Leertabellen voor filosofie: een overzichtelijke samenvatting

Hoofdstuk 2: Goed en kwaad
Algemene theorie

Moreel:
1. betrekking hebbend op de moraal (= ethisch 1)
2. moreel goed (= ethisch 2)•
Immoreel:moreel slecht (= onethisch)
Amoreel: geen betrekking hebbend op de moraal

Ethiek: zedenleer; de leer van goed en kwaad (= moraal)
Ethisch:
1. betrekking hebbend op de ethiek (= moreel 1)
2. ethisch goed (= moreel 2)
Onethisch: ethisch slecht (= immoreel)

Meta-ethiek: vragen die geen betrekking hebben op wat we wel en niet mogen doen, maar op de status van ethische theorieën.

Opvatting Inhoud Kritiek Filosoof+ idee


Christelijke ethiek De Tien Geboden zijn de plichten - We kunnen niet zeker
(plichtsethiek) die men moet uitvoeren, ongeacht weten wat God van ons
de consequenties (die staan los). wil
De Tien Geboden zijn de wil van - Dilemma vna Euthyphro:
God en daarom automatisch goed. beide keuzes zijn niet
wenselijk
- Wat als God niet
bestaat?
Kantiaanse ethiek Een morele daad is er als er een - Inhoudelijke leegte: de Immanuel Kant: de theorie is van
(plichtsethiek) gevoel van plicht is, niet per sé uit theorie verschaft alleen hem

, geneigdheid of emotie of een kader dat de
eigenbelang. De beweegreden van structuur van morele
een daad is belangrijker dan de oordelen laat zien,
daad zelf. Gevoel van plicht de zonder mensen die
enige aanvaardbare reden als daadwerkelijk een moreel
morele daad. besluit moeten nemen
van dienst te zijn.
Maximes: algemeen beginsel - Geen raad met botsende
achter de daad. Alle daden liggen plichtgevoelens
ten grondslag aan maximes. - Universaliseerbaarheid
van slechte
Categorisch imperatief: plichten zijn daden/maximes
categorisch: ze zijn absoluut en - Geen rekening met de
onvoorwaardelijk. Ze gelden consequenties
ongeacht de consequenties van de - Geen plaats voor
daad. emoties: zijn niet relevant
Categorisch tegenover voor de moraal
hypothetische plichten: als je
geaccepteerd wil worden, dan moet
je de waarheid spreken. Wat we
wel of niet moeten doen.
Er is een elementaire categorische
plicht: Handel alleen op grond van
maximes waarvan u tegelijk wilt dat
het universele wetten zijn.

Universaliseerbaarheid: een daad
is moreel als het universaliseerbaar
is: het moet voor ieder in
vergelijkbare omstandigheden
opgaan.
Utilitarisme (valt onder Het uiteindelijke doel van alle - Moeilijk om geluk te Epicurus
conseqentialisme) menselijke activiteit is geluk (ongv. Wij dienen ons in te prenten, dat de

, Hedonisme). Beginsel van grootste meten. Bentham: alle toekomst niet geheel in onze macht
gelukt: utiliteitsbeginsel. Duidelijke vormen van geluk ligt noch geheel buiten onze macht
methode voor morele zorg. Geluk gelijksoortig en dus even van de natuurlijke verlangens
als hoogste goed zwaar ongeacht de sommige bovendien noodzakelijk zijn,
manier waarom ze zijn andere alleen natuurlijk. Van de
voortgebracht. noodzakelijke verlangens zijn
Mill: hogere genoegens sommige noodzakelijk voor het geluk,
vs lagere genoegens. andere voor een onverstoorde staat
Geluk van een van het lichaam, weer andere zijn
intellectueel is hoger dan simpelweg noodzakelijk om in leven
die van een dwaas. te blijven
- Probleemgevallen: veel En daarom zeggen wij dat het genot
daden worden uitgangspunt en doel is van het
gerechtvaardigd die gelukkige leven
meestal als immoreel Ieder genot, kortom, is goed doordat
worden gezien. het van nature bij ons past, maar niet
ieder genot is verkieslijk, zoals ook
iedere pijn een kwaad is, terwijl toch
niet iedere pijn altijd vermeden dient
te worden

Ook de zelfredzaamheid
beschouwen wij als een groot goed.
Ongegrond: Natuurlijke verlangens,
noodzakelijke en niet-noodzakelijke,
 noodzakelijke natuurlijke
verlangens. Onnatuurlijke verlangens
kunnen niet bevredigd worden, dus
ze zorgen niet voor genot.
Doel of middel: middel. Verhouding
geluk tot deugden: deugden zijn nou
verbonden met het praktische