft een beeld van de (financiële) toestand van de onderneming op de
balansdatum en van de gang van zaken in het boekjaar en de behaalde resultaten. Ondernemingen
hebben verplichtingen die niet uit de balans blijken:
- Meerjarige financiële verplichtingen: langdurige verplichtingen, vb.: huurcontracten,
licentieovereenkomsten en erfpachtovereenkomsten;
- Voorwaardelijke verplichtingen: deze ontstaan door gebeurtenissen waarvan het bestaan
van de verplichting afhankelijk is van het zich in de toekomst al dan niet voordoen van een
onzekere gebeurtenis zonder dat de onderneming daar invloed op kan uitoefenen. (side-
letters). Vb.: een toezegging aan een afnemer tot uitbetaling van een vastgesteld bedrag
onder voorwaarde dat de netto-omzet van de rechtspersoon over een jaar per dat moment
met een afgesproken percentage is gestegen;
- Niet-verwerkte verplichtingen: hiervan is het niet waarschijnlijk dat er een betaling zal
plaatsvinden of het bedrag kan niet met voldoende zekerheid worden vastgesteld. Vb.: een
rechtszaak waarbij een derde van de onderneming een schadevergoeding heeft geëist een
het toe te kennen bedrag nog onzeker is.
- Toekomstverwachtingen
- Belangrijkste risico’s en onzekerheden (pos/neg)
Overige gegevens: deze bevatten o.a. de controleverklaring, statutaire regeling voor de winst,
bijzondere rechten, stemrechtloze aandelen, nevenvestigingen en de gebeurtenissen na
balansdatum met belangrijke financiële gevolgen.
Decharge: het verlenen van kwijting (aan het bestuur) voor het gevoerde beleid. Dit valt meestal
samen met het vaststellen van de jaarrekening. Hiermee wordt gezegd dat er naar het beste geweten
gehandeld is, hier worden ze dan ook niet meer in de toekomst op aangesproken.
Goed koopmansgebruik: de boekhouding op een algemeen geaccepteerde manier voeren
(waarheidsgetrouw en passend bij het type onderneming). Dit ontstaat uit jurisprudentie en
verandert soms omdat het zich aanpast aan wat gebruikelijk is in nieuwe tijden:
- Keuzevrijheid: vrijheid bij het kiezen van een manier van het bepalen van de winst. Elke
manier is toegestaan, zolang die bedrijfseconomisch aanvaardbaar is en niet in strijd is met
de wet.
- Bestendige gedragslijn: eens gekozen, altijd gekozen.
- Voorzichtigheidsbeginsel: kosten nemen wanneer ze in het vooruitzicht zijn en opbrengsten
pas meerekenen wanneer je zeker weet dat je ze binnen hebt.
- Duurzaamheid van de onderneming: geen cijfers publiceren die een spoedig faillissement
suggereren.
Een onderneming is in een aantal gevallen verplicht om jaarstukken te laten controleren door een
accountant. Deze maatregel heeft de wetgever genomen om de belangen van de bij de onderneming
betrokken personen en instellingen te waarborgen. Deze belanghebbende (stakeholders) zijn bv.
andere werknemers, klanten, de overheid, toeleveranciers, schuldeisers en aandeelhouders.
Sommige ondernemingen kiezen er zelf voor, redenen hiervoor kunnen zijn:
- Om inzichten te blijven behouden (-> transparantie);
- Om je in te dekken tegen boetes van bijvoorbeeld de belastingdienst;
- Het ontbreken van voldoende kennis om het zelf te controleren.
Rol van de accountant:
Domein G Verslaggeving
39 Externe verslaggeving
Een onderneming is veelal verplicht om jaarstukken (balans en winst- en verliesrekening incl.
toelichting hierop) te publiceren. De interne balans en winst- en verliesrekening zijn overzichten
voor intern gebruik om sturingsinformatie te kunnen geven. Ze moeten een goed beeld geven en het
dient vaak als belangrijk beleidsdocument voor het management in de PDCA-cyclus. Deze mogen niet
in handen van concurrenten vallen. De fiscale balans en winst- en verliesrekening zijn overzichten
voor de fiscus (belastingdienst) op basis van de fiscale regels die vaak afwijken van de
bedrijfseconomische regels. De externe balans en winst- en verliesrekening moeten door de
ondernemingen met bepaalde rechtsvormen gepubliceerd of openbaargemaakt worden:
deponerings- en publicatieplicht. Hoe kleiner de onderneming hoe minder gepubliceerd moet
worden. Of een onderneming micro, klein, middelgroot of groot is afhankelijk van 3 criteria: waarde
activa, netto-omzet en gemiddeld aantal werknemers. Als aan minimaal 2 criteria wordt voldaan valt
de onderneming in deze groottegroep.
Deze openbaarmaking, de verplichting tot publicatie van gegevens via de KvK om informatie te
verschaffen en verantwoording af te leggen aan aandeelhouders, mogelijke vermogensverschaffers
en andere geïnteresseerde, is verplicht door de overheid. Ook wordt de externe verslaggeving
gebruikt voor coroporate governance: het goed en verantwoord besturen van een onderneming en
verantwoording afleggen over het gevoerde beleid.
Er is sprake van samenvaljaarrekening als zowel in de externe als in de fiscale jaarrekening de fiscale
waarderingsgrondslagen worden toegepast. Dit mag voor micro en kleine bv’s/nv’s.
Eisen jaarstukken:
- Inrichtingseisen: bepalingen voor het opstellen van de jaarrekening, het bestuursverslag en
de overige gegevens;
- Publicatie-eisen: regels hoe de onderneming de stukken openbaar moet maken;
- Controle-eisen: het gaat hierbij over de voorschriften, de controle op de jaarrekening en het
onderzoek van het bestuursverslag en overige gegevens. Hierbij speelt de accountant een
rol;
- Goed koopmansgebruik;
- Raad voor Jaarverslaggeving (RJ)/International Financial Reporting Standard (IFRS/IASB)/US
GAAP.
Onderdelen jaarstukken: jaarrekening, bestuursverslag en overige gegevens.
Voor de jaarrekening zijn verschillende modellen gegeven door de Nederlandse wetgeving in het
Besluit Modellen Jaarrekening. De toelichting op de jaarrekening bestaat uit:
- Gebruikte waarderingsgrondslagen;
- Winstverdeling (voorstel);
- Toelichting diverse posten;
- Gebeurtenissen na balansdatum.
Het doel hiervan is dat de jaarrekening een betrouwbaar oordeel geeft.
, Het bestuursverslag geeft een beeld van de (financiële) toestand van de onderneming op de
balansdatum en van de gang van zaken in het boekjaar en de behaalde resultaten. Ondernemingen
hebben verplichtingen die niet uit de balans blijken:
- Meerjarige financiële verplichtingen: langdurige verplichtingen, vb.: huurcontracten,
licentieovereenkomsten en erfpachtovereenkomsten;
- Voorwaardelijke verplichtingen: deze ontstaan door gebeurtenissen waarvan het bestaan
van de verplichting afhankelijk is van het zich in de toekomst al dan niet voordoen van een
onzekere gebeurtenis zonder dat de onderneming daar invloed op kan uitoefenen. (side-
letters). Vb.: een toezegging aan een afnemer tot uitbetaling van een vastgesteld bedrag
onder voorwaarde dat de netto-omzet van de rechtspersoon over een jaar per dat moment
met een afgesproken percentage is gestegen;
- Niet-verwerkte verplichtingen: hiervan is het niet waarschijnlijk dat er een betaling zal
plaatsvinden of het bedrag kan niet met voldoende zekerheid worden vastgesteld. Vb.: een
rechtszaak waarbij een derde van de onderneming een schadevergoeding heeft geëist een
het toe te kennen bedrag nog onzeker is.
- Toekomstverwachtingen
- Belangrijkste risico’s en onzekerheden (pos/neg)
Overige gegevens: deze bevatten o.a. de controleverklaring, statutaire regeling voor de winst,
bijzondere rechten, stemrechtloze aandelen, nevenvestigingen en de gebeurtenissen na
balansdatum met belangrijke financiële gevolgen.
Decharge: het verlenen van kwijting (aan het bestuur) voor het gevoerde beleid. Dit valt meestal
samen met het vaststellen van de jaarrekening. Hiermee wordt gezegd dat er naar het beste geweten
gehandeld is, hier worden ze dan ook niet meer in de toekomst op aangesproken.
Goed koopmansgebruik: de boekhouding op een algemeen geaccepteerde manier voeren
(waarheidsgetrouw en passend bij het type onderneming). Dit ontstaat uit jurisprudentie en
verandert soms omdat het zich aanpast aan wat gebruikelijk is in nieuwe tijden:
- Keuzevrijheid: vrijheid bij het kiezen van een manier van het bepalen van de winst. Elke
manier is toegestaan, zolang die bedrijfseconomisch aanvaardbaar is en niet in strijd is met
de wet.
- Bestendige gedragslijn: eens gekozen, altijd gekozen.
- Voorzichtigheidsbeginsel: kosten nemen wanneer ze in het vooruitzicht zijn en opbrengsten
pas meerekenen wanneer je zeker weet dat je ze binnen hebt.
- Duurzaamheid van de onderneming: geen cijfers publiceren die een spoedig faillissement
suggereren.
Een onderneming is in een aantal gevallen verplicht om jaarstukken te laten controleren door een
accountant. Deze maatregel heeft de wetgever genomen om de belangen van de bij de onderneming
betrokken personen en instellingen te waarborgen. Deze belanghebbende (stakeholders) zijn bv.
andere werknemers, klanten, de overheid, toeleveranciers, schuldeisers en aandeelhouders.
Sommige ondernemingen kiezen er zelf voor, redenen hiervoor kunnen zijn:
- Om inzichten te blijven behouden (-> transparantie);
- Om je in te dekken tegen boetes van bijvoorbeeld de belastingdienst;
- Het ontbreken van voldoende kennis om het zelf te controleren.
Rol van de accountant:
