Menselijk gedrag hoofdstuk 6
Denken en intelligentie
Denken heeft te maken met de manipulatie van mentale representaties zoals concepten beelden,
schema’s en scripts.
> Denken organiseert de bouwstenen van cognitie op een betekenisvolle manier. Het resultaat
hiervan resulteert zich in beoordelen, beslissen, oplossingen, creativiteit e.z.v.
Conceptvorming > Het vermogen om ervaringen onder te brengen in vertrouwde mentale
categorieën om zo de ervaringen eenzelfde label te geven. Bijv.: dat je elke maandag naar school
gaat, je weet de reden waarom je naar school gaat en wat je daar gaat doen.
Concepten > De mentale categorieën die er gevormd worden. Hiervan zijn 2 soorten:
1. Natuurlijke concepten > Grove Mentale representatie van een voorwerp of gebeurtenis
gebaseerd op directe ervaring deze doet beroep op een Prototype > Het ideale of meest
typische voorbeeld van een conceptuele categorie.
bijv. het woord vogel, hierbij denkt ieder dan aan een bepaald type vogel.
2. Artificiële concepten > concept dat gedefinieerd word door regels, zoals de betekenis van
een woord of de inhoud van een formule. Dit zijn de concepten die aangeleerd zijn. Bijv:
driehoek. Je weet wat dit is en kan er niks anders van maken.
Conceptuele hiërarchieën > Niveaus van concepten. Ze lopen uiteen van heel breed (dier) tot heel
specifiek (haai). Zo kunnen er veel categorieën en indelingen ontstaan.
Bijv.: levende wezens, dier, vogel, kanarie.
Onderzoek laat zien dat onder andere de invloed van cultuur effect heeft op het gebruik van deze
concepten. Je kunt niet aannemen dat anderen op dezelfde manier concepten vormt.
Cognitieve plattegrond > Een voorstelling in je cognitieve representatie die ervoor zorgt dat je met je
ogen dicht door het huis kan lopen of dat je ondanks een wegafsluiting de weg kan vinden.
1
, Schema > een algemeen conceptueel kader dat verwachtingen genereert van thema’s,
gebeurtenissen, voorwerpen, mensen en situaties in iemands leven.
Enkele belangrijke manieren waarop schama’s gebruikt worden:
- Verwachtingen
wanneer je in een bepaalde situatie terecht gaat komen die het woord beeld: omvat denken
reizigers bijvoorbeeld aan het beeld waar de vertrektijden op staan en iemand met een
hartaandoening die naar het ziekenhuis moet aan het beeld van de hartslagmonitor.
- Gevolgtrekkingen
Om conclusies te trekken uit reeds bestaande informatie. Wanneer je informatie over een
onderwerp mist vul je deze met de informatie die je wel hebt in.
bijv. Tanja keek in haar tas en zag dat ze het zout was vergeten. Je hersenen denken dan
automatisch aan het doen van de boodschappen en een boodschappentas. Hier hoort dan het
schema “boodschappentas” uit je hersenen bij.
- Gebeurtenissen
Hier horen scrips bij.
Script > Een schema dat aansluit bij een bepaalde gebeurtenis. Informatie over reeksen van
gebeurtenissen en handelingen die je verwacht in een specifieke situatie.
Denken en de hersenen
De hersenen vormen gedachten met behulp van de routes die ze ook gebruiken voor verwerking van
sensatie en perceptie.
Visuele beelden ontstaan in de visuele cortex en auditieve “beelden” ontstaan in de auditieve cortex.
Wanneer we een beslissing moeten maken voert de prefrontale cortex 3 belangrijke taken uit:
1. Het bijhouden van de situatie waarin we ons bevinden.
2. Het begrijpen van de situatie en de betekenis hiervan.
3. Het reageren op de specifieke stimulus in de situatie.
Er kunnen verschillende redenen zijn in de situatie en de omgeving waardoor je andere beslissingen
zou maken dan anders.
2 belangrijke ontdekkingen van onderzoek van neurowetenschappers middels PET scan, MRI en fmri.
1. Denken is een proces waarbij verschillende delen van de hersenen bij betrokken zijn. En niet
specifiek een “denkgedeelte”
2. De hersenen bestaan uit een geheel van hooggespecialiseerde gebieden, waarbij elk gebied
een component van het denken voor zijn rekening neemt.
2
Denken en intelligentie
Denken heeft te maken met de manipulatie van mentale representaties zoals concepten beelden,
schema’s en scripts.
> Denken organiseert de bouwstenen van cognitie op een betekenisvolle manier. Het resultaat
hiervan resulteert zich in beoordelen, beslissen, oplossingen, creativiteit e.z.v.
Conceptvorming > Het vermogen om ervaringen onder te brengen in vertrouwde mentale
categorieën om zo de ervaringen eenzelfde label te geven. Bijv.: dat je elke maandag naar school
gaat, je weet de reden waarom je naar school gaat en wat je daar gaat doen.
Concepten > De mentale categorieën die er gevormd worden. Hiervan zijn 2 soorten:
1. Natuurlijke concepten > Grove Mentale representatie van een voorwerp of gebeurtenis
gebaseerd op directe ervaring deze doet beroep op een Prototype > Het ideale of meest
typische voorbeeld van een conceptuele categorie.
bijv. het woord vogel, hierbij denkt ieder dan aan een bepaald type vogel.
2. Artificiële concepten > concept dat gedefinieerd word door regels, zoals de betekenis van
een woord of de inhoud van een formule. Dit zijn de concepten die aangeleerd zijn. Bijv:
driehoek. Je weet wat dit is en kan er niks anders van maken.
Conceptuele hiërarchieën > Niveaus van concepten. Ze lopen uiteen van heel breed (dier) tot heel
specifiek (haai). Zo kunnen er veel categorieën en indelingen ontstaan.
Bijv.: levende wezens, dier, vogel, kanarie.
Onderzoek laat zien dat onder andere de invloed van cultuur effect heeft op het gebruik van deze
concepten. Je kunt niet aannemen dat anderen op dezelfde manier concepten vormt.
Cognitieve plattegrond > Een voorstelling in je cognitieve representatie die ervoor zorgt dat je met je
ogen dicht door het huis kan lopen of dat je ondanks een wegafsluiting de weg kan vinden.
1
, Schema > een algemeen conceptueel kader dat verwachtingen genereert van thema’s,
gebeurtenissen, voorwerpen, mensen en situaties in iemands leven.
Enkele belangrijke manieren waarop schama’s gebruikt worden:
- Verwachtingen
wanneer je in een bepaalde situatie terecht gaat komen die het woord beeld: omvat denken
reizigers bijvoorbeeld aan het beeld waar de vertrektijden op staan en iemand met een
hartaandoening die naar het ziekenhuis moet aan het beeld van de hartslagmonitor.
- Gevolgtrekkingen
Om conclusies te trekken uit reeds bestaande informatie. Wanneer je informatie over een
onderwerp mist vul je deze met de informatie die je wel hebt in.
bijv. Tanja keek in haar tas en zag dat ze het zout was vergeten. Je hersenen denken dan
automatisch aan het doen van de boodschappen en een boodschappentas. Hier hoort dan het
schema “boodschappentas” uit je hersenen bij.
- Gebeurtenissen
Hier horen scrips bij.
Script > Een schema dat aansluit bij een bepaalde gebeurtenis. Informatie over reeksen van
gebeurtenissen en handelingen die je verwacht in een specifieke situatie.
Denken en de hersenen
De hersenen vormen gedachten met behulp van de routes die ze ook gebruiken voor verwerking van
sensatie en perceptie.
Visuele beelden ontstaan in de visuele cortex en auditieve “beelden” ontstaan in de auditieve cortex.
Wanneer we een beslissing moeten maken voert de prefrontale cortex 3 belangrijke taken uit:
1. Het bijhouden van de situatie waarin we ons bevinden.
2. Het begrijpen van de situatie en de betekenis hiervan.
3. Het reageren op de specifieke stimulus in de situatie.
Er kunnen verschillende redenen zijn in de situatie en de omgeving waardoor je andere beslissingen
zou maken dan anders.
2 belangrijke ontdekkingen van onderzoek van neurowetenschappers middels PET scan, MRI en fmri.
1. Denken is een proces waarbij verschillende delen van de hersenen bij betrokken zijn. En niet
specifiek een “denkgedeelte”
2. De hersenen bestaan uit een geheel van hooggespecialiseerde gebieden, waarbij elk gebied
een component van het denken voor zijn rekening neemt.
2
