Professionele opvoeders collegeaantekeningen

Professionele opvoeders

College 1
De gehechtheidstheorie
 Hechtingen
- Veilig, angstig/ambivalent of vermijdend
 ‘Ainsworth strange situation test’ om hechting na te gaan
 Verklaring voor waarom hechting zo belangrijk is




Gehechtheidsrelaties met professionele opvoeders
 Gehechtheidsrelatie = een relatief langdurende verbintenis waarbij de partner
belangrijk is als uniek individu en niet vervangbaar is
- Dus een duurzame band met een exclusief (uniek) karakter, niet persé wederkerig en
een belangrijke context biedt voor het (leren) reguleren van emoties
- Niet persé wederkerig in de zin van dat het kind veiligheid en zekerheid zoekt bij de
ouder en niet andersom
- Gehechtheidsband = is meer dan een affectieve band, onderscheid zich door het
zoeken van veiligheid bij de partner
 De relatie met professionele opvoeders is eigenlijk geen gehechtheidsrelatie
vanwege de verkorte duur en dat het niet exclusief is > ondanks kan het wel als een
hechtingsrelatie gezien worden
- Maar ook gelijkenissen in de reactie van het kind in tijden van stress bij de
professionele opvoeder > veilige haven (nabijheid bij stress) en veilige basis (voor
exploratieve omgeving)
- Professionele opvoeders kunnen op die manier secundaire gehechtheidsfiguren zijn >
dit lijkt voornamelijk bij jonge kinderen en kinderen uit risicogroepen te gelden

Emotionele veiligheid
 Dit is een noodzakelijke voorwaarde om te kunnen functioneren > als het zelf niet
lukt heb je een hechtingsfiguur nodig
- Het ontbreken van emotionele veiligheid kan zich uiten in alternatieve vormen zoals
agressie en drugsgebruik

,Mentale representaties
 Intern werkmodel = gevoelens, gedachten, verwachtingen over zichzelf, de
relatiepartner en de onderlinge relatie
- Gebaseerd op vroegere ervaringen met relaties/interacties met ouders > dit is
medebepalend voor toekomstig gedrag binnen de relatie maar kan (deels)
gecorrigeerd worden

Schoolcontexten
 Er is tegenwoordig meer aandacht voor de affectieve kwaliteit van dyadische LK-LL
relaties en de veilige haven- en basisfunctie die een leerkracht kan bieden
- Multidimensioneel perspectief hierbij waarbij er aandacht is voor verschillende
soorten emotionele banden die er zijn
 Belang van de LK-LL relatie voor school functioneren
- Compenserende rol leerkracht > als relatie met eigen ouders niet goed is
- De gehechtheidstheorie kan ook een basis bieden voor interventies binnen d-
schoolcontext > bijv. reflecteren en opdoen van positieve ervaringen
- Voor oudere leerling is voornamelijk de beschikbaarheid van de leerkracht belangrijk
(veilige basis)
- En ook meer het algemeen belang van de affectieve kwaliteit van de relatie met de
leerkracht

Jeugdzorg
 Hulpverlener kan een tijdelijk gehechtheidsfiguur zijn
- Jeugdige zoekt nabijheid uitgelokt door dreiging/stress/angst en gebruikt
hulpverlener als veilige basis
 Hechtingsproblemen kunnen ook als verklaring gelden voor gedragsproblemen
 Hulpverleners met hechtingsproblemen lijken zelf sneller in de jeugdzorg te gaan
werken
- Overbetrokken (ambivalent gehecht) VS negeren problemen cliënten (vermijdend
gehecht)
- Overschrijden professionele grenzen, agressie, mishandeling

Tips voor interventie

, College 2
Rollen leerkracht
 Instructie/didactiek
 Klasorganisatie/gedragsmanagement
 Emotionele ondersteuning/affectieve kwaliteit

Op verschillende niveaus kijken naar leerkracht
 Klasniveau > in hoeverre kan iemand goed uitleg geven, orde houden etc.
 Dyadisch niveau > gaat over de één-op-één relatie kwaliteit tussen leerkracht-leerling

Instructiekwaliteit
 Op volgorde van hoeveel inbreng van de leerling gevraagd wordt
1. Rote = drillen van feiten, ideeën en routines door constante herhaling
2. Recitation = sterke aanwijzingen geven van het antwoord, vragen zijn erop gericht op
het terughalen van kennis die eerder behandeld is
3. Instruction/exposition = directief, vertellen wat kinderen moeten doen, en feiten,
principes en procedures uitleggen
4. Discussie = uitwisselen van ideeën met een blik op het delen van informatie en
problemen oplossen
5. Diagloog = gericht op het behalen van gemeenschappelijk begrip door vragen en
discussie

Klasorganisatie > meer dan alleen gedragsmanagement
 Verschillende vormen
- Reactief (reactie op gedrag leerlingen) > helder (welk gedrag gaat het om), krachtig
(gemeend overkomen), ruwheid (gepast formuleren)
- Proactief (voorkomen van bepaald gedrag) > wihtiness (signaal afgeven dat je je
bewust bent van wat er gebeurd), overlapping (aandacht kunnen verdelen over
verschillende groepen), movement management (overgang tussen verschillende
activiteiten), group focus (wat je doet om betrokkenheid te creeëren), minimiziting
satiation (verzadigen van behoeftes, nieuwe en interessante activiteiten)
 Jerkiness = te snel over naar andere acitviteit
 Slowdowns = te lang bezig met uitleggen nieuwe opdracht

Emotionele ondersteuning en sturing
 Leiderschap
- Autoritair > erg streng, lage ondersteuning
- Democratisch > veel ondersteuning, in combinatie met sturing
- Laissez-faire > ook wel permissief, goed klimaat maar geen regels