Hoorcollege 1B Week 1
Werkgroepen: Buitencontractuele aansprakelijkheid; aansprakelijkheid wanneer een
buitencontractuele sfeer aanspraak wordt gemaakt op de ander. Inbreuk op lichamelijke of
geestelijke integriteit.
Uitwendige geschiedenis; rechtsbronnen, rechtswetenschap, rechtspraak, juristen en dus niks over
de regels. Komt aan de orde in de hc en wg.
Inwendige rechtsgeschiedenis: rechtsnormen, rechtsregels (werkgroep)
Corpus iuris civilis
Letterlijk: het ‘geheel van het wereldlijke (Romeinse) recht’. Het zijn de wetboeken van keizer
Justinainus. Hij leefde van 483 tot 565 in Istanbul. Later in de 16e eeuw kwam bij het woord corpus
iuris het woord civilis bij.
San Vitale, Ravenna
Justian and his wife Theadore never came to Ravenne. The mozaieks are there to reassure their
{justinianus} control over the city.
Plaats in de geschiedenis
- Eindpunt van rechtsontwikkeling in de Oudheid (450 voor Chr. – 6e eeuw na Chr.)
Corpus is eindpunt van de lange rechtsontwikkeling. Voorganger van Justinianus wilde het
recht al vaststellen en ordenen in wetboeken maar Justinianus is de enige die daarin is
geslaagd.
- Raakt voor groot deel in vergetelheid (6e tot 11e eeuw)
Romeinse rijk stort in en corpus werken raken in vergetelheid. Boeken worden weer eind
11e eeuw ontdekt en men gaat er in onderwijzen. Zo onstaan eerste juridische faculteiten.
- Vormt basis voor Europese rechtswetenschap (12e tot 18e eeuw)
- Gelding als (additionele) rechtsbron (vanaf receptie)
Romeinse recht dringt door in de praktijk door heel Europa.
,Corpus iuris
Wetgevingsproject:
- Codex Vetus (529) – keizerlijke constituties (leges). justinianus gaf de opdracht om het
keizerlijke recht te verzamelen en maak daar een compilatie van. Die complicatie heet Codex
Vetus.
- Digesten (533) – het oude juristenrecht (ius). In 533 worden de digesten vervaardigt.
Dugesten bestaat uit oud juristenrechte en is afkomstig van 0-300 en het zijn adviezen uit de
klassieke periode. De teksten waren afkomstig van juristen. Het zijn geen regels maar
concrete oplossingen voor concrete problemen. Ongeveer 39 justiten komen in de teksten
voor
Voorbeeld Digest
, - XL = 40
- VII = 7
- Linksboven is dus 47 2. Boek 47 titel 2
- De furtis = diefstal
- 25 UILPIANUS libro quadragensimo primo ad Sabinum; Hieruit dat dit adviezen zijn van
juristen uit de klassieke periode. Letterlijke vertaling; dit fragment dat komt is afkomstig van
ULPIANUS; een jurist. Dit werk is geschreven op het werk van Sabines (sabines)
- Pauls is ook een jurist
- Nummer 32 rechtsboven betekent fragmenten/leges 32. Nummer 1 er onder betekent
paragraaf. Fragment 32 zonder nummer heet prilium
Justitanus zei tegen de voorzitter van de commissie dat hij oude bronmaterialen moet verzamelen
en bewerken. De leden van de commissie worden ook wel compilatoren genoemd. De belangrijkste
compilator is Tribonianus Dit is in 533 gebeurd. Justiniatnus had de opdrachte gegeven om zo nodig
teksten te wijzigen. Deze wijzigen worden interpolaties genoemd. Want we zitten in de zesde eeuw
en de adviezen komen van 0-300. Er zit dus een gat tussen waar veel veranderingen hebben
plaatsgevonden.
Opbouw digesten
- 50 boeken en die boeken zijn onderverdeled in titels met ieder een eigen onderwerp.
- Titels zijn onderverdeeld in fragmenten of leges.
- Fragmenten zijn soms onderverdeeld in paragrafen.
Instituten
Het leerboek is ontworpen door Tribionianus samen met twee andere hoogleraren Theophilus en
Dorotheus. Zij ontworpen de instituut naar model van een ouder leerboek. Het werk is gemodelleerd
naar het werk van Gaius. Een instituut is een leerboek die waren bestemd voor beginnende
rechtenstudenten. Staat bijvoorbeeld in geschreven wat de verplichtingen van de huurder, verkoper
zijn etc. Er staan algemene beginselen en uitgangspunten in.
Voorbeeld Instituut
, - INST. = Instituut van justinianus
- IV = 4; boek 4
- Titel 2 en onderaan begint titel 3
- BONRUM RAPTORUM = roof
- Er is gene verwijzing naar justen. De tekst begint weer met prandium
Instituten van Justinianus Instituten van Gaius
Inst. 3.14.1 (…) unde pupillus, si ei Gaius 3.91 (…) unde quidam
sine tutoris auctoritate non putant pupillum aut mulierem,
debitum per errorem datum est, cui sine tutoris auctoritate non
non tenetur indebiti condictione debitum per errorem datum est,
(…) non teneri condictione (…)
(…) Daarom wordt een onder (…) Daarom kan volgens sommige
voogdij gesteld kind, aan wie bij juristen een onder voogdij
vergissing zonder bijstand van de gesteld kind of een vrouw aan
voogd iets wat niet verschuldigd is wie zonder bijstand van de voogd
gegeven is, niet met de condictio bij vergissing iets wat niet
indebiti aansprakelijk gesteld (…) verschuldigd is gegeven is, niet
met de condictio aansprakelijk
gesteld worden (…)
Teksten komen overeen omdat de instituten zijn gemodelleerd aan de hand van de werken van
Gaius. In de instituut van Gaius konden vrouwen geen rechtshandelingen verrichten. In de instituut
van Justinianus is de vrouw weggehaald. Compilatoren gingen dus schrappen.
Daarnaast krijgt de conditie in de instituut van Justinianus een speciale naam. Er si een woord
toegevoegd dus er is aangescherpt.
Wetgevingsproject:
- Codex Vetus (529) – keizerlijke constituties (leges)
- Digesten (533) – het oude juristenrecht (ius)
- Instituten (533) – het leerboek
- Codex Justinianus (534) – vervangt de Codex Vetus (529)
Na de digesten en instituten kwamen er tegenstrijdigheden omhoog en de Codex Velus was
verouderd. Tegenstrijdigheden moesten worden opgelost en zo zijn er nieuwe constituties
uitgevaardigd. Echter behoodt elke fragment met de verwijzing naar de keizer rechtskracht. Codex
justinianus bestaat uit verschillende constituties. Verschillende soorten constituties: ‐
- Rescripten (antwoorden op een verzoekschrift)
- Decreten (keizerlijke rechtspraak)
Werkgroepen: Buitencontractuele aansprakelijkheid; aansprakelijkheid wanneer een
buitencontractuele sfeer aanspraak wordt gemaakt op de ander. Inbreuk op lichamelijke of
geestelijke integriteit.
Uitwendige geschiedenis; rechtsbronnen, rechtswetenschap, rechtspraak, juristen en dus niks over
de regels. Komt aan de orde in de hc en wg.
Inwendige rechtsgeschiedenis: rechtsnormen, rechtsregels (werkgroep)
Corpus iuris civilis
Letterlijk: het ‘geheel van het wereldlijke (Romeinse) recht’. Het zijn de wetboeken van keizer
Justinainus. Hij leefde van 483 tot 565 in Istanbul. Later in de 16e eeuw kwam bij het woord corpus
iuris het woord civilis bij.
San Vitale, Ravenna
Justian and his wife Theadore never came to Ravenne. The mozaieks are there to reassure their
{justinianus} control over the city.
Plaats in de geschiedenis
- Eindpunt van rechtsontwikkeling in de Oudheid (450 voor Chr. – 6e eeuw na Chr.)
Corpus is eindpunt van de lange rechtsontwikkeling. Voorganger van Justinianus wilde het
recht al vaststellen en ordenen in wetboeken maar Justinianus is de enige die daarin is
geslaagd.
- Raakt voor groot deel in vergetelheid (6e tot 11e eeuw)
Romeinse rijk stort in en corpus werken raken in vergetelheid. Boeken worden weer eind
11e eeuw ontdekt en men gaat er in onderwijzen. Zo onstaan eerste juridische faculteiten.
- Vormt basis voor Europese rechtswetenschap (12e tot 18e eeuw)
- Gelding als (additionele) rechtsbron (vanaf receptie)
Romeinse recht dringt door in de praktijk door heel Europa.
,Corpus iuris
Wetgevingsproject:
- Codex Vetus (529) – keizerlijke constituties (leges). justinianus gaf de opdracht om het
keizerlijke recht te verzamelen en maak daar een compilatie van. Die complicatie heet Codex
Vetus.
- Digesten (533) – het oude juristenrecht (ius). In 533 worden de digesten vervaardigt.
Dugesten bestaat uit oud juristenrechte en is afkomstig van 0-300 en het zijn adviezen uit de
klassieke periode. De teksten waren afkomstig van juristen. Het zijn geen regels maar
concrete oplossingen voor concrete problemen. Ongeveer 39 justiten komen in de teksten
voor
Voorbeeld Digest
, - XL = 40
- VII = 7
- Linksboven is dus 47 2. Boek 47 titel 2
- De furtis = diefstal
- 25 UILPIANUS libro quadragensimo primo ad Sabinum; Hieruit dat dit adviezen zijn van
juristen uit de klassieke periode. Letterlijke vertaling; dit fragment dat komt is afkomstig van
ULPIANUS; een jurist. Dit werk is geschreven op het werk van Sabines (sabines)
- Pauls is ook een jurist
- Nummer 32 rechtsboven betekent fragmenten/leges 32. Nummer 1 er onder betekent
paragraaf. Fragment 32 zonder nummer heet prilium
Justitanus zei tegen de voorzitter van de commissie dat hij oude bronmaterialen moet verzamelen
en bewerken. De leden van de commissie worden ook wel compilatoren genoemd. De belangrijkste
compilator is Tribonianus Dit is in 533 gebeurd. Justiniatnus had de opdrachte gegeven om zo nodig
teksten te wijzigen. Deze wijzigen worden interpolaties genoemd. Want we zitten in de zesde eeuw
en de adviezen komen van 0-300. Er zit dus een gat tussen waar veel veranderingen hebben
plaatsgevonden.
Opbouw digesten
- 50 boeken en die boeken zijn onderverdeled in titels met ieder een eigen onderwerp.
- Titels zijn onderverdeeld in fragmenten of leges.
- Fragmenten zijn soms onderverdeeld in paragrafen.
Instituten
Het leerboek is ontworpen door Tribionianus samen met twee andere hoogleraren Theophilus en
Dorotheus. Zij ontworpen de instituut naar model van een ouder leerboek. Het werk is gemodelleerd
naar het werk van Gaius. Een instituut is een leerboek die waren bestemd voor beginnende
rechtenstudenten. Staat bijvoorbeeld in geschreven wat de verplichtingen van de huurder, verkoper
zijn etc. Er staan algemene beginselen en uitgangspunten in.
Voorbeeld Instituut
, - INST. = Instituut van justinianus
- IV = 4; boek 4
- Titel 2 en onderaan begint titel 3
- BONRUM RAPTORUM = roof
- Er is gene verwijzing naar justen. De tekst begint weer met prandium
Instituten van Justinianus Instituten van Gaius
Inst. 3.14.1 (…) unde pupillus, si ei Gaius 3.91 (…) unde quidam
sine tutoris auctoritate non putant pupillum aut mulierem,
debitum per errorem datum est, cui sine tutoris auctoritate non
non tenetur indebiti condictione debitum per errorem datum est,
(…) non teneri condictione (…)
(…) Daarom wordt een onder (…) Daarom kan volgens sommige
voogdij gesteld kind, aan wie bij juristen een onder voogdij
vergissing zonder bijstand van de gesteld kind of een vrouw aan
voogd iets wat niet verschuldigd is wie zonder bijstand van de voogd
gegeven is, niet met de condictio bij vergissing iets wat niet
indebiti aansprakelijk gesteld (…) verschuldigd is gegeven is, niet
met de condictio aansprakelijk
gesteld worden (…)
Teksten komen overeen omdat de instituten zijn gemodelleerd aan de hand van de werken van
Gaius. In de instituut van Gaius konden vrouwen geen rechtshandelingen verrichten. In de instituut
van Justinianus is de vrouw weggehaald. Compilatoren gingen dus schrappen.
Daarnaast krijgt de conditie in de instituut van Justinianus een speciale naam. Er si een woord
toegevoegd dus er is aangescherpt.
Wetgevingsproject:
- Codex Vetus (529) – keizerlijke constituties (leges)
- Digesten (533) – het oude juristenrecht (ius)
- Instituten (533) – het leerboek
- Codex Justinianus (534) – vervangt de Codex Vetus (529)
Na de digesten en instituten kwamen er tegenstrijdigheden omhoog en de Codex Velus was
verouderd. Tegenstrijdigheden moesten worden opgelost en zo zijn er nieuwe constituties
uitgevaardigd. Echter behoodt elke fragment met de verwijzing naar de keizer rechtskracht. Codex
justinianus bestaat uit verschillende constituties. Verschillende soorten constituties: ‐
- Rescripten (antwoorden op een verzoekschrift)
- Decreten (keizerlijke rechtspraak)
