Met andere
woorden…
17-12-2021
‘Een praktijkgericht onderzoek naar de meningen van de
verpleegkundigen van afdeling Nierziekten en
Niertransplantatie van het Amsterdam UMC met betrekking tot
overbrugging van de taalbarrière bij anderstalige patiënten en
welke interventies zij bruikbaar vinden om in te zetten om de
taalbarrière makkelijker te overbruggen’
Naam student: Rafaëlla Pinna
STUDENTNUMMER:
ONDERWIJSINSTELLING: AVANS HOGESCHOOL ‘S-
HERTOGENBOSCH
ZORGINSTELLING: AMSTERDAM UMC
AFDELING: NIERZIEKTEN EN TRANSPLANTATIE
BEGELEIDEND DOCENT: RUUD UITTERHOEVE
EERSTE BEOORDELEND DOCENT: LIESBETH THEUNS
TWEEDE BEOORDELEND DOCENT: RUUD UITTERHOEVE
PEERS:
AANTAL WOORDEN SAMENVATTING: 444
AANTAL WOORDEN VAN INLEIDING TOT EN MET
0
Onderzoeksverslag – Rafaëlla Pinna
, VOORWOORD
Beste lezer,
Voor u ligt het onderzoeksverslag “Met andere woorden…”. Dit onderzoeksverslag is geschreven in het
kader van mijn afstudeerscriptie voor de opleiding tot hbo-verpleegkunde aan Avans hogeschool te ’s-
Hertogenbosch. Het onderzoek is in samenwerking met het Amsterdam UMC tot stand gekomen en is
uitgevoerd op de afdeling Nierziekten en Niertransplantatie, intern ook wel F7-Zuid genoemd. Het
onderzoek heeft plaatsgevonden in een tijdsbestek van 3,5 maand, in de periode van 03-09-2021 tot en
met 17-12-2021. Met dit onderzoek is achterhaald wat de meningen en retrospectieve ervaringen van de
verpleegkundigen werkzaam op afdeling F7-Zuid zijn met betrekking tot het overbruggen van de
taalbarrière bij anderstalige patiënten en welke interventies zij bruikbaar vinden om in te zetten, zodat de
taalbarrière makkelijker te overbruggen wordt. Dit is bereikt door het uitvoeren van kwalitatief
onderzoek.
Na vele uren werk is uiteindelijk dit verslag afgerond en ik ben trots op het resultaat. Zonder hulp van een
aantal personen was dit onderzoek niet tot stand gekomen. Ik wil mijn dankbaarheid uitspreken naar de
opdrachtgever, die mij gedurende het onderzoek heeft bijgestaan en geholpen doormiddel van ideeën en
tips. Ten tweede wil ik alle respondenten die mee hebben gedaan aan het onderzoek bedanken voor de
bijdrage die zij geleverd hebben. Ook, wil ik mijn begeleidend docent bedanken voor feedback en
handvatten voor het onderzoek en het schrijven van het verslag. Als laatste wil ik mijn mede studenten uit
de peergroep bedanken voor ondersteuning tijdens het gehele proces.
Veel leesplezier toegewenst.
Rafaëlla Pinna
Amsterdam, 17 december 2021
f
1
Onderzoeksverslag – Rafaëlla Pinna
, SAMENVATTING
Inleiding
Meerdere studies tonen aan dat een taalbarrière tussen de verpleegkundige en de patiënt een slechte
invloed kan hebben op de patiëntveiligheid. Op de afdeling Nierziekten en Niertransplantatie van het
Amsterdam UMC komt het regelmatig voor dat er tijdens het overbruggen van de taalbarrière problemen
ontstaan. Het onderzoek heeft als doel om te onderzoeken wat de meningen/ervaringen van de
verpleegkundigen van de afdeling zijn rondom het overbruggen van de taalbarrière en welke interventies
zij bruikbaar vinden om hierbij in te zetten.
Methode
Er is er gebruik gemaakt van kwalitatief onderzoek in de vorm van semi-gestructureerde interviews en
een focusgroep. Allereerst zijn er zes individuele interviews afgenomen om de huidige situatie in kaart te
brengen. Vervolgens is door middel van een focusgroep achterhaald welke interventies de
verpleegkundigen bruikbaar vinden om in te zetten zodat de taalbarrière makkelijker te overbruggen
wordt. De interviews en de focusgroep zijn na afnemen getranscribeerd en vervolgens geanalyseerd. De
analyse was inductief van aard.
Resultaten
Uit het onderzoek bleek dat de verpleegkundigen een taalbarrière zien als een uitdaging. Er wordt vaak
gebruik gemaakt van een informele tolk om de taalbarrière te overbruggen. Er wordt ook in mindere
maten gebruik gemaakt van vertaalmachines, professionele tolken, schriftelijke informatie en
pictogrammen. Er is behoefte aan meer schriftelijke en visuele informatie, de aanschaf van ‘Travis de Tolk’
en aan handvatten rondom het inschakelen van een professionele tolk. De Verpleegkundigen van de
afdeling weten niet wanneer zij deze in mogen schakelen.
Discussie
Veel van de resultaten komen overheen met resultaten uit de literatuur. Er is tijdens het onderzoek
gebruik gemaakt van memberchecks, triangulatie, peer debriefing, een proefinterview en een
representatieve steekproef. Deze maatregelen hebben een bijdrage geleverd aan de betrouwbaarheid,
geloofwaardigheid en validiteit van het onderzoek. Het praktijkgericht onderzoek bevat zowel sterke als
zwakke punten. Nadat deze tegen elkaar opgewogen zijn, kan er geconcludeerd worden dat dit onderzoek
van waarde kan zijn voor de afdeling.
Conclusie
Er kan geconcludeerd worden dat de verpleegkundigen van de afdeling Nierziekten en Niertransplantatie
op diverse manieren proberen de taalbarrière te overbruggen. Er wordt relatief veel gebruik gemaakt van
een informele tolk, maar ook andere interventies worden hierbij ingezet. Er is behoefte aan handvatten
rondom het inzetten van een professionele tolk, meer schriftelijke en visuele informatie en aan de
aanschaf van ‘Travis de Tolk’.
Aanbevelingen
Er worden diverse aanbevelingen gedaan aan de hand van de resultaten gedaan. Dit zijn onder andere:
het aanschaffen van ‘Travis de Tolk’, het beschikbaar stellen van meer visuele en schriftelijke informatie
en het opzetten van een werkgroep. Er worden ook aanbevelingen voor vervolgonderzoek gedaan.
Communicatie
De belangrijkste resultaten en aanbevelingen zijn doormiddel van een fact sheet en PowerPoint
presentatie gepresenteerd aan de belanghebbende in de praktijk.
2
Onderzoeksverslag – Rafaëlla Pinna
, Inhoud
Voorwoord.................................................................................................................................................... 1
Samenvatting................................................................................................................................................ 2
Begrippenlijst................................................................................................................................................ 4
1. Inleiding.................................................................................................................................................... 5
1.1. Doelstelling.................................................................................................................................. 10
1.2. Onderzoeksvraag......................................................................................................................... 10
2. Methode praktijkgericht onderzoek........................................................................................................ 10
2.1.a. Setting....................................................................................................................................... 10
2.1.b. Beschrijving van het team en functies....................................................................................... 11
2.1.c. Onderzoekspopulatie................................................................................................................ 11
2.1.d. Doelgerichte steekproef semi-gestructureerde interview.........................................................11
2.1.e. Doelgerichte steekproef focusgroep.........................................................................................12
2.2. Onderzoeksdesign........................................................................................................................ 12
2.3. Procedure gegevensverzameling................................................................................................. 12
2.3.a. Semi-gestructureerde interviews.............................................................................................. 13
2.3.b. Focusgroep............................................................................................................................... 14
2.3.c. Focusgroep................................................................................................................................ 14
2.4. Data-analyse................................................................................................................................ 15
3. Resultaten............................................................................................................................................... 15
3.1. Semi-gestructureerde interviews................................................................................................. 15
3.1.a. algemene gedachten m.b.t. een taalbarrière bij een patiënt....................................................16
3.1.b. bijhouden van een vochtbalans................................................................................................ 17
3.1.c. afnemen van een anamnese..................................................................................................... 18
3.1.d. afnemen van de pijnscore......................................................................................................... 18
3.1.e. Slechtnieuwsgesprek coördineren............................................................................................19
3.1.f. voorlichting geven..................................................................................................................... 21
3.1.g. Instructie geven........................................................................................................................ 22
3.2. Focusgroep.................................................................................................................................. 23
3.2.a. algemene gedachten m.b.t. een taalbarrière bij een patiënt....................................................24
3.2.b. Interventies uit de literatuur..................................................................................................... 25
3.3. membercheck.............................................................................................................................. 28
3
Onderzoeksverslag – Rafaëlla Pinna
woorden…
17-12-2021
‘Een praktijkgericht onderzoek naar de meningen van de
verpleegkundigen van afdeling Nierziekten en
Niertransplantatie van het Amsterdam UMC met betrekking tot
overbrugging van de taalbarrière bij anderstalige patiënten en
welke interventies zij bruikbaar vinden om in te zetten om de
taalbarrière makkelijker te overbruggen’
Naam student: Rafaëlla Pinna
STUDENTNUMMER:
ONDERWIJSINSTELLING: AVANS HOGESCHOOL ‘S-
HERTOGENBOSCH
ZORGINSTELLING: AMSTERDAM UMC
AFDELING: NIERZIEKTEN EN TRANSPLANTATIE
BEGELEIDEND DOCENT: RUUD UITTERHOEVE
EERSTE BEOORDELEND DOCENT: LIESBETH THEUNS
TWEEDE BEOORDELEND DOCENT: RUUD UITTERHOEVE
PEERS:
AANTAL WOORDEN SAMENVATTING: 444
AANTAL WOORDEN VAN INLEIDING TOT EN MET
0
Onderzoeksverslag – Rafaëlla Pinna
, VOORWOORD
Beste lezer,
Voor u ligt het onderzoeksverslag “Met andere woorden…”. Dit onderzoeksverslag is geschreven in het
kader van mijn afstudeerscriptie voor de opleiding tot hbo-verpleegkunde aan Avans hogeschool te ’s-
Hertogenbosch. Het onderzoek is in samenwerking met het Amsterdam UMC tot stand gekomen en is
uitgevoerd op de afdeling Nierziekten en Niertransplantatie, intern ook wel F7-Zuid genoemd. Het
onderzoek heeft plaatsgevonden in een tijdsbestek van 3,5 maand, in de periode van 03-09-2021 tot en
met 17-12-2021. Met dit onderzoek is achterhaald wat de meningen en retrospectieve ervaringen van de
verpleegkundigen werkzaam op afdeling F7-Zuid zijn met betrekking tot het overbruggen van de
taalbarrière bij anderstalige patiënten en welke interventies zij bruikbaar vinden om in te zetten, zodat de
taalbarrière makkelijker te overbruggen wordt. Dit is bereikt door het uitvoeren van kwalitatief
onderzoek.
Na vele uren werk is uiteindelijk dit verslag afgerond en ik ben trots op het resultaat. Zonder hulp van een
aantal personen was dit onderzoek niet tot stand gekomen. Ik wil mijn dankbaarheid uitspreken naar de
opdrachtgever, die mij gedurende het onderzoek heeft bijgestaan en geholpen doormiddel van ideeën en
tips. Ten tweede wil ik alle respondenten die mee hebben gedaan aan het onderzoek bedanken voor de
bijdrage die zij geleverd hebben. Ook, wil ik mijn begeleidend docent bedanken voor feedback en
handvatten voor het onderzoek en het schrijven van het verslag. Als laatste wil ik mijn mede studenten uit
de peergroep bedanken voor ondersteuning tijdens het gehele proces.
Veel leesplezier toegewenst.
Rafaëlla Pinna
Amsterdam, 17 december 2021
f
1
Onderzoeksverslag – Rafaëlla Pinna
, SAMENVATTING
Inleiding
Meerdere studies tonen aan dat een taalbarrière tussen de verpleegkundige en de patiënt een slechte
invloed kan hebben op de patiëntveiligheid. Op de afdeling Nierziekten en Niertransplantatie van het
Amsterdam UMC komt het regelmatig voor dat er tijdens het overbruggen van de taalbarrière problemen
ontstaan. Het onderzoek heeft als doel om te onderzoeken wat de meningen/ervaringen van de
verpleegkundigen van de afdeling zijn rondom het overbruggen van de taalbarrière en welke interventies
zij bruikbaar vinden om hierbij in te zetten.
Methode
Er is er gebruik gemaakt van kwalitatief onderzoek in de vorm van semi-gestructureerde interviews en
een focusgroep. Allereerst zijn er zes individuele interviews afgenomen om de huidige situatie in kaart te
brengen. Vervolgens is door middel van een focusgroep achterhaald welke interventies de
verpleegkundigen bruikbaar vinden om in te zetten zodat de taalbarrière makkelijker te overbruggen
wordt. De interviews en de focusgroep zijn na afnemen getranscribeerd en vervolgens geanalyseerd. De
analyse was inductief van aard.
Resultaten
Uit het onderzoek bleek dat de verpleegkundigen een taalbarrière zien als een uitdaging. Er wordt vaak
gebruik gemaakt van een informele tolk om de taalbarrière te overbruggen. Er wordt ook in mindere
maten gebruik gemaakt van vertaalmachines, professionele tolken, schriftelijke informatie en
pictogrammen. Er is behoefte aan meer schriftelijke en visuele informatie, de aanschaf van ‘Travis de Tolk’
en aan handvatten rondom het inschakelen van een professionele tolk. De Verpleegkundigen van de
afdeling weten niet wanneer zij deze in mogen schakelen.
Discussie
Veel van de resultaten komen overheen met resultaten uit de literatuur. Er is tijdens het onderzoek
gebruik gemaakt van memberchecks, triangulatie, peer debriefing, een proefinterview en een
representatieve steekproef. Deze maatregelen hebben een bijdrage geleverd aan de betrouwbaarheid,
geloofwaardigheid en validiteit van het onderzoek. Het praktijkgericht onderzoek bevat zowel sterke als
zwakke punten. Nadat deze tegen elkaar opgewogen zijn, kan er geconcludeerd worden dat dit onderzoek
van waarde kan zijn voor de afdeling.
Conclusie
Er kan geconcludeerd worden dat de verpleegkundigen van de afdeling Nierziekten en Niertransplantatie
op diverse manieren proberen de taalbarrière te overbruggen. Er wordt relatief veel gebruik gemaakt van
een informele tolk, maar ook andere interventies worden hierbij ingezet. Er is behoefte aan handvatten
rondom het inzetten van een professionele tolk, meer schriftelijke en visuele informatie en aan de
aanschaf van ‘Travis de Tolk’.
Aanbevelingen
Er worden diverse aanbevelingen gedaan aan de hand van de resultaten gedaan. Dit zijn onder andere:
het aanschaffen van ‘Travis de Tolk’, het beschikbaar stellen van meer visuele en schriftelijke informatie
en het opzetten van een werkgroep. Er worden ook aanbevelingen voor vervolgonderzoek gedaan.
Communicatie
De belangrijkste resultaten en aanbevelingen zijn doormiddel van een fact sheet en PowerPoint
presentatie gepresenteerd aan de belanghebbende in de praktijk.
2
Onderzoeksverslag – Rafaëlla Pinna
, Inhoud
Voorwoord.................................................................................................................................................... 1
Samenvatting................................................................................................................................................ 2
Begrippenlijst................................................................................................................................................ 4
1. Inleiding.................................................................................................................................................... 5
1.1. Doelstelling.................................................................................................................................. 10
1.2. Onderzoeksvraag......................................................................................................................... 10
2. Methode praktijkgericht onderzoek........................................................................................................ 10
2.1.a. Setting....................................................................................................................................... 10
2.1.b. Beschrijving van het team en functies....................................................................................... 11
2.1.c. Onderzoekspopulatie................................................................................................................ 11
2.1.d. Doelgerichte steekproef semi-gestructureerde interview.........................................................11
2.1.e. Doelgerichte steekproef focusgroep.........................................................................................12
2.2. Onderzoeksdesign........................................................................................................................ 12
2.3. Procedure gegevensverzameling................................................................................................. 12
2.3.a. Semi-gestructureerde interviews.............................................................................................. 13
2.3.b. Focusgroep............................................................................................................................... 14
2.3.c. Focusgroep................................................................................................................................ 14
2.4. Data-analyse................................................................................................................................ 15
3. Resultaten............................................................................................................................................... 15
3.1. Semi-gestructureerde interviews................................................................................................. 15
3.1.a. algemene gedachten m.b.t. een taalbarrière bij een patiënt....................................................16
3.1.b. bijhouden van een vochtbalans................................................................................................ 17
3.1.c. afnemen van een anamnese..................................................................................................... 18
3.1.d. afnemen van de pijnscore......................................................................................................... 18
3.1.e. Slechtnieuwsgesprek coördineren............................................................................................19
3.1.f. voorlichting geven..................................................................................................................... 21
3.1.g. Instructie geven........................................................................................................................ 22
3.2. Focusgroep.................................................................................................................................. 23
3.2.a. algemene gedachten m.b.t. een taalbarrière bij een patiënt....................................................24
3.2.b. Interventies uit de literatuur..................................................................................................... 25
3.3. membercheck.............................................................................................................................. 28
3
Onderzoeksverslag – Rafaëlla Pinna
