Sociologie module 1
Inhoud
Levensloop sociologie.............................................................................................................................2
Driedeling in de levensweg.................................................................................................................3
Proces van etikettering.......................................................................................................................3
Deviantie en leefgebieden..................................................................................................................3
Deviante carrière naar deviante identiteit..........................................................................................3
Etikettering en mesosystemen...........................................................................................................3
Vormen van secundaire deviantie......................................................................................................3
Communicatie geeft betekenis aan:...................................................................................................4
Samenlevingen een inleiding..................................................................................................................4
Continuering en verandering in de samenleven.................................................................................4
Socialisatie via imitatie, identificatie en dwang..................................................................................5
Externe en innerlijke controle............................................................................................................5
Verschillen in socialisatie binnen en tussen samenlevingen...............................................................5
Socialisatie en zelfbeeld......................................................................................................................5
Macht en afhankelijkheid...................................................................................................................5
Vier typen machtsbronnen (1/3)........................................................................................................5
Vier typen privileges (2/3)..................................................................................................................6
Dimensies van sociale ongelijkheid/ privileges als machtsbron (3/3).................................................6
Sociale ongelijkheid als sociaal feit.....................................................................................................6
Algemene verklaringen voor sociale ongelijkheid..............................................................................6
Semi universele vorm van sociale ongelijkheid..................................................................................6
Voorwaarden ontstaan sociale stratificatie........................................................................................7
Klasse en standen...............................................................................................................................7
Toename ongelijkheid........................................................................................................................7
Aspecten toegenomen sociale ongelijkheid.......................................................................................7
Oorzaken toegenomen sociaaleconomische ongelijkheid..................................................................7
‘Nieuwe armoede’..............................................................................................................................8
Armoede en sociaal isolement...........................................................................................................8
Reproductie van de maatschappelijke achterstand............................................................................8
Belangtegenstelling tussen klassen en partijvoorkeur........................................................................8
Onderzoek naar mobiliteit..................................................................................................................8
Ongelijke kansen en de drie hoofdvormen van kapitalen..................................................................9
Causale modellen...............................................................................................................................9
, Onderzoek naar de aard en omvang van sociale mobiliteit................................................................9
Ongelijkheid in internationaal verband en binnen arme landen......................................................10
Samenhang ongelijkheid binnen en tussen landen..........................................................................10
Achtergronden van etnische verscheidenheid.................................................................................11
Etnische stratificatie.........................................................................................................................11
Onderzoek naar discriminatie...........................................................................................................11
Stereotypen en vooroordelen..........................................................................................................11
Invloed ongelijkheidverhoudingen op zelfbeeld van minderheden..................................................12
Negatieve gevolgen van ongelijkheid...............................................................................................12
..........................................................................................................................................................12
Levensloopsociologie............................................................................................................................13
Ritte de passage van Van Gennep, enkelvoudige drempel in Noord-Algerije...................................13
De weg naar volwassenheid:............................................................................................................13
De meervoudige passage van Van Gennep.......................................................................................14
Psychosociale fases van erikson en Freud........................................................................................14
Verschillen tussen Freud en Erikson.................................................................................................15
Erikson en identiteitsvorming...........................................................................................................15
Verbanden tussen (identiteit)ontwikkeling en situatie.....................................................................16
‘Ik’ en ‘me’........................................................................................................................................17
Net als bij etikettering kan iemand op twee extreme manieren reageren op de interne gesprekken
tussen ‘ik’ en ‘me’:............................................................................................................................17
Standaardlevensloop........................................................................................................................17
Sociale instituties..........................................................................................................................17
Standaardlevensloop als sociale institutie....................................................................................17
Keuzenbiografie................................................................................................................................18
Hoge moderniteit en risicomaatschappij......................................................................................18
Reflectieve identiteit....................................................................................................................19
Samenlevingen een inleiding................................................................................................................20
Vervaging van klasse.........................................................................................................................20
Drie gronden voor klasse onderscheiding.........................................................................................20
Verschillen in economische positie...................................................................................................21
Vijf klassen in de samenleving..........................................................................................................21
Kritiek/ complicaties van de klassentheorie.....................................................................................22
Levensloop sociologie
, Driedeling in de levensweg
1. Het eerste deel van de levensweg is de kindertijd. Van oudsher ziet men dat begindeel als
een tamelijke zorgeloze tijd met weinig verplichtingen.
2. Het midden van de levensweg begint na de grensovergang naar de volwassenheid. In dat
middendeel menen de verwachtingen en verantwoordelijkheden toe.
3. Aan het einde vindt passage twee plaats en begint het slot van de levensweg. Hoewel de
gemiddelde levensverwachting in de afgelopen halve eeuw is opgelopen is en de gezondheid
van ouderen toeneemt, blijft de derde levensfase geassocieerd met neergang en het
levenseinde.
Proces van etikettering
1. De relatief machtige meerderheid merkt de afwijking van het vanzelfsprekende patroon op
2. Er komen gesprekken daarover binnen de meerderheid wat leidt tot de definitie van de
situatie, een benoeming van de gesignaleerde afwijking
3. De meerderheid communiceert het etiket via spreken of schrijven
Deviantie en leefgebieden
Sociale differentiatie leidt tot deelname aan verschillende leefgebieden of microsystemen. Thuis, op
het werk en in de vrije tijd gelden verschillende spelregels. Dat houdt in dat iemand regels in één
gebied kan overtreden zonder gezichtsverlies in elk ander gebied te leiden.
Er is subtiele kennis van het sociale spel- of gedragsregels nodig om aan het maatschappelijk leven
deel te nemen. Daar komt bij kijken dat de sancties op overtredingen verschillen. Terwijl een
hetrokoppel dat op het werk zoent hooguit een milde sanctie krijgt, kan een homopaar dat hand in
hand loopt met nichten- of pottenrammers te maken krijgen.
Deviante carrière naar deviante identiteit
Als iemand in eigen kring wordt gewantrouwd kan hij daarop reageren door, al dan niet met opzet,
het gelijk van de buurt aan te tonen. Zo iemand maakt zich dan bijvoorbeeld schuldig aan een klein
vergrijp, loopt tegen de lamp en krijgt een milde straf. De buurt viert dan het eigen gelijk met ‘zie-je-
wel’-opmerkingen. Als dat van-kwaad-tot-ergerproces uitmondt in een gevangenisstraf, waardoor de
dader in contact komt met medegevangenen, is er een flinke kans dat iemand zichzelf definitief ziet
als crimineel. De deviante carrière leidt dan tot afsterving van de oude identiteit en vorming van een
deviante identiteit, waarbij etikettering door andere overgaat in zelf-etikettering.
Etikettering en mesosystemen
Een mesosysteem is een verband tussen verschillende microsystemen. Tussen microsystemen lopen
lijntjes, bijvoorbeeld doordat de leden van één systeem betrokken zijn bij een ander systeem of
doordat er in één systeem negatief geoordeeld wordt over een ander systeem. Voor de etikettering
van een partij blijkt deze theorie van Bronfenbrenner bruikbaar. Als er namelijk vanuit verschillende
microsystemen een etiket uitgedeeld wordt, is het effect ervan groter dan etikettering vanuit één
systeem.
Vormen van secundaire deviantie
1. Selffulfilling prophecy:
Acceptatie is één mogelijkheid, maar wel een extreme. Iemand neemt dan genoegen met de
identiteit die andere aan hen toeschrijven. Er vindt instemming plaats met de heersende
situatiedefinitie en het slachtoffer gaat zich gedragen volgens het etiket.
2. Selfdefeating prophecy:
Inhoud
Levensloop sociologie.............................................................................................................................2
Driedeling in de levensweg.................................................................................................................3
Proces van etikettering.......................................................................................................................3
Deviantie en leefgebieden..................................................................................................................3
Deviante carrière naar deviante identiteit..........................................................................................3
Etikettering en mesosystemen...........................................................................................................3
Vormen van secundaire deviantie......................................................................................................3
Communicatie geeft betekenis aan:...................................................................................................4
Samenlevingen een inleiding..................................................................................................................4
Continuering en verandering in de samenleven.................................................................................4
Socialisatie via imitatie, identificatie en dwang..................................................................................5
Externe en innerlijke controle............................................................................................................5
Verschillen in socialisatie binnen en tussen samenlevingen...............................................................5
Socialisatie en zelfbeeld......................................................................................................................5
Macht en afhankelijkheid...................................................................................................................5
Vier typen machtsbronnen (1/3)........................................................................................................5
Vier typen privileges (2/3)..................................................................................................................6
Dimensies van sociale ongelijkheid/ privileges als machtsbron (3/3).................................................6
Sociale ongelijkheid als sociaal feit.....................................................................................................6
Algemene verklaringen voor sociale ongelijkheid..............................................................................6
Semi universele vorm van sociale ongelijkheid..................................................................................6
Voorwaarden ontstaan sociale stratificatie........................................................................................7
Klasse en standen...............................................................................................................................7
Toename ongelijkheid........................................................................................................................7
Aspecten toegenomen sociale ongelijkheid.......................................................................................7
Oorzaken toegenomen sociaaleconomische ongelijkheid..................................................................7
‘Nieuwe armoede’..............................................................................................................................8
Armoede en sociaal isolement...........................................................................................................8
Reproductie van de maatschappelijke achterstand............................................................................8
Belangtegenstelling tussen klassen en partijvoorkeur........................................................................8
Onderzoek naar mobiliteit..................................................................................................................8
Ongelijke kansen en de drie hoofdvormen van kapitalen..................................................................9
Causale modellen...............................................................................................................................9
, Onderzoek naar de aard en omvang van sociale mobiliteit................................................................9
Ongelijkheid in internationaal verband en binnen arme landen......................................................10
Samenhang ongelijkheid binnen en tussen landen..........................................................................10
Achtergronden van etnische verscheidenheid.................................................................................11
Etnische stratificatie.........................................................................................................................11
Onderzoek naar discriminatie...........................................................................................................11
Stereotypen en vooroordelen..........................................................................................................11
Invloed ongelijkheidverhoudingen op zelfbeeld van minderheden..................................................12
Negatieve gevolgen van ongelijkheid...............................................................................................12
..........................................................................................................................................................12
Levensloopsociologie............................................................................................................................13
Ritte de passage van Van Gennep, enkelvoudige drempel in Noord-Algerije...................................13
De weg naar volwassenheid:............................................................................................................13
De meervoudige passage van Van Gennep.......................................................................................14
Psychosociale fases van erikson en Freud........................................................................................14
Verschillen tussen Freud en Erikson.................................................................................................15
Erikson en identiteitsvorming...........................................................................................................15
Verbanden tussen (identiteit)ontwikkeling en situatie.....................................................................16
‘Ik’ en ‘me’........................................................................................................................................17
Net als bij etikettering kan iemand op twee extreme manieren reageren op de interne gesprekken
tussen ‘ik’ en ‘me’:............................................................................................................................17
Standaardlevensloop........................................................................................................................17
Sociale instituties..........................................................................................................................17
Standaardlevensloop als sociale institutie....................................................................................17
Keuzenbiografie................................................................................................................................18
Hoge moderniteit en risicomaatschappij......................................................................................18
Reflectieve identiteit....................................................................................................................19
Samenlevingen een inleiding................................................................................................................20
Vervaging van klasse.........................................................................................................................20
Drie gronden voor klasse onderscheiding.........................................................................................20
Verschillen in economische positie...................................................................................................21
Vijf klassen in de samenleving..........................................................................................................21
Kritiek/ complicaties van de klassentheorie.....................................................................................22
Levensloop sociologie
, Driedeling in de levensweg
1. Het eerste deel van de levensweg is de kindertijd. Van oudsher ziet men dat begindeel als
een tamelijke zorgeloze tijd met weinig verplichtingen.
2. Het midden van de levensweg begint na de grensovergang naar de volwassenheid. In dat
middendeel menen de verwachtingen en verantwoordelijkheden toe.
3. Aan het einde vindt passage twee plaats en begint het slot van de levensweg. Hoewel de
gemiddelde levensverwachting in de afgelopen halve eeuw is opgelopen is en de gezondheid
van ouderen toeneemt, blijft de derde levensfase geassocieerd met neergang en het
levenseinde.
Proces van etikettering
1. De relatief machtige meerderheid merkt de afwijking van het vanzelfsprekende patroon op
2. Er komen gesprekken daarover binnen de meerderheid wat leidt tot de definitie van de
situatie, een benoeming van de gesignaleerde afwijking
3. De meerderheid communiceert het etiket via spreken of schrijven
Deviantie en leefgebieden
Sociale differentiatie leidt tot deelname aan verschillende leefgebieden of microsystemen. Thuis, op
het werk en in de vrije tijd gelden verschillende spelregels. Dat houdt in dat iemand regels in één
gebied kan overtreden zonder gezichtsverlies in elk ander gebied te leiden.
Er is subtiele kennis van het sociale spel- of gedragsregels nodig om aan het maatschappelijk leven
deel te nemen. Daar komt bij kijken dat de sancties op overtredingen verschillen. Terwijl een
hetrokoppel dat op het werk zoent hooguit een milde sanctie krijgt, kan een homopaar dat hand in
hand loopt met nichten- of pottenrammers te maken krijgen.
Deviante carrière naar deviante identiteit
Als iemand in eigen kring wordt gewantrouwd kan hij daarop reageren door, al dan niet met opzet,
het gelijk van de buurt aan te tonen. Zo iemand maakt zich dan bijvoorbeeld schuldig aan een klein
vergrijp, loopt tegen de lamp en krijgt een milde straf. De buurt viert dan het eigen gelijk met ‘zie-je-
wel’-opmerkingen. Als dat van-kwaad-tot-ergerproces uitmondt in een gevangenisstraf, waardoor de
dader in contact komt met medegevangenen, is er een flinke kans dat iemand zichzelf definitief ziet
als crimineel. De deviante carrière leidt dan tot afsterving van de oude identiteit en vorming van een
deviante identiteit, waarbij etikettering door andere overgaat in zelf-etikettering.
Etikettering en mesosystemen
Een mesosysteem is een verband tussen verschillende microsystemen. Tussen microsystemen lopen
lijntjes, bijvoorbeeld doordat de leden van één systeem betrokken zijn bij een ander systeem of
doordat er in één systeem negatief geoordeeld wordt over een ander systeem. Voor de etikettering
van een partij blijkt deze theorie van Bronfenbrenner bruikbaar. Als er namelijk vanuit verschillende
microsystemen een etiket uitgedeeld wordt, is het effect ervan groter dan etikettering vanuit één
systeem.
Vormen van secundaire deviantie
1. Selffulfilling prophecy:
Acceptatie is één mogelijkheid, maar wel een extreme. Iemand neemt dan genoegen met de
identiteit die andere aan hen toeschrijven. Er vindt instemming plaats met de heersende
situatiedefinitie en het slachtoffer gaat zich gedragen volgens het etiket.
2. Selfdefeating prophecy:
