Ethiek: de basis
Hoofdstuk 1
We beoordelen de wereld om ons heen. Zo’n oordeel kan gaan over de macaroni die je eet of over
gedrag van mensen.
Moreel oordeel = Als zo’n oordeel gaat over gedrag van mensen en hoe ze met elkaar omgaan.
Je geeft aan hoe je verwacht dat die ander met jou of anderen om zou moeten gaan.
Een voorbeeld van een moreel oordeel:
Ik vind het wel lullig dat Chris het uitmaakte via Whatsapp!
Intuïtief moreel oordeel = een moreel oordeel dat ontstaat in je bewustzijn zonder dat je erover na
hoeft te denken.
5 kenmerken waarmee je morele oordelen kunt herkennen:
- Een moreel oordeel gaat altijd over menselijk gedrag
- Een moreel oordeel overstijgt het individuele
- Een moreel oordeel is normatief
- Een moreel oordeel is gericht op het goede
- Een moreel oordeel kan morele verontwaardiging veroorzaken
Een moreel oordeel gaat altijd over menselijk gedrag:
Gaat niet over het mooie weer of de film van gisteravond. Het gaat over het gedrag van mensen.
Als een hond jou bijt, gaat het morele oordeel in deze situatie over de eigenaar van de hond (“je mag
hem niet loslaten!”) of over jezelf (“Ik had niet over het hek moeten klimmen”).
Een moreel oordeel overstijgt het individuele:
Als de één een snoepje mag, dan mag de ander het ook. Dit is het universaliteitsprincipe. Een morele
uitspraak over iemand in een situatie is meteen een uitspraak over alle mensen in dezelfde situatie.
Voorbeeld van het universaliteitsprincipe:
Als Kevin te laat de klas binnenkomen en een uitbrander krijgen van de docent, dan verwacht
iedereen dat Kaylee, die daarna nog binnenkomt, ook een uitbrander krijgt.
Een moreel oordeel is normatief:
Een moreel oordeel gaat over hoe je behoort te handelen. Het schrijft voor wat je moet doen. Maar
een recept schrijft ook voor wat je moet doen. Echter, een recept volgen is niet wat we moreel
handelen noemen.
Een moreel oordeel is gericht op het goede:
Morele oordelen zijn gericht op zaken die op zichzelf goed of nastrevenswaardig zijn; vrijheid,
rechtvaardigheid, eerlijkheid, inzet.
Gecombineerd met de andere kenmerken betekent dit dat morele oordelen altijd gaan over goed
samenleven.
Een moreel oordeel kan morele verontwaardiging veroorzaken:
Hoofdstuk 1
We beoordelen de wereld om ons heen. Zo’n oordeel kan gaan over de macaroni die je eet of over
gedrag van mensen.
Moreel oordeel = Als zo’n oordeel gaat over gedrag van mensen en hoe ze met elkaar omgaan.
Je geeft aan hoe je verwacht dat die ander met jou of anderen om zou moeten gaan.
Een voorbeeld van een moreel oordeel:
Ik vind het wel lullig dat Chris het uitmaakte via Whatsapp!
Intuïtief moreel oordeel = een moreel oordeel dat ontstaat in je bewustzijn zonder dat je erover na
hoeft te denken.
5 kenmerken waarmee je morele oordelen kunt herkennen:
- Een moreel oordeel gaat altijd over menselijk gedrag
- Een moreel oordeel overstijgt het individuele
- Een moreel oordeel is normatief
- Een moreel oordeel is gericht op het goede
- Een moreel oordeel kan morele verontwaardiging veroorzaken
Een moreel oordeel gaat altijd over menselijk gedrag:
Gaat niet over het mooie weer of de film van gisteravond. Het gaat over het gedrag van mensen.
Als een hond jou bijt, gaat het morele oordeel in deze situatie over de eigenaar van de hond (“je mag
hem niet loslaten!”) of over jezelf (“Ik had niet over het hek moeten klimmen”).
Een moreel oordeel overstijgt het individuele:
Als de één een snoepje mag, dan mag de ander het ook. Dit is het universaliteitsprincipe. Een morele
uitspraak over iemand in een situatie is meteen een uitspraak over alle mensen in dezelfde situatie.
Voorbeeld van het universaliteitsprincipe:
Als Kevin te laat de klas binnenkomen en een uitbrander krijgen van de docent, dan verwacht
iedereen dat Kaylee, die daarna nog binnenkomt, ook een uitbrander krijgt.
Een moreel oordeel is normatief:
Een moreel oordeel gaat over hoe je behoort te handelen. Het schrijft voor wat je moet doen. Maar
een recept schrijft ook voor wat je moet doen. Echter, een recept volgen is niet wat we moreel
handelen noemen.
Een moreel oordeel is gericht op het goede:
Morele oordelen zijn gericht op zaken die op zichzelf goed of nastrevenswaardig zijn; vrijheid,
rechtvaardigheid, eerlijkheid, inzet.
Gecombineerd met de andere kenmerken betekent dit dat morele oordelen altijd gaan over goed
samenleven.
Een moreel oordeel kan morele verontwaardiging veroorzaken:
