INLEIDING PSYCHOLOGIE
WEEK 1
Leerdoelen
1. De student kan herkennen wat psychologie wel en niet is.
2. De student kan de belangrijkste stromingen in de geschiedenis van de psychologie benoemen; kan
benoemen wat deze stromingen inhouden, hoe in deze stromingen onderzoek gedaan wordt, en kan
de belangrijkste namen aan de juiste stroming koppelen.
3. De student kan beschrijven vanuit welke zes perspectieven gedrag bekeken kan worden; kan
beschrijven wat deze perspectieven inhouden en kan deze herkennen in een korte
casusbeschrijving.
Biologisch Cognitief Behavioristis Socioculture Gehele Ontwikkelingsperspec
perspectief perspectief ch el persoons tief
perspectief perspectief perspectief
Het lichaam De Psychologie Sociale en - Mensen veranderen
kan apart wetenschappelij moet de culturele Psychodynamisc als gevolg van een
van de ke methode kan wetenschap invloeden he psychologie: interactie tussen
geest worden gebruikt van kunnen de Persoonlijkheid erfelijke
worden om de geest te observeer invloed en psychische eigenschappen en de
bestudeerd bestuderen. baar gedrag overstemme stoornissen kom omgeving.
. zijn, niet van n van alle en voort uit
mentale andere processen in het
processen. factoren die onbewuste.
gedrag
beïnvloeden -Humanistische
psychologie:
Psychologie
moet de nadruk
leggen op
menselijke
groei.
-Psychologie van
karaktertrekken
en
temperament:
individuen
kunnen worden
begrepen in
termen van hun
temperament
en blijvende
karaktertrekken.
René W. Wundt B.F. Skinner Stanley Psychodynamisc Mary Ainsworth, Jean
Descartes Milgram, he = Sigmund Piaget, en vele
, Functionalisme John Watson Philip Freud anderen.
(W. James) Zimbardo en
Genen, meerdere Humanistische =
zenuwstels Carl Rogers,
el, Abraham
endocriene Maslow
stelsel
Karaktertrekken
en
temperament =
De oude Grieken
ONDERZOEK
Biologisch perspectief
Neurowetenschap: Gaat over de hersenen
Evolutionaire psychologie: Genetische adaptatie, overleving, voortplanting
Cognitieve psychologie
Mentale processen wetenschappelijk onderzocht
Verwerking en interpretatie en ervaringen
Onderzoek naar geheugen, taal, info-verwerking
Behaviorisme
Tabula Rasa, omschreven blad, kennis vergroten door ervaringen die je op doet.
Conditioneren, veel aandacht voor straffen en belonen
Waarneembaar gedrag
Whole person
Psychodynamisch, onbewuste verlangens en drijveren, psychoanalyse
Humanistisch, vrije wil/eigen keuze/ unieke mens
Karakter/temperament (persoonlijkheid)
Ontwikkelingsperspectief
Nature & Nurture, nature is of er iets aangeboren is wat bij jou hoort, nurture is opvoeding alles wat je
meemaakt bijvoorbeeld op school.
Levenslooppsychologie, leeftijdsfase zoals midlife crisis
Sociocultureel perspectief
Sociale interactie / leren
Cultuur algemeen
, Cross-culturele psychologie
VERSCHILLENDE STROMINGEN
Psychologie begon bij de Griekse filosofen en Aziatische (meditatie) en Afrikaanse samenlevingen.
Zes belangrijke perspectieven domineren het snel veranderende veld van de moderne psychologie: het
biologische, cognitieve, behavioristische, whole-person, ontwikkelings en socioculturele perspectief. Alle
kwamen ze voort uit radicale nieuwe ideeën over geest en gedrag.
René Descartes scheidde de spirituele geest en het fysieke lichaam. Hierdoor kon gedrag en menselijke
gevoelens buiten de kerk worden bestudeert. Descartes behoorde tot het rationalisme, hierbij was denken het
enige middel om aan wetenschap te doen.
Het empirisme (deze zien denken als storende wetenschap) had veel kritiek op Descartes. Deze beweren dat de
mens bij de geboorte een tabula rasa is. Een tabula rasa is een onbeschreven blad die de mens voorstelt, welke
door ervaring, leerprocessen en opvoeding, persoonlijkheid en vaardigheden krijgt.
Descartes vormt 400 jaar later het biologische perspectief. Volgens modern biologisch psychologen is de geest
een product van de hersenen. Persoonlijkheid, voorkeuren en vaardigheden komen uit lichamelijke
eigenschappen. Ze zoeken verantwoording voor gedrag in het zenuwstelsel.
Een andere belangrijke variant van de biologische psychologie is voortgekomen uit ideeën die circa 500 jaar
geleden door Charles Darwin zijn geformuleerd. Volgens deze evolutionaire psychologie komt een groot deel
van het menselijke gedrag voort uit overgeërfde neigingen. Volgens het evolutionaire perspectief is onze
genetische opmaak gevormd door de omstandigheden waar onze voorouders in verkeerde. Darwin noemde dit
natuurlijke selectie.
De Duitse wetenschapper, Wilhelm Wundt, dacht dat het mogelijk was de menselijke geest op een zelfde
manier te simplificeren als het periodiek systeem. Door Wundst pupil, Edward Bradford Titchener ontstond het
structuralisme, dit is een historische stroming binnen de psychologie die de basisstructuren van de geest en de
gedachten trachtte te ontrafelen. Wundt gebruikte de term nooit zelf, maar word wel gezien als de vader van
het structuralisme.
Begin 20ste eeuw hadden de Gestaltpsychologen moeite met de manier waarop de structuralisten nadruk
legde op de elementen van bewustzijn. Ze vonden dat het bewustzijn meer omvatte dan simpele zintuiglijke
ervaringen. Daarom concentreerde Gestaltpsychologen zich op het geheel van onze bewustzijn ervaringen als
meer dan de som van de delen en probeerde te begrijpen hoe we perceptuele gehele vormen.
Een van Wundt zijn grote critici, William James vond dat de psychologie zich niet alleen op de structuur maar
ook op de functie van het bewustzijn moest focussen. Dit leidde tot het functionalisme.
John Dewey was de grondlegger van het nieuwe leren. Hierbij lag de nadruk op leren door te doen.
In het cognitieve perspectief werd de nadruk gelegd op geestelijke activiteiten zoals waarnemingen,
interpretaties, verwachtingen, overtuigingen en herinneringen. Vanuit dit standpunt zijn iemands gedachten en
handelingen het resultaat van het unieke cognitieve patroon van waarnemingen en interpretaties van
ervaringen. Wundt en James baande de weg voor nieuwe perspectieven.
Rond 1900 was er een nieuwe opstandige groep, de behavioristen, John B. Watson was een vroege leider. Ze
streven ernaar om de psychologie objectief te maken die zich alleen richt op gedrag en niet op mentale
processen. Behavioristische perspectief: Invalshoek die de bron van onze handeling zoekt in stimuli vanuit de
WEEK 1
Leerdoelen
1. De student kan herkennen wat psychologie wel en niet is.
2. De student kan de belangrijkste stromingen in de geschiedenis van de psychologie benoemen; kan
benoemen wat deze stromingen inhouden, hoe in deze stromingen onderzoek gedaan wordt, en kan
de belangrijkste namen aan de juiste stroming koppelen.
3. De student kan beschrijven vanuit welke zes perspectieven gedrag bekeken kan worden; kan
beschrijven wat deze perspectieven inhouden en kan deze herkennen in een korte
casusbeschrijving.
Biologisch Cognitief Behavioristis Socioculture Gehele Ontwikkelingsperspec
perspectief perspectief ch el persoons tief
perspectief perspectief perspectief
Het lichaam De Psychologie Sociale en - Mensen veranderen
kan apart wetenschappelij moet de culturele Psychodynamisc als gevolg van een
van de ke methode kan wetenschap invloeden he psychologie: interactie tussen
geest worden gebruikt van kunnen de Persoonlijkheid erfelijke
worden om de geest te observeer invloed en psychische eigenschappen en de
bestudeerd bestuderen. baar gedrag overstemme stoornissen kom omgeving.
. zijn, niet van n van alle en voort uit
mentale andere processen in het
processen. factoren die onbewuste.
gedrag
beïnvloeden -Humanistische
psychologie:
Psychologie
moet de nadruk
leggen op
menselijke
groei.
-Psychologie van
karaktertrekken
en
temperament:
individuen
kunnen worden
begrepen in
termen van hun
temperament
en blijvende
karaktertrekken.
René W. Wundt B.F. Skinner Stanley Psychodynamisc Mary Ainsworth, Jean
Descartes Milgram, he = Sigmund Piaget, en vele
, Functionalisme John Watson Philip Freud anderen.
(W. James) Zimbardo en
Genen, meerdere Humanistische =
zenuwstels Carl Rogers,
el, Abraham
endocriene Maslow
stelsel
Karaktertrekken
en
temperament =
De oude Grieken
ONDERZOEK
Biologisch perspectief
Neurowetenschap: Gaat over de hersenen
Evolutionaire psychologie: Genetische adaptatie, overleving, voortplanting
Cognitieve psychologie
Mentale processen wetenschappelijk onderzocht
Verwerking en interpretatie en ervaringen
Onderzoek naar geheugen, taal, info-verwerking
Behaviorisme
Tabula Rasa, omschreven blad, kennis vergroten door ervaringen die je op doet.
Conditioneren, veel aandacht voor straffen en belonen
Waarneembaar gedrag
Whole person
Psychodynamisch, onbewuste verlangens en drijveren, psychoanalyse
Humanistisch, vrije wil/eigen keuze/ unieke mens
Karakter/temperament (persoonlijkheid)
Ontwikkelingsperspectief
Nature & Nurture, nature is of er iets aangeboren is wat bij jou hoort, nurture is opvoeding alles wat je
meemaakt bijvoorbeeld op school.
Levenslooppsychologie, leeftijdsfase zoals midlife crisis
Sociocultureel perspectief
Sociale interactie / leren
Cultuur algemeen
, Cross-culturele psychologie
VERSCHILLENDE STROMINGEN
Psychologie begon bij de Griekse filosofen en Aziatische (meditatie) en Afrikaanse samenlevingen.
Zes belangrijke perspectieven domineren het snel veranderende veld van de moderne psychologie: het
biologische, cognitieve, behavioristische, whole-person, ontwikkelings en socioculturele perspectief. Alle
kwamen ze voort uit radicale nieuwe ideeën over geest en gedrag.
René Descartes scheidde de spirituele geest en het fysieke lichaam. Hierdoor kon gedrag en menselijke
gevoelens buiten de kerk worden bestudeert. Descartes behoorde tot het rationalisme, hierbij was denken het
enige middel om aan wetenschap te doen.
Het empirisme (deze zien denken als storende wetenschap) had veel kritiek op Descartes. Deze beweren dat de
mens bij de geboorte een tabula rasa is. Een tabula rasa is een onbeschreven blad die de mens voorstelt, welke
door ervaring, leerprocessen en opvoeding, persoonlijkheid en vaardigheden krijgt.
Descartes vormt 400 jaar later het biologische perspectief. Volgens modern biologisch psychologen is de geest
een product van de hersenen. Persoonlijkheid, voorkeuren en vaardigheden komen uit lichamelijke
eigenschappen. Ze zoeken verantwoording voor gedrag in het zenuwstelsel.
Een andere belangrijke variant van de biologische psychologie is voortgekomen uit ideeën die circa 500 jaar
geleden door Charles Darwin zijn geformuleerd. Volgens deze evolutionaire psychologie komt een groot deel
van het menselijke gedrag voort uit overgeërfde neigingen. Volgens het evolutionaire perspectief is onze
genetische opmaak gevormd door de omstandigheden waar onze voorouders in verkeerde. Darwin noemde dit
natuurlijke selectie.
De Duitse wetenschapper, Wilhelm Wundt, dacht dat het mogelijk was de menselijke geest op een zelfde
manier te simplificeren als het periodiek systeem. Door Wundst pupil, Edward Bradford Titchener ontstond het
structuralisme, dit is een historische stroming binnen de psychologie die de basisstructuren van de geest en de
gedachten trachtte te ontrafelen. Wundt gebruikte de term nooit zelf, maar word wel gezien als de vader van
het structuralisme.
Begin 20ste eeuw hadden de Gestaltpsychologen moeite met de manier waarop de structuralisten nadruk
legde op de elementen van bewustzijn. Ze vonden dat het bewustzijn meer omvatte dan simpele zintuiglijke
ervaringen. Daarom concentreerde Gestaltpsychologen zich op het geheel van onze bewustzijn ervaringen als
meer dan de som van de delen en probeerde te begrijpen hoe we perceptuele gehele vormen.
Een van Wundt zijn grote critici, William James vond dat de psychologie zich niet alleen op de structuur maar
ook op de functie van het bewustzijn moest focussen. Dit leidde tot het functionalisme.
John Dewey was de grondlegger van het nieuwe leren. Hierbij lag de nadruk op leren door te doen.
In het cognitieve perspectief werd de nadruk gelegd op geestelijke activiteiten zoals waarnemingen,
interpretaties, verwachtingen, overtuigingen en herinneringen. Vanuit dit standpunt zijn iemands gedachten en
handelingen het resultaat van het unieke cognitieve patroon van waarnemingen en interpretaties van
ervaringen. Wundt en James baande de weg voor nieuwe perspectieven.
Rond 1900 was er een nieuwe opstandige groep, de behavioristen, John B. Watson was een vroege leider. Ze
streven ernaar om de psychologie objectief te maken die zich alleen richt op gedrag en niet op mentale
processen. Behavioristische perspectief: Invalshoek die de bron van onze handeling zoekt in stimuli vanuit de
