Gebitspathologie – hypodontie en hyperdontie
Hypodontie
Agenesie:
- Het achterwege blijven of niet volledig ontwikkeling van een tand kiem
Hypodontie:
- Te weinig tanden (ondertal) ten gevolge van agenesie
- Solitaire hypodontie = agenesie van enkele elementen 1 tot 8 *** gebitselementen
niet aangelegd of niet volledig ontwikkeld (verstandkiezen blijven buiten
beschouwing)
- Oligodontie = multipele agenesieën / ernstig agenesie, meer dan 8 ***
gebitselementen niet aangelegd of niet volledig ontwikkeld (verstandkiezen blijven
buiten beschouwing)
- Anodontie = absoluut agenesie *** geen gebitselementen aangelegd o alle
elementen niet volledig ontwikkeld
Solitaire (geïsoleerde) hypodontie/agenesie
1. Een of enkele gebitselementen (is) zijn niet aangelegd: d.w.z. de tand kiem(en),
ontwikkelt(en) zich niet.
2. Een of enkele elementen zijn wel aangelegd. Kiem begint zich te ontwikkelen maar de
ontwikkeling stopt.
NB: Ondertal door retentie, extractie (door cariës of ortho) of trauma wordt niet als
hypodontie beschouwd. Dit is zo i.v.m. verzekering-technische zaken.
Hypodontie – melk gebit
In het merlkgebit komt het niet vaak voor:
- < 1% van de mensen hebben hypodontie
- 52, 51, 61, 62 > 72, 71, 81, 82 > 1e molaren
- Als de hoektanden niet zijn aangelegd dan denk aan een syndroom of schisis
Prevalentie Japanse kinderen 5%
Hypodontie – blijvend gebit
- Hypodontie is het congenitaal (aangeboren) ontbreken van tanden. Mensen met
hypodontie hebben niet de gebruikelijke 32 tanden maar minder.
- Tot 8 gebitselementen (M3 niet meegerekend) zijn afwezig
- Meer dan dit aantal > oligodonie
, Solitaire hypodontie van het blijvende gebit komt voor bij ongeveer 2-10% van mensen
(verstandkiezen blijven buiten beschouwing).
- Het meest tot minst agenetische tanden: meest frequent niet aangelegd:
o M3 > P2 inf. > I2 sup. > P2 sup. > I2 inf.
2e premolaren onderkaak
2e incisieven bovenkaak
2e premolaren bovenkaak
2e incisieven onderkaak
Gevolgen van agenesie
- Als een permanente I2 afwezig is, wordt het melkelement uitgesloten
- Als de I1 afwezig is, blijven de melkelementen wel aanwezig. Dan wordt de wortel
niet weg geresorbeerd.
Op de 2e afbeelding zie je een kies waarbij de
ontwikkeling is gestopt en daardoor is de melkmolaar
in de kaak gebleven.
Preventie en behandeling (drift i.p.v. tilt)
- Neem röntgenfoto’s van patiënt en kinderen/broers/zussen (erfelijke etiologie)
- M1 of M2 zonder 4 of 5
o Voordeel van de vroeg extractie vóór de wortel van M1 klaar is en vóór de
doorbraak van de M2.
o Mesiale drift van M1 in plaats van kipping (‘’tilting’’).
o Wanneer dan? Of niet?
Letterlijke vertaling:
1. Tilting: kipping: kanteling
2. Drifting: afdrijven
Interventie: minimaal of invasief?
- Doorbraak M1: 6 jaar (wortel 50% - 75% gevormd)
- Doorbraak PM2: 10-11 jaar
- Doorbraak M2: 12 jaar
- Dus: na 6 jaar, voor 10 jaar!
- Secundaire preventie van ortho behandeling: kennis van de kans van een probleem >
minimale interventie (extractie m2) vóór de waarneming van het gevolg van het
probleem (diasteem tussen 4 en 6) > mesiale drifting van M1 en M2
Hypodontie
Agenesie:
- Het achterwege blijven of niet volledig ontwikkeling van een tand kiem
Hypodontie:
- Te weinig tanden (ondertal) ten gevolge van agenesie
- Solitaire hypodontie = agenesie van enkele elementen 1 tot 8 *** gebitselementen
niet aangelegd of niet volledig ontwikkeld (verstandkiezen blijven buiten
beschouwing)
- Oligodontie = multipele agenesieën / ernstig agenesie, meer dan 8 ***
gebitselementen niet aangelegd of niet volledig ontwikkeld (verstandkiezen blijven
buiten beschouwing)
- Anodontie = absoluut agenesie *** geen gebitselementen aangelegd o alle
elementen niet volledig ontwikkeld
Solitaire (geïsoleerde) hypodontie/agenesie
1. Een of enkele gebitselementen (is) zijn niet aangelegd: d.w.z. de tand kiem(en),
ontwikkelt(en) zich niet.
2. Een of enkele elementen zijn wel aangelegd. Kiem begint zich te ontwikkelen maar de
ontwikkeling stopt.
NB: Ondertal door retentie, extractie (door cariës of ortho) of trauma wordt niet als
hypodontie beschouwd. Dit is zo i.v.m. verzekering-technische zaken.
Hypodontie – melk gebit
In het merlkgebit komt het niet vaak voor:
- < 1% van de mensen hebben hypodontie
- 52, 51, 61, 62 > 72, 71, 81, 82 > 1e molaren
- Als de hoektanden niet zijn aangelegd dan denk aan een syndroom of schisis
Prevalentie Japanse kinderen 5%
Hypodontie – blijvend gebit
- Hypodontie is het congenitaal (aangeboren) ontbreken van tanden. Mensen met
hypodontie hebben niet de gebruikelijke 32 tanden maar minder.
- Tot 8 gebitselementen (M3 niet meegerekend) zijn afwezig
- Meer dan dit aantal > oligodonie
, Solitaire hypodontie van het blijvende gebit komt voor bij ongeveer 2-10% van mensen
(verstandkiezen blijven buiten beschouwing).
- Het meest tot minst agenetische tanden: meest frequent niet aangelegd:
o M3 > P2 inf. > I2 sup. > P2 sup. > I2 inf.
2e premolaren onderkaak
2e incisieven bovenkaak
2e premolaren bovenkaak
2e incisieven onderkaak
Gevolgen van agenesie
- Als een permanente I2 afwezig is, wordt het melkelement uitgesloten
- Als de I1 afwezig is, blijven de melkelementen wel aanwezig. Dan wordt de wortel
niet weg geresorbeerd.
Op de 2e afbeelding zie je een kies waarbij de
ontwikkeling is gestopt en daardoor is de melkmolaar
in de kaak gebleven.
Preventie en behandeling (drift i.p.v. tilt)
- Neem röntgenfoto’s van patiënt en kinderen/broers/zussen (erfelijke etiologie)
- M1 of M2 zonder 4 of 5
o Voordeel van de vroeg extractie vóór de wortel van M1 klaar is en vóór de
doorbraak van de M2.
o Mesiale drift van M1 in plaats van kipping (‘’tilting’’).
o Wanneer dan? Of niet?
Letterlijke vertaling:
1. Tilting: kipping: kanteling
2. Drifting: afdrijven
Interventie: minimaal of invasief?
- Doorbraak M1: 6 jaar (wortel 50% - 75% gevormd)
- Doorbraak PM2: 10-11 jaar
- Doorbraak M2: 12 jaar
- Dus: na 6 jaar, voor 10 jaar!
- Secundaire preventie van ortho behandeling: kennis van de kans van een probleem >
minimale interventie (extractie m2) vóór de waarneming van het gevolg van het
probleem (diasteem tussen 4 en 6) > mesiale drifting van M1 en M2
