Beschouwing Ethiek & Recht
€1400 compensatie aan
leenstelselgeneratie
Studiefinanciering, je bent of kent vast wel iemand die hier gebruik van maakt. Het huidige kabinet wil de
studiefinanciering in 2023 herintroduceren, waardoor het einde van de leenstelsel in zicht is. Sinds 2015
hebben studenten te maken gehad met het leenstelsel om hun studie te financieren. Echter was dit niet
succesvol, waardoor studenten toe zijn aan een vernieuwde studiefinanciering. Maar hoe zit het met de
studenten die nu gemiddeld een studieschuld hebben van €15.000 door het leenstelsel? 1 Het kabinet heeft
besloten om deze studenten te compenseren met €1400 per individu. Is deze compensatie rechtvaardig
tegenover de studenten die gebruik hebben gemaakt van het leenstelsel? Aan de hand van voor- en nadelen
zal deze vraag hierna beantwoord worden.
Niet nagekomen beloftes
Toen het leenstelsel in 2015 werd ingevoerd, heeft het kabinet veel beloftes gedaan die niet zijn nagekomen.
Zo werd er door D66 beloofd dat er meer investeringen naar het onderwijs zouden gaan, wat niet of te laat is
gebeurd. Daarnaast beloofde Bussemaker van de PvdA dat het studieschuld niet zou meewegen bij een
hypotheekaanvraag. Echter, het is wettelijke verplicht om je studieschuld bij de bank te melden. Dit heeft
alsnog invloed op de hoogte van je hypotheekaanvraag. 2
Mentale klachten
Daarnaast hebben de meeste studenten een studieschuld van gemiddeld €15.000, wat impact heeft op de
mentale gezondheid. Uit onderzoek van ISO blijkt dat maar liefst 78% van de ondervraagde studenten
regelmatig stress heeft door de studieschuld. Ook blijkt dat 40% van de studenten met een studieschuld
meer emotionele uitputting ervaren, 39% van de studenten zijn bezorgder om hun financiële situatie en 19%
van de studenten heeft sneller het gevoel dat ze tegen een burn-out aan zitten. 3 De mentale klachten zijn
sinds de invoering van het leenstelsel systematisch toegenomen. Daarom is een compensatie van €1400 is
niet genoeg in verhouding met de hoogte van de studieschuld en de leed die de studenten hebben ervaren.
Daarnaast heeft het kabinet zijn beloftes niet waar gemaakt. Dit geeft voldoende reden om de
leenstelselgeneratie te compenseren met een rechtvaardig voorstel dat hoger is dan €1400.
Een noodzakelijke compensatie?
Om de studenten die benadeeld zijn door het leenstelsel te compenseren, heeft het kabinet 1 miljard euro
beschikbaar gesteld in het nieuwe coalitieakkoord. Aangezien een compensatie niet noodzakelijk en zelfs
zeer ongebruikelijk is, wil het kabinet in dit geval een gebaar maken richting deze studenten. Het is immers
moreel gezien niet juist om niks te doen, gezien de korte duur van het leenstelsel. Het beleid in Nederland
verandert regelmatig, waarbij een compensatie niet aan de orde komt. De consequenties van politieke
besluiten is dat verschillende generaties op verschillende momenten daar profijt aan hebben. 4 Tegenwoordig
hebben we te maken met verschillende falende sectoren, die een extra uitgaven goed kunnen gebruiken.
Daarnaast is de geldpot niet oneindig en zijn er veel groepen in Nederland die een compensatie harder nodig
hebben dan de leenstelselgeneratie.5 Daarom is een compensatie van €1400 rechtvaardig, omdat er in
1
‘Meer personen met studieschuld, gemiddelde studieschuld gelijk gebleven’, cbs.nl.
2
‘Leenstelselstudenten protesteren tegen misgelopen 14.000 euro’, nos.nl.
3
‘Mentale problemen door studieschuld: ‘We zijn gewoon als proefkonijnen gebruikt’’, sleutelstad.nl.
4
Kamerstukken II 2021/22, 24724, nr. 176, p. 11.
5
‘Is de compensatie voor het leenstelsel wel sociaal?’, politeiavu.com.
€1400 compensatie aan
leenstelselgeneratie
Studiefinanciering, je bent of kent vast wel iemand die hier gebruik van maakt. Het huidige kabinet wil de
studiefinanciering in 2023 herintroduceren, waardoor het einde van de leenstelsel in zicht is. Sinds 2015
hebben studenten te maken gehad met het leenstelsel om hun studie te financieren. Echter was dit niet
succesvol, waardoor studenten toe zijn aan een vernieuwde studiefinanciering. Maar hoe zit het met de
studenten die nu gemiddeld een studieschuld hebben van €15.000 door het leenstelsel? 1 Het kabinet heeft
besloten om deze studenten te compenseren met €1400 per individu. Is deze compensatie rechtvaardig
tegenover de studenten die gebruik hebben gemaakt van het leenstelsel? Aan de hand van voor- en nadelen
zal deze vraag hierna beantwoord worden.
Niet nagekomen beloftes
Toen het leenstelsel in 2015 werd ingevoerd, heeft het kabinet veel beloftes gedaan die niet zijn nagekomen.
Zo werd er door D66 beloofd dat er meer investeringen naar het onderwijs zouden gaan, wat niet of te laat is
gebeurd. Daarnaast beloofde Bussemaker van de PvdA dat het studieschuld niet zou meewegen bij een
hypotheekaanvraag. Echter, het is wettelijke verplicht om je studieschuld bij de bank te melden. Dit heeft
alsnog invloed op de hoogte van je hypotheekaanvraag. 2
Mentale klachten
Daarnaast hebben de meeste studenten een studieschuld van gemiddeld €15.000, wat impact heeft op de
mentale gezondheid. Uit onderzoek van ISO blijkt dat maar liefst 78% van de ondervraagde studenten
regelmatig stress heeft door de studieschuld. Ook blijkt dat 40% van de studenten met een studieschuld
meer emotionele uitputting ervaren, 39% van de studenten zijn bezorgder om hun financiële situatie en 19%
van de studenten heeft sneller het gevoel dat ze tegen een burn-out aan zitten. 3 De mentale klachten zijn
sinds de invoering van het leenstelsel systematisch toegenomen. Daarom is een compensatie van €1400 is
niet genoeg in verhouding met de hoogte van de studieschuld en de leed die de studenten hebben ervaren.
Daarnaast heeft het kabinet zijn beloftes niet waar gemaakt. Dit geeft voldoende reden om de
leenstelselgeneratie te compenseren met een rechtvaardig voorstel dat hoger is dan €1400.
Een noodzakelijke compensatie?
Om de studenten die benadeeld zijn door het leenstelsel te compenseren, heeft het kabinet 1 miljard euro
beschikbaar gesteld in het nieuwe coalitieakkoord. Aangezien een compensatie niet noodzakelijk en zelfs
zeer ongebruikelijk is, wil het kabinet in dit geval een gebaar maken richting deze studenten. Het is immers
moreel gezien niet juist om niks te doen, gezien de korte duur van het leenstelsel. Het beleid in Nederland
verandert regelmatig, waarbij een compensatie niet aan de orde komt. De consequenties van politieke
besluiten is dat verschillende generaties op verschillende momenten daar profijt aan hebben. 4 Tegenwoordig
hebben we te maken met verschillende falende sectoren, die een extra uitgaven goed kunnen gebruiken.
Daarnaast is de geldpot niet oneindig en zijn er veel groepen in Nederland die een compensatie harder nodig
hebben dan de leenstelselgeneratie.5 Daarom is een compensatie van €1400 rechtvaardig, omdat er in
1
‘Meer personen met studieschuld, gemiddelde studieschuld gelijk gebleven’, cbs.nl.
2
‘Leenstelselstudenten protesteren tegen misgelopen 14.000 euro’, nos.nl.
3
‘Mentale problemen door studieschuld: ‘We zijn gewoon als proefkonijnen gebruikt’’, sleutelstad.nl.
4
Kamerstukken II 2021/22, 24724, nr. 176, p. 11.
5
‘Is de compensatie voor het leenstelsel wel sociaal?’, politeiavu.com.
