Staatsrecht
Week 1:
•Zicht op de groei van grondwetten en het begrijpen van de belangrijkste
verklaringen daarvoor
•Begrijpen waar grondwetten – als constitutionele systemen – vandaan
komen en wat ze betekenen
•Inzicht in grondwetsbegrippen
•Gaan grondwetten steeds meer op elkaar lijken (en hoe dan?) – Convergentie
•Zijn grondwetten uitdrukkingen van universele moraliteit?
•Geven grondwetten legitimiteit aan een leiderschaps systeem en het recht?
De eeuw van de Grondwet
- Per 2018 hebben 189 van de 193 landen een geschreven constitutie. (een
document grondwet)
- Nu een piek van gronwetten
Waar komen al die grondwetten vandaan?
Ran Hirschl: ‘Although this trend is arguably one of the most important
phenomena in late twentieth- and early-twenty-first-century government, the
diffusion of constitutions remains largely under- explored and under-
theorized.’
- Over grondwetsgroei
Siedentop: ‘Few societies are good at identifying the things they take for granted.
These are the things that structure their vision of the world, providing them with
categories which shape their experience of fact and underpin their judgement of
what is valuable. The result is that, when trying to understand ourselves, we often
miss the obvious.’
Waarom zoveel grondwetten?
- Bijproduct van de democratie golven? Het idee daarvan is afkomstig van
Samual Huntingon. De golven van democratie had je gedurende
afgelopen eeuw. Dat lijkt plausibel: die democratie maken een terugval
door terwijl grondwetten doorgroeien. Het is dus een andere grondslag.
- Na Aperij?
- Schone schijn ophouden?
- Zegetocht van het recht? Globalisering van economie: door regels in
het recht kan men elkaar wereldwijd vertrouwen.
Rann Hirschl: drie soorten verklaringen
1. Ideologische/ideële verhaal (constitutionalisme): de opkomst van de
liberaal- democratische grondwet – de verbreiding van het geloof
van het constitutionalisme (beperkt overheidsbestuur,
vrijheidsrechten en democratie)
– vanzelfsprekend? (christelijke wortels – messianistisch)
- Maar: in landen als China en India kennen de traditie van
Rule Of Law niet.
2. Functionele verhaal: efficiënte en betrouwbare rechtssystemen
verhogen de voorspelbaarheid en betrouwbaarheid van
economische transacties, vergroten vertrouwen, en verlagen de
transactiekosten (‘credible commitments’ – Weingast & North)
,- Maar: Sommige landen zijn niet afhankelijk van buitenlandse
, investeerders. De grondwet heeft daar dan niets te maken
met andere landen.
3. Politiek-strategisch verhaal: efficiënte en vooral duurzame
regeling van leiderschap en daarmee coördinatie van
grootschalige samenwerking – voordeel ten opzichte van andere
grootschalige samenwerkingsverbanden.
- Geen 100% sluitende verklaringen
Of wellicht ook:
We kunnen ons afschrijven of de drie verklaringen van Hirschl wel slijtend zijn.
- Kopieergedrag? (globalisering-bewezen praktijken- ‘memes’)
- Over het algemeen komt kopieergedrag voor. Deze
dingen worden overgeërfd. De idealen kunnen dus
overerfbaar zijn.
- Menselijke natuur? (menselijke aard en aanleg-’constitutie mensen’)
- Zijn wij als mens gevoelig voor grondwetten?
- Historie?
- Grondwetten zijn een product van een ideeen geschiedenis.
De bron van
grondwetten De aard
van de mens
1. Aangelegd voor samenwerking
- Mensen zijn sociale wezens
- Samenwerken om te overleven (rolverdeling-concurrentie-
opschaling)- instinct
2. Twee pijlers voor die samenwerking
- Vertrouwen, dit is nodig voor een goede samenwerking. (wij
hebben onze grote hersenen gekregen door roddelen. Daarbij
proberen we over de band van een ander elkaars
betrouwbaarheid te meten).
- Erkenning, als we samenwerken heeft iedereen behoefte aan een
positie.
Dan kan je immers het beste samenwerken met een ander.
Vertrouwen- het dunbar getal
- Op 150 mensen kan je blind vertrouwen.
- Is neurale limit van het aantal mensen dat we kunnen vertrouwen
Kenning en niet erkenning ostracisme
- Belangrijke pijler voor samenwerking was erkenning
- We weten wat er gebeurt als er geen erkenning is: ostracisme
- Athene: scherf onder boom met notatie dat leider moest
vertrekken. Bij veel scherven werd leider verbannen.
- Niet erkenning (pesten, uitsluiten) levert neurale schade op.
- Kan leiden tot verandering van hersenactiviteit
Neolithische aanpassingen
- Opschaling menselijke samenwerking
- Socio-politieke ontwikkeling van de mensheid via groepen jagers-
verzamelaars, naar stammen, vervolgens naar chiefdoms en
koninkrijken en later naar staten (standaardindeling) Elman
, - Alleen… daar zijn we niet voor gemaakt (voor grootschalige
samenwerking van boven groepen van 150.
Week 1:
•Zicht op de groei van grondwetten en het begrijpen van de belangrijkste
verklaringen daarvoor
•Begrijpen waar grondwetten – als constitutionele systemen – vandaan
komen en wat ze betekenen
•Inzicht in grondwetsbegrippen
•Gaan grondwetten steeds meer op elkaar lijken (en hoe dan?) – Convergentie
•Zijn grondwetten uitdrukkingen van universele moraliteit?
•Geven grondwetten legitimiteit aan een leiderschaps systeem en het recht?
De eeuw van de Grondwet
- Per 2018 hebben 189 van de 193 landen een geschreven constitutie. (een
document grondwet)
- Nu een piek van gronwetten
Waar komen al die grondwetten vandaan?
Ran Hirschl: ‘Although this trend is arguably one of the most important
phenomena in late twentieth- and early-twenty-first-century government, the
diffusion of constitutions remains largely under- explored and under-
theorized.’
- Over grondwetsgroei
Siedentop: ‘Few societies are good at identifying the things they take for granted.
These are the things that structure their vision of the world, providing them with
categories which shape their experience of fact and underpin their judgement of
what is valuable. The result is that, when trying to understand ourselves, we often
miss the obvious.’
Waarom zoveel grondwetten?
- Bijproduct van de democratie golven? Het idee daarvan is afkomstig van
Samual Huntingon. De golven van democratie had je gedurende
afgelopen eeuw. Dat lijkt plausibel: die democratie maken een terugval
door terwijl grondwetten doorgroeien. Het is dus een andere grondslag.
- Na Aperij?
- Schone schijn ophouden?
- Zegetocht van het recht? Globalisering van economie: door regels in
het recht kan men elkaar wereldwijd vertrouwen.
Rann Hirschl: drie soorten verklaringen
1. Ideologische/ideële verhaal (constitutionalisme): de opkomst van de
liberaal- democratische grondwet – de verbreiding van het geloof
van het constitutionalisme (beperkt overheidsbestuur,
vrijheidsrechten en democratie)
– vanzelfsprekend? (christelijke wortels – messianistisch)
- Maar: in landen als China en India kennen de traditie van
Rule Of Law niet.
2. Functionele verhaal: efficiënte en betrouwbare rechtssystemen
verhogen de voorspelbaarheid en betrouwbaarheid van
economische transacties, vergroten vertrouwen, en verlagen de
transactiekosten (‘credible commitments’ – Weingast & North)
,- Maar: Sommige landen zijn niet afhankelijk van buitenlandse
, investeerders. De grondwet heeft daar dan niets te maken
met andere landen.
3. Politiek-strategisch verhaal: efficiënte en vooral duurzame
regeling van leiderschap en daarmee coördinatie van
grootschalige samenwerking – voordeel ten opzichte van andere
grootschalige samenwerkingsverbanden.
- Geen 100% sluitende verklaringen
Of wellicht ook:
We kunnen ons afschrijven of de drie verklaringen van Hirschl wel slijtend zijn.
- Kopieergedrag? (globalisering-bewezen praktijken- ‘memes’)
- Over het algemeen komt kopieergedrag voor. Deze
dingen worden overgeërfd. De idealen kunnen dus
overerfbaar zijn.
- Menselijke natuur? (menselijke aard en aanleg-’constitutie mensen’)
- Zijn wij als mens gevoelig voor grondwetten?
- Historie?
- Grondwetten zijn een product van een ideeen geschiedenis.
De bron van
grondwetten De aard
van de mens
1. Aangelegd voor samenwerking
- Mensen zijn sociale wezens
- Samenwerken om te overleven (rolverdeling-concurrentie-
opschaling)- instinct
2. Twee pijlers voor die samenwerking
- Vertrouwen, dit is nodig voor een goede samenwerking. (wij
hebben onze grote hersenen gekregen door roddelen. Daarbij
proberen we over de band van een ander elkaars
betrouwbaarheid te meten).
- Erkenning, als we samenwerken heeft iedereen behoefte aan een
positie.
Dan kan je immers het beste samenwerken met een ander.
Vertrouwen- het dunbar getal
- Op 150 mensen kan je blind vertrouwen.
- Is neurale limit van het aantal mensen dat we kunnen vertrouwen
Kenning en niet erkenning ostracisme
- Belangrijke pijler voor samenwerking was erkenning
- We weten wat er gebeurt als er geen erkenning is: ostracisme
- Athene: scherf onder boom met notatie dat leider moest
vertrekken. Bij veel scherven werd leider verbannen.
- Niet erkenning (pesten, uitsluiten) levert neurale schade op.
- Kan leiden tot verandering van hersenactiviteit
Neolithische aanpassingen
- Opschaling menselijke samenwerking
- Socio-politieke ontwikkeling van de mensheid via groepen jagers-
verzamelaars, naar stammen, vervolgens naar chiefdoms en
koninkrijken en later naar staten (standaardindeling) Elman
, - Alleen… daar zijn we niet voor gemaakt (voor grootschalige
samenwerking van boven groepen van 150.
