OWE 2 Oriëntatie op het vak
Inhoud
Leerdoelen anatomie en fysiologie..............................................................................................................................2
Week 1 Hart en geleiding.........................................................................................................................................2
Week 2 Coronaire hartziekten.................................................................................................................................5
Week 3 Bloeddrukregulatie en shock......................................................................................................................8
Week 4 Decompensatio cordis..............................................................................................................................11
Week 5 Oncologie..................................................................................................................................................15
Week 6 Mamma carcinoom en Ovariumcarcinoom...............................................................................................19
Week 7 Stemmingsstoornissen..............................................................................................................................22
Communicatieve vaardigheden.................................................................................................................................25
Week 1 introductie en persoonsgerichte communicatie.......................................................................................25
Week 2 basisanamnese..........................................................................................................................................25
Week 3 Pijnanamnese............................................................................................................................................26
Week 4 Leefstijlvoorlichting en shared decision making........................................................................................31
Week 5 in gesprek met naasten.............................................................................................................................32
Week 6 in gesprek over tentamen suïcide.............................................................................................................33
Verpleegtechnische vaardigheden.............................................................................................................................34
Uitscheiding en Bedverpleging...............................................................................................................................34
Injecteren...............................................................................................................................................................37
WG online.................................................................................................................................................................. 39
APA richtlijnen.......................................................................................................................................................39
Feedback geven.....................................................................................................................................................39
PICO opstellen........................................................................................................................................................40
WG thema..................................................................................................................................................................41
Week 1 CanMeds-rol Zorgverlener........................................................................................................................41
Week 2 CanMeds-rol Professional en kwaliteitsbevorderaar................................................................................42
Week 3 CanMeds-rol EBP professional..................................................................................................................43
Week 4 CanMeds Rol Gezondheidsbevorderaar....................................................................................................45
Week 5 CanMeds Rol Samenwerkingspartner.......................................................................................................46
Week 6 CanMeds Rol Organisator en Communicator............................................................................................46
WG verpleegkundig redeneren..................................................................................................................................47
Methodische reflectie en klinisch redeneren.........................................................................................................47
Verpleegplan opstellen..........................................................................................................................................49
,Leerdoelen anatomie en fysiologie
Week 1 Hart en geleiding
Kent de anatomie van het hart
Begrijpt de werking van de hartkleppen
De atrioventriculaire kleppen zitten tussen de atria en de ventrikels;
Rechts -> valva tricuspidalis of de tricuspidalisklep (de drie lippige klep)
links -> valva bicuspidalis/mitralis (de tweelippige klep)
de basis van elke atrioventriculaire klep zit vast aan het bindweefsel van het anulus fibrosus cordis aan de andere
kant zijn ze door middel van dunne peesdraden (chordae tendineae) verbonden met kleine spierbundels die noem
je musculi papillares (steken uit in de ventrikelholtes)
de atrioventriculaire kleppen worden opengeduwd door het bloed zelf op het moment dat het vanuit de atria naar
de ventrikels stroomt, wanneer de ventrikels dit vervolgens met kracht in de grote vaten pompt slaan de
atrioventriculaire kleppen door de hoge bloeddruk weer dicht, zodat het bloed in de aorta en de longslagaderen
terecht komt en niet terugstroomt in de atria.
De arteriële kleppen zitten tussen de atria en de grote slagaders;
Rechts -> valva trunci pulmonalis (de pulmonaalklep)
links -> valva aortae (de aortaklep)
Elke klep bestaat uit drie kleine zakvormige vliezen die worden ook wel slippen genoemd. Die slippen hebben de
vorm van een halve maan -> valvulae semilunares
Wanneer er bloed vanuit de ventrikels de longslagaders en aorta in wordt gepompt slaan de slippen open. Als de
ventrikels zich ontspannen dreigt het bloed terug te stromen naar het hart dit wordt verhinderd doordat de
slippen zich vullen met bloed en in gevulde toestand tegen elkaar aan vallen en sluiten ze de opening naar de
ventrikels af.
Kan de hartcyclus beschrijven
Een hartacties duurt 0,8 seconde en bestaat uit 3 fasen.
Passieve vullingsfase (0,0-0,4 seconde)
- Rust fase van het hele hart
- Arteria en ventrikels zijn ontspannen
- Bloeddruk overal in het hart heel laag
, - Heerst zelfs een onderdruk ten opzichte van de bloeddruk in de bloedvaten, hierdoor heeft het hart een
aanzuigende werking en stroomt het bloed vanuit de holle aders en de longaders de beide atria binnen
- Vanuit daar stroomt het bloed de ventrikels in -> atrioventriculaire kleppen opengeduwd
- Arteriële kleppen zijn nog dicht door de hoge bloeddruk die na de systole in de arteriën heerst
- Aan het einde van de hartrustfase zijn de atria en ventrikels gevuld met bloed
Actieve vullingsfase (0,4-0,5 seconde)
Na 0,4 seconde wekt de sinusknoop een prikkel op die een fractie van een seconde later de beide atria
samentrekken. Dit is de atrialesystole (inspanning). Door de samentrekking worden de holle aders en longaders
dichtgeknepen en wordt het bloed de kamers in gestuwd. Door de stuwing worden de hartkleppen meer
opengeduwd: ze klappen naar beneden toe. De kamers zijn nu maximaal gevuld.
Ventrikel systolische fase (0,5-0,8 seconde)
- isovulumetrische fase (0,5-0,55 seconde) beide atria ontspannen en worden de sinusprikkels via de AV-knoop,
bundeltakken en de purkinjevezels over de ventrikelwand verspreid. De ventrikels beginnen zich samen te trekken
en het bloed komt onder druk te staan. Op dat moment slaan de AV-kleppen dicht dit is hoorbaar als de eerste
harttoon.
- ejectiefase (0,55-0,7 seconde) bloeddruk in de ventrikels zijn hoger dan die in de aorta en truncus pulmonalis en
het bloed wordt met een grote kracht de slagaders ingeperst.
- relaxatiefase (0,7-0,8 seconde) het myocardium ontspant en het de bloeddruk in de ventrikels daalt. De
bloeddruk in de arteriële kleppen is juist heel hoog en vallen dicht dit is hoorbaar als de tweede harttoon.
Weet hoe de hartactie tot stand komt
Hartprikkelgeleidingssysteem -> speciale cellen die een prikkelvormend of prikkelgeleidend vermogen hebben.
Het bestaat uit: de sinusknoop, de atrioventriculaire knoop, de bundel van His en de purkinjevezels.
Sinusknoop -> ligt in het myocardium van het rechteratrium, tussen de uitmondingen van de v. cava inferior en
superior. Bestaat uit een klein netwerk van hartspiercellen die impulsen kunnen opwekken met een gemiddelde
frequentie van 100 per minuut. Dit is de intrinsieke (eigen) frequentie en wordt het sinusritme genoemd. In de
rust is het sinusritme -> 75 komt door dat de intrinsieke frequentie vertraagd wordt door de nervus vagus (tiende
hersenzenuw). Bij inspanning -> 180 per minuut is dat is het gevolg van de stimulerende invloed van de nervi
accelerantes.
Geeft het tempo aan en verspreid de elektrische prikkel over de beide boezems
Atrioventriculaire knoop (AV-knoop) -> zit tussen de kamers en de boezems. Zorgt ervoor dat de elektrische
prikkel van de sinusknoop wordt overgebracht naar de atriums. De AV-knoop vertraagt de elektrische prikkel wat
als gevolg heeft dat de kamers iets later samentrekken dan de ventrikels waardoor het bloed in twee stappen door
het hart gaat.
Bundel van his -> zit voorbij de AV-knoop onder in het hart bij de apex, dan komt de elektrische prikkel daar
terecht. De bundel van his zorgt ervoor dat de wand rondom de ventrikels zich samentrekt. Als dat
prikkelgeleidingssysteem niet goed werk spreken we van een hartritmestoornis.
Purkinjevezels -> bundels van gespecialiseerd hartspierweefsel die zich aan de binnenkant van de beide kamers
van het hart bevinden. Deze vezels zijn gespecialiseerd in het snel voorgeleiden van de actiepotentialen die de
samentrekking van het hart organiseren.
Kan de termen: frequentie, regulariteit en aequiliteit (gelijkmatigheid) uitleggen
Frequentie -> aantal polsslagen per minuut. Gemiddeld 72 slagen per minuut
Regulariteit -> afstanden tussen de verschillende polsslagen zijn steeds hetzelfde
Aequiliteit -> de tik tegen de vinger bij het tellen van de pols is van dezelfde hevigheid
, Kent de basisprincipes van het ECG
Registratie van de elektrische activiteit van het hart.
Herkent de hartactie op het ECG en kan benoemen welk deel van het ECG, welk deel van de hartactie
representeert
- P-top: depolarisatie van de atria, prikkels lopen richting het septum
- QRS-complex: samentrekken van de ventrikels
- T-top: ontspannen van de hartspier
Weet hoe de harttonen ontstaan en wat de term hartruis betekent
- Eerste harttoon: de mitralisklep en tricuspidalisklep slaan dicht -> AV-kleppen
- Tweede harttoon: de aortaklep en pulmonalisklep slaan dicht
- Hartruis: geluid dat ontstaat als de bloedstroom weerstand ondervindt. Meest voorkomende oorzaak is
hartklepaandoening.
Weet wat bedoeld wordt met de hartcapaciteit en het hartminuutvolume
Hartcapaciteit -> vermogen van een ventrikel om een bepaalde hoeveelheid bloed per tijdseenheid weg te
pompen
Hartminuutvolume -> hoeveelheid bloed dat het hart per minuut wegpompt
HMV = hartfrequentie (fh) x slagvolume per ventrikel (Vs)
Heeft inzicht in de hartcirculatie
1) Lichaamscirculatie: linkerventrikel -> aorta -> slagaders -> organen en weefsels -> aders -> vena cava superior
en inferior -> rechter atrium (-> rechterventrikel; aansluiting op longcirculatie)
2) Longcirculatie: rechterventrikel -> truncus pulmonalis (a. pulmonalis sinistra en dextra) -> longen -> vena
pulmonalis sinistra en dextra -> linker atrium (-> linkerventrikel; aansluiting op lichaamscirculatie)
Kent de verschillende bloedsomlopen, hun functie en de route die deze aflegt.
Longcirculatie, lichaamscirculatie en coronaircirculatie.
Is bekend met de term “dubbele bloedsomloop”
Dubbelde bloedsomloop zijn de grote en kleine bloedsomloop samen.
Weet hoe uitwisseling van stoffen tussen bloed en weefselvocht plaatsvindt en welke drukken daarbij een rol
spelen.
Deze uitwisseling komt tot stand door drukverschillen. Twee soorten druk spelen hierbij een rol:
1. De bloeddruk --> drukt vocht door de wand van het capillair naar buiten.
2. De osmotische druk--> zuigt vloeistof juist het capillair in.
Ongeveer 85% van de vloeistof die de capillairen verlaag, wordt weer in de bloedbaan opgenomen; de overige
15% wordt opgenomen via het lymfevatenstelsel
Inhoud
Leerdoelen anatomie en fysiologie..............................................................................................................................2
Week 1 Hart en geleiding.........................................................................................................................................2
Week 2 Coronaire hartziekten.................................................................................................................................5
Week 3 Bloeddrukregulatie en shock......................................................................................................................8
Week 4 Decompensatio cordis..............................................................................................................................11
Week 5 Oncologie..................................................................................................................................................15
Week 6 Mamma carcinoom en Ovariumcarcinoom...............................................................................................19
Week 7 Stemmingsstoornissen..............................................................................................................................22
Communicatieve vaardigheden.................................................................................................................................25
Week 1 introductie en persoonsgerichte communicatie.......................................................................................25
Week 2 basisanamnese..........................................................................................................................................25
Week 3 Pijnanamnese............................................................................................................................................26
Week 4 Leefstijlvoorlichting en shared decision making........................................................................................31
Week 5 in gesprek met naasten.............................................................................................................................32
Week 6 in gesprek over tentamen suïcide.............................................................................................................33
Verpleegtechnische vaardigheden.............................................................................................................................34
Uitscheiding en Bedverpleging...............................................................................................................................34
Injecteren...............................................................................................................................................................37
WG online.................................................................................................................................................................. 39
APA richtlijnen.......................................................................................................................................................39
Feedback geven.....................................................................................................................................................39
PICO opstellen........................................................................................................................................................40
WG thema..................................................................................................................................................................41
Week 1 CanMeds-rol Zorgverlener........................................................................................................................41
Week 2 CanMeds-rol Professional en kwaliteitsbevorderaar................................................................................42
Week 3 CanMeds-rol EBP professional..................................................................................................................43
Week 4 CanMeds Rol Gezondheidsbevorderaar....................................................................................................45
Week 5 CanMeds Rol Samenwerkingspartner.......................................................................................................46
Week 6 CanMeds Rol Organisator en Communicator............................................................................................46
WG verpleegkundig redeneren..................................................................................................................................47
Methodische reflectie en klinisch redeneren.........................................................................................................47
Verpleegplan opstellen..........................................................................................................................................49
,Leerdoelen anatomie en fysiologie
Week 1 Hart en geleiding
Kent de anatomie van het hart
Begrijpt de werking van de hartkleppen
De atrioventriculaire kleppen zitten tussen de atria en de ventrikels;
Rechts -> valva tricuspidalis of de tricuspidalisklep (de drie lippige klep)
links -> valva bicuspidalis/mitralis (de tweelippige klep)
de basis van elke atrioventriculaire klep zit vast aan het bindweefsel van het anulus fibrosus cordis aan de andere
kant zijn ze door middel van dunne peesdraden (chordae tendineae) verbonden met kleine spierbundels die noem
je musculi papillares (steken uit in de ventrikelholtes)
de atrioventriculaire kleppen worden opengeduwd door het bloed zelf op het moment dat het vanuit de atria naar
de ventrikels stroomt, wanneer de ventrikels dit vervolgens met kracht in de grote vaten pompt slaan de
atrioventriculaire kleppen door de hoge bloeddruk weer dicht, zodat het bloed in de aorta en de longslagaderen
terecht komt en niet terugstroomt in de atria.
De arteriële kleppen zitten tussen de atria en de grote slagaders;
Rechts -> valva trunci pulmonalis (de pulmonaalklep)
links -> valva aortae (de aortaklep)
Elke klep bestaat uit drie kleine zakvormige vliezen die worden ook wel slippen genoemd. Die slippen hebben de
vorm van een halve maan -> valvulae semilunares
Wanneer er bloed vanuit de ventrikels de longslagaders en aorta in wordt gepompt slaan de slippen open. Als de
ventrikels zich ontspannen dreigt het bloed terug te stromen naar het hart dit wordt verhinderd doordat de
slippen zich vullen met bloed en in gevulde toestand tegen elkaar aan vallen en sluiten ze de opening naar de
ventrikels af.
Kan de hartcyclus beschrijven
Een hartacties duurt 0,8 seconde en bestaat uit 3 fasen.
Passieve vullingsfase (0,0-0,4 seconde)
- Rust fase van het hele hart
- Arteria en ventrikels zijn ontspannen
- Bloeddruk overal in het hart heel laag
, - Heerst zelfs een onderdruk ten opzichte van de bloeddruk in de bloedvaten, hierdoor heeft het hart een
aanzuigende werking en stroomt het bloed vanuit de holle aders en de longaders de beide atria binnen
- Vanuit daar stroomt het bloed de ventrikels in -> atrioventriculaire kleppen opengeduwd
- Arteriële kleppen zijn nog dicht door de hoge bloeddruk die na de systole in de arteriën heerst
- Aan het einde van de hartrustfase zijn de atria en ventrikels gevuld met bloed
Actieve vullingsfase (0,4-0,5 seconde)
Na 0,4 seconde wekt de sinusknoop een prikkel op die een fractie van een seconde later de beide atria
samentrekken. Dit is de atrialesystole (inspanning). Door de samentrekking worden de holle aders en longaders
dichtgeknepen en wordt het bloed de kamers in gestuwd. Door de stuwing worden de hartkleppen meer
opengeduwd: ze klappen naar beneden toe. De kamers zijn nu maximaal gevuld.
Ventrikel systolische fase (0,5-0,8 seconde)
- isovulumetrische fase (0,5-0,55 seconde) beide atria ontspannen en worden de sinusprikkels via de AV-knoop,
bundeltakken en de purkinjevezels over de ventrikelwand verspreid. De ventrikels beginnen zich samen te trekken
en het bloed komt onder druk te staan. Op dat moment slaan de AV-kleppen dicht dit is hoorbaar als de eerste
harttoon.
- ejectiefase (0,55-0,7 seconde) bloeddruk in de ventrikels zijn hoger dan die in de aorta en truncus pulmonalis en
het bloed wordt met een grote kracht de slagaders ingeperst.
- relaxatiefase (0,7-0,8 seconde) het myocardium ontspant en het de bloeddruk in de ventrikels daalt. De
bloeddruk in de arteriële kleppen is juist heel hoog en vallen dicht dit is hoorbaar als de tweede harttoon.
Weet hoe de hartactie tot stand komt
Hartprikkelgeleidingssysteem -> speciale cellen die een prikkelvormend of prikkelgeleidend vermogen hebben.
Het bestaat uit: de sinusknoop, de atrioventriculaire knoop, de bundel van His en de purkinjevezels.
Sinusknoop -> ligt in het myocardium van het rechteratrium, tussen de uitmondingen van de v. cava inferior en
superior. Bestaat uit een klein netwerk van hartspiercellen die impulsen kunnen opwekken met een gemiddelde
frequentie van 100 per minuut. Dit is de intrinsieke (eigen) frequentie en wordt het sinusritme genoemd. In de
rust is het sinusritme -> 75 komt door dat de intrinsieke frequentie vertraagd wordt door de nervus vagus (tiende
hersenzenuw). Bij inspanning -> 180 per minuut is dat is het gevolg van de stimulerende invloed van de nervi
accelerantes.
Geeft het tempo aan en verspreid de elektrische prikkel over de beide boezems
Atrioventriculaire knoop (AV-knoop) -> zit tussen de kamers en de boezems. Zorgt ervoor dat de elektrische
prikkel van de sinusknoop wordt overgebracht naar de atriums. De AV-knoop vertraagt de elektrische prikkel wat
als gevolg heeft dat de kamers iets later samentrekken dan de ventrikels waardoor het bloed in twee stappen door
het hart gaat.
Bundel van his -> zit voorbij de AV-knoop onder in het hart bij de apex, dan komt de elektrische prikkel daar
terecht. De bundel van his zorgt ervoor dat de wand rondom de ventrikels zich samentrekt. Als dat
prikkelgeleidingssysteem niet goed werk spreken we van een hartritmestoornis.
Purkinjevezels -> bundels van gespecialiseerd hartspierweefsel die zich aan de binnenkant van de beide kamers
van het hart bevinden. Deze vezels zijn gespecialiseerd in het snel voorgeleiden van de actiepotentialen die de
samentrekking van het hart organiseren.
Kan de termen: frequentie, regulariteit en aequiliteit (gelijkmatigheid) uitleggen
Frequentie -> aantal polsslagen per minuut. Gemiddeld 72 slagen per minuut
Regulariteit -> afstanden tussen de verschillende polsslagen zijn steeds hetzelfde
Aequiliteit -> de tik tegen de vinger bij het tellen van de pols is van dezelfde hevigheid
, Kent de basisprincipes van het ECG
Registratie van de elektrische activiteit van het hart.
Herkent de hartactie op het ECG en kan benoemen welk deel van het ECG, welk deel van de hartactie
representeert
- P-top: depolarisatie van de atria, prikkels lopen richting het septum
- QRS-complex: samentrekken van de ventrikels
- T-top: ontspannen van de hartspier
Weet hoe de harttonen ontstaan en wat de term hartruis betekent
- Eerste harttoon: de mitralisklep en tricuspidalisklep slaan dicht -> AV-kleppen
- Tweede harttoon: de aortaklep en pulmonalisklep slaan dicht
- Hartruis: geluid dat ontstaat als de bloedstroom weerstand ondervindt. Meest voorkomende oorzaak is
hartklepaandoening.
Weet wat bedoeld wordt met de hartcapaciteit en het hartminuutvolume
Hartcapaciteit -> vermogen van een ventrikel om een bepaalde hoeveelheid bloed per tijdseenheid weg te
pompen
Hartminuutvolume -> hoeveelheid bloed dat het hart per minuut wegpompt
HMV = hartfrequentie (fh) x slagvolume per ventrikel (Vs)
Heeft inzicht in de hartcirculatie
1) Lichaamscirculatie: linkerventrikel -> aorta -> slagaders -> organen en weefsels -> aders -> vena cava superior
en inferior -> rechter atrium (-> rechterventrikel; aansluiting op longcirculatie)
2) Longcirculatie: rechterventrikel -> truncus pulmonalis (a. pulmonalis sinistra en dextra) -> longen -> vena
pulmonalis sinistra en dextra -> linker atrium (-> linkerventrikel; aansluiting op lichaamscirculatie)
Kent de verschillende bloedsomlopen, hun functie en de route die deze aflegt.
Longcirculatie, lichaamscirculatie en coronaircirculatie.
Is bekend met de term “dubbele bloedsomloop”
Dubbelde bloedsomloop zijn de grote en kleine bloedsomloop samen.
Weet hoe uitwisseling van stoffen tussen bloed en weefselvocht plaatsvindt en welke drukken daarbij een rol
spelen.
Deze uitwisseling komt tot stand door drukverschillen. Twee soorten druk spelen hierbij een rol:
1. De bloeddruk --> drukt vocht door de wand van het capillair naar buiten.
2. De osmotische druk--> zuigt vloeistof juist het capillair in.
Ongeveer 85% van de vloeistof die de capillairen verlaag, wordt weer in de bloedbaan opgenomen; de overige
15% wordt opgenomen via het lymfevatenstelsel
