Geschiedenis hoofdstuk 9 samenvatting
Paragraaf 1: de eerste wereldoorlog
- In de 19e eeuw waren er 5 grote Europese staten: Groot-Brittannië, Frankrijk,
Oostenrijk-Hongarije, Rusland en Pruisen (vanaf 1871 Duitsland). Er werden continu
wisselende bondgenootschappen (allianties) gesloten omdat iedereen zijn best deed om het
machtsevenwicht tussen deze landen in stand te houden voor de vrede.
De verenigde staten voerden een politiek van isolationisme: zij wilden zich niet met de
internationale politiek bemoeien. De opkomst van Duitsland zorgde voor een blijvende
verstoring van het machtsevenwicht.
Rond 1900 werd duidelijk dat het Europese machtsevenwicht uit balans raakte, er werden
bondgenootschappen gevormd tussen de landen.
er ontstonden 2 sterke machtsblokken
Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Italië werkten sinds 1882 samen in de Driebond
Groot-Brittannië en Frankrijk voelden zich bedreigd door Duitsland
o Duitsland droeg bij aan de wapenwedloop omdat ze een groot en moderne
oorlogsvloot aan het bouwen waren, het doel van de Duitsers was hiermee
om een wereldrijk op te bouwen.
- Op 28 juni 1914 wordt de Oostenrijkse kroonprins Franz Ferdinand vermoord in Sarajevo
daardoor verklaarde op 28 juli Oostenrijk-Hongarije de oorlog aan Servië en op 1 augustus
verklaarde Duitsland de oorlog aan Rusland. Door bondgenootschappen raakten ook landen
betrokken bij de oorlog. De centralen (Duitsland en Oostenrijk-Hongarije en andere landen)
wilden met een snelle aanvalsoorlog Frankrijk verslaan, om daarna al hun militaire krachten
tegen Rusland in te kunnen zetten om een tweefrontenoorlog te voorkomen.
- Op 4 augustus trokken Duitse legers het neutrale België in om via dat land Frankrijk in te
noorden te kunnen binnenvallen. De opmars door België verliep snel en gewelddadig. Begin
september waren de Duitsers al in Frankrijk maar Frankrijk en Groot-Brittannië slaagden erin
de Duitse opmars tot stilstand te brengen voordat de Duitse legers Parijs konden omsingelen.
waardoor loopgraven ontstonden
Nieuwe wapens eerste wereldoorlog:
Vlammenwerpers
Machinegeweren
Vliegtuigen (bombardementen)
Gifgas
- Rusland sluit vrede met de Centralen in 1918, hierdoor konden alle troepen van het oosten
naar het westen. Amerika ging zich ook bemoeien met de oorlog door onderzeeërs die
werden aangevallen. 11 november 1918 heeft Duitsland in een treinwagon hun nederlaag
erkend
- Verdrag van Versailles (vredesverdrag):
Duitsland had alleen schuld van de oorlog ‘alleinschuld’
Koloniën raakten Duitsland kwijt en grote gebieden afstaan
Oorlogsvloot overdragen aan GB, Leger tot 100.000 soldaten en geen luchtmacht
132 miljard goudmarken als herstelbetaling
- Volkenbond:
Aangesloten landen hun vrede, veiligheid en democratie veiligstellen
Bleef zwak orgaan doordat Duitsland en Rusland geen lid mochten zijn en VS geen lid
wou zijn.
, Paragraaf 2: de economische wereldcrisis
- Londen was niet langer het financiële hart van de wereld, maar Wall street in New York. De
Amerikaanse economie was in de 1e wereldoorlog gegroeid.
De Amerikaanse economie was op 5 punten zwak:
Protectionisme
Overproductie in de landbouw
Ongelijke inkomens
Speculatie met aandelen
Geen toezicht van de overheid op de banken
- Op donderdag 24 oktober 1929 stortte de aandelenhandel in Wall Street in: de beurskrach.
Dit leidde uiteindelijk tot een economische crisis. Deze economische crisis zou erg lang duren
en wereldwijd grote gevolgen hebben.
- President Hoover bleef optimistisch en vertrouwen op de uitgangspunten van het
economische liberalisme (8.3) en meende dat de economie zich vanzelf zou herstellen. Als
enige maatregel bespaarde Hoover op de overheidsuitgaven, door vooral de lonen te
verlagen. Hierdoor nam de werkloosheid toe. President Franklin D. Roosevelt was een van de
1e regeringsleiders die geheel in de geest van Keynes bewust ingreep in de economie, New
Deal. Hij bestreed werkloosheid en armoede met grote openbare
werkverschaffingsprojecten. Ook versterkte hij de onderhandelingspositie van de vakbonden
en legde de maximale werktijden en een minimumloon in wetten vast. Ondanks de ernst van
de crisis behield Roosevelt het vertrouwen in de kapitalistische economie, maar hij
verzachtte die met sociale wetten.
Paragraaf 1: de eerste wereldoorlog
- In de 19e eeuw waren er 5 grote Europese staten: Groot-Brittannië, Frankrijk,
Oostenrijk-Hongarije, Rusland en Pruisen (vanaf 1871 Duitsland). Er werden continu
wisselende bondgenootschappen (allianties) gesloten omdat iedereen zijn best deed om het
machtsevenwicht tussen deze landen in stand te houden voor de vrede.
De verenigde staten voerden een politiek van isolationisme: zij wilden zich niet met de
internationale politiek bemoeien. De opkomst van Duitsland zorgde voor een blijvende
verstoring van het machtsevenwicht.
Rond 1900 werd duidelijk dat het Europese machtsevenwicht uit balans raakte, er werden
bondgenootschappen gevormd tussen de landen.
er ontstonden 2 sterke machtsblokken
Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Italië werkten sinds 1882 samen in de Driebond
Groot-Brittannië en Frankrijk voelden zich bedreigd door Duitsland
o Duitsland droeg bij aan de wapenwedloop omdat ze een groot en moderne
oorlogsvloot aan het bouwen waren, het doel van de Duitsers was hiermee
om een wereldrijk op te bouwen.
- Op 28 juni 1914 wordt de Oostenrijkse kroonprins Franz Ferdinand vermoord in Sarajevo
daardoor verklaarde op 28 juli Oostenrijk-Hongarije de oorlog aan Servië en op 1 augustus
verklaarde Duitsland de oorlog aan Rusland. Door bondgenootschappen raakten ook landen
betrokken bij de oorlog. De centralen (Duitsland en Oostenrijk-Hongarije en andere landen)
wilden met een snelle aanvalsoorlog Frankrijk verslaan, om daarna al hun militaire krachten
tegen Rusland in te kunnen zetten om een tweefrontenoorlog te voorkomen.
- Op 4 augustus trokken Duitse legers het neutrale België in om via dat land Frankrijk in te
noorden te kunnen binnenvallen. De opmars door België verliep snel en gewelddadig. Begin
september waren de Duitsers al in Frankrijk maar Frankrijk en Groot-Brittannië slaagden erin
de Duitse opmars tot stilstand te brengen voordat de Duitse legers Parijs konden omsingelen.
waardoor loopgraven ontstonden
Nieuwe wapens eerste wereldoorlog:
Vlammenwerpers
Machinegeweren
Vliegtuigen (bombardementen)
Gifgas
- Rusland sluit vrede met de Centralen in 1918, hierdoor konden alle troepen van het oosten
naar het westen. Amerika ging zich ook bemoeien met de oorlog door onderzeeërs die
werden aangevallen. 11 november 1918 heeft Duitsland in een treinwagon hun nederlaag
erkend
- Verdrag van Versailles (vredesverdrag):
Duitsland had alleen schuld van de oorlog ‘alleinschuld’
Koloniën raakten Duitsland kwijt en grote gebieden afstaan
Oorlogsvloot overdragen aan GB, Leger tot 100.000 soldaten en geen luchtmacht
132 miljard goudmarken als herstelbetaling
- Volkenbond:
Aangesloten landen hun vrede, veiligheid en democratie veiligstellen
Bleef zwak orgaan doordat Duitsland en Rusland geen lid mochten zijn en VS geen lid
wou zijn.
, Paragraaf 2: de economische wereldcrisis
- Londen was niet langer het financiële hart van de wereld, maar Wall street in New York. De
Amerikaanse economie was in de 1e wereldoorlog gegroeid.
De Amerikaanse economie was op 5 punten zwak:
Protectionisme
Overproductie in de landbouw
Ongelijke inkomens
Speculatie met aandelen
Geen toezicht van de overheid op de banken
- Op donderdag 24 oktober 1929 stortte de aandelenhandel in Wall Street in: de beurskrach.
Dit leidde uiteindelijk tot een economische crisis. Deze economische crisis zou erg lang duren
en wereldwijd grote gevolgen hebben.
- President Hoover bleef optimistisch en vertrouwen op de uitgangspunten van het
economische liberalisme (8.3) en meende dat de economie zich vanzelf zou herstellen. Als
enige maatregel bespaarde Hoover op de overheidsuitgaven, door vooral de lonen te
verlagen. Hierdoor nam de werkloosheid toe. President Franklin D. Roosevelt was een van de
1e regeringsleiders die geheel in de geest van Keynes bewust ingreep in de economie, New
Deal. Hij bestreed werkloosheid en armoede met grote openbare
werkverschaffingsprojecten. Ook versterkte hij de onderhandelingspositie van de vakbonden
en legde de maximale werktijden en een minimumloon in wetten vast. Ondanks de ernst van
de crisis behield Roosevelt het vertrouwen in de kapitalistische economie, maar hij
verzachtte die met sociale wetten.
