Samenvatting
Opgroeien in het hedendaagse gezin
Hoofdstuk 2: het gezin in historisch perspectief
Onderzoek naar de geschiedenis van het gezin kent 3 benaderingen (met verschillende
uitgangspunten en verschillend gebruik van bronnenmateriaal)
1. Demografische benadering: houdt zich bezig met verzamelen en interpreteren van
kwantitatieve, demografische gegevens (cijfertjes en feiten) en probeert hiermee een
beeld te vormen van de leef- en opvoedingsomstandigheden van ouders en kinderen.
Met die gegevens worden de contouren van het gezin en het gezinsleven geschetst.
Er wordt hierbij niet ingegaan op de belevingswereld van gezinsleden.
2. Affectieve benadering: vooral aandacht gegeven aan menselijk gedrag en
persoonlijke beleving en motieven, door gebruik te maken van kwalitatieve bronnen
(dagboek, brief, gebruiksvoorwerpen en/of speelgoed)
3. Historisch maatschappijwetenschappen: beschrijft de invloed van
sociaaleconomische, cultureel-maatschappelijke en technologische ontwikkelingen
op veranderingen in het gezin. Er wordt geprobeerd uitspraken te doen over de
samenhang tussen gezinsstructuren, individuele belevingen, sociale relaties en
maatschappelijke instituties.
Een combinatie van de bovengenoemden benaderingen zal het meest complete beeld geven
van de werkelijkheid, omdat het volledig is en er vanuit meerdere perspectieven wordt
gekeken.
Bij het gebruik van historische bronnen is het belangrijk dat er wordt gelet op:
- Representiviteit
- De grote regionale verschillen in gezinsleven
- Wie heeft de bron geschreven, voor wie is deze bedoeld en wat is het doel?
- Is bij de bron sprake van prescriptie (hoe men geacht werd te handelen) of descriptie
(hoe er feitelijk gehandeld werd)?
Pedagogische stromingen:
De Griekse filosoof Plato wordt gezien als een van de eerste belangrijke, systematische
denker over opvoeding. Het boek beperkt zich voor nu tot het gezin vanaf de vroegmoderne
tijd.
1. Humanisme (1400-1600):
Kindbeeld: kind van nature slecht (erfzonde), moest goede dingen doen om in het
hiernamaals te komen
Vertegenwoordiger: filosoof erasmus
Kenmerken:
- Vrijheid menselijke wil
- Eergevoel
- Competitie ipv straffen
- Verhef jezelf door te studeren
, - Goede manieren
- Nieuwsgierigheid
- Kind kan gevormd worden
- Moeder verzorging en vader karaktervorming
2. De verlichting (1650-1800):
Kindbeeld: kind is ongeschreven blad (tabula rasa)
Vertegenwoordiger: Locke
Kenmerken:
- Kennis en rede tegen onwetendheid en onbeschaafdheid
- Deïsme= god is afzijdig sinds schepping
- Vaders voeder hoofdzakelijk zonen op
- Mens als vrij individu
- Niet afkomst maar de opvoeding is belangrijk
- Kennis is te ontwikkelen maar karakter niet
3. De romantiek (1800-1850):
Kindbeeld: kind is nature goed (let it go), dus laat het kind met rust
Vertegenwoordiger: Rousseau
Kenmerken:
- Gevoel, intuitie, emotie en onbewuste belangrijk
- Maakbaarheid van mens en maatschappij
- Mens als onderdeel van een groter geheel een natie of volk
- ‘’alles is goed zoals het uit de handen van de schepper komt’’ = opvoeders houd je
afzijdig (negatieve opvoeding)
Zijn gedachtegoed heeft grote invloed op opvoeding en ontwikkeling gehad, aan hem
worden de volgende gevonden zaken toegeschreven:
- De ontdekking van de eigen aard van de kinderlijke leefwereld
- De formulering van een opvoeding die de natuurlijke ontwikkeling van het kind volgt
- De erkenning van het kind als een op zich waardevolle persoon
- De cultivering van het gevoel en van de intrinsieke motivatie van het kind.
Verschillen:
- Locke wilde een opvoeding tot welgemanierdheid, waar Rousseau beperking van
ouderlijk interventies predikte en de natuurlijk ontwikkeling van het kind wilde
volgen.
- Locke geloofde ik maakbaarheid en opvoedbaarheid van kinderen, waar Rousseau
vooral de beperkte mogelijkheden van opvoeding zag
- Het belang van de rede is voor Locke oneindig groot, terwijl Rousseau het
ontwikkelen van de rede eerder zag als doel van de opvoeding.
De invloed van Locke en Rousseau op opvoeding en gezinsleven:
In de eerste helft van de 19e eeuw werden veel traditionele ideeën in standgehouden ipv
ideeën van de verlichting en de romantiek. Zo werd er nog lang kunstvoeding gegeven ipv
Opgroeien in het hedendaagse gezin
Hoofdstuk 2: het gezin in historisch perspectief
Onderzoek naar de geschiedenis van het gezin kent 3 benaderingen (met verschillende
uitgangspunten en verschillend gebruik van bronnenmateriaal)
1. Demografische benadering: houdt zich bezig met verzamelen en interpreteren van
kwantitatieve, demografische gegevens (cijfertjes en feiten) en probeert hiermee een
beeld te vormen van de leef- en opvoedingsomstandigheden van ouders en kinderen.
Met die gegevens worden de contouren van het gezin en het gezinsleven geschetst.
Er wordt hierbij niet ingegaan op de belevingswereld van gezinsleden.
2. Affectieve benadering: vooral aandacht gegeven aan menselijk gedrag en
persoonlijke beleving en motieven, door gebruik te maken van kwalitatieve bronnen
(dagboek, brief, gebruiksvoorwerpen en/of speelgoed)
3. Historisch maatschappijwetenschappen: beschrijft de invloed van
sociaaleconomische, cultureel-maatschappelijke en technologische ontwikkelingen
op veranderingen in het gezin. Er wordt geprobeerd uitspraken te doen over de
samenhang tussen gezinsstructuren, individuele belevingen, sociale relaties en
maatschappelijke instituties.
Een combinatie van de bovengenoemden benaderingen zal het meest complete beeld geven
van de werkelijkheid, omdat het volledig is en er vanuit meerdere perspectieven wordt
gekeken.
Bij het gebruik van historische bronnen is het belangrijk dat er wordt gelet op:
- Representiviteit
- De grote regionale verschillen in gezinsleven
- Wie heeft de bron geschreven, voor wie is deze bedoeld en wat is het doel?
- Is bij de bron sprake van prescriptie (hoe men geacht werd te handelen) of descriptie
(hoe er feitelijk gehandeld werd)?
Pedagogische stromingen:
De Griekse filosoof Plato wordt gezien als een van de eerste belangrijke, systematische
denker over opvoeding. Het boek beperkt zich voor nu tot het gezin vanaf de vroegmoderne
tijd.
1. Humanisme (1400-1600):
Kindbeeld: kind van nature slecht (erfzonde), moest goede dingen doen om in het
hiernamaals te komen
Vertegenwoordiger: filosoof erasmus
Kenmerken:
- Vrijheid menselijke wil
- Eergevoel
- Competitie ipv straffen
- Verhef jezelf door te studeren
, - Goede manieren
- Nieuwsgierigheid
- Kind kan gevormd worden
- Moeder verzorging en vader karaktervorming
2. De verlichting (1650-1800):
Kindbeeld: kind is ongeschreven blad (tabula rasa)
Vertegenwoordiger: Locke
Kenmerken:
- Kennis en rede tegen onwetendheid en onbeschaafdheid
- Deïsme= god is afzijdig sinds schepping
- Vaders voeder hoofdzakelijk zonen op
- Mens als vrij individu
- Niet afkomst maar de opvoeding is belangrijk
- Kennis is te ontwikkelen maar karakter niet
3. De romantiek (1800-1850):
Kindbeeld: kind is nature goed (let it go), dus laat het kind met rust
Vertegenwoordiger: Rousseau
Kenmerken:
- Gevoel, intuitie, emotie en onbewuste belangrijk
- Maakbaarheid van mens en maatschappij
- Mens als onderdeel van een groter geheel een natie of volk
- ‘’alles is goed zoals het uit de handen van de schepper komt’’ = opvoeders houd je
afzijdig (negatieve opvoeding)
Zijn gedachtegoed heeft grote invloed op opvoeding en ontwikkeling gehad, aan hem
worden de volgende gevonden zaken toegeschreven:
- De ontdekking van de eigen aard van de kinderlijke leefwereld
- De formulering van een opvoeding die de natuurlijke ontwikkeling van het kind volgt
- De erkenning van het kind als een op zich waardevolle persoon
- De cultivering van het gevoel en van de intrinsieke motivatie van het kind.
Verschillen:
- Locke wilde een opvoeding tot welgemanierdheid, waar Rousseau beperking van
ouderlijk interventies predikte en de natuurlijk ontwikkeling van het kind wilde
volgen.
- Locke geloofde ik maakbaarheid en opvoedbaarheid van kinderen, waar Rousseau
vooral de beperkte mogelijkheden van opvoeding zag
- Het belang van de rede is voor Locke oneindig groot, terwijl Rousseau het
ontwikkelen van de rede eerder zag als doel van de opvoeding.
De invloed van Locke en Rousseau op opvoeding en gezinsleven:
In de eerste helft van de 19e eeuw werden veel traditionele ideeën in standgehouden ipv
ideeën van de verlichting en de romantiek. Zo werd er nog lang kunstvoeding gegeven ipv
