VEG
Hersenen en omgeving staan centraal als het gaat over gedrag.
Wat is gedrag?
Elke beweging in een levend organisme met een oorzaak en een functie.
Uit omgeving
Van binnenuit
Gedrag is een continue proces
Vb. Brand
Prikkel à Je ziet brand
Verwerking à Er is brand!!
Respons à Brandweer bellen
,Verwerking hersenen
Niemand hetzelfde geprogrammeerd
Verschil in waarneming
Verschil in reactie
Gelukkig gemeenschappelijke patronen
- Bewust versus onbewuste processen
- Aangeboren versus aangeleerd
Omgeving heeft invloed - Dichtbij en veraf
Bv. Gezin, vrienden
Bv. Maatschappij, Cultuur, lokale politiek
Bv. Wereld politiek, berichten op sociale media
Hersenen en omgeving staan centraal als het gaat over gedrag
Hersenen kunnen we leren begrijpen
Omgeving kunnen we vaak beïnvloeden
H1. Inleiding criminologie
Wat is criminologie?
Criminologie is een wetenschap die criminaliteit vanuit verschillende invalshoeken bekijkt.
Daarbij wordt gebruikgemaakt van kennis uit verschillende disciplines, zoals psychiatrie,
geneeskunde, sociologie, psychologie, rechtswetenschappen, antropologie, en politicologie.
Waarom worden wetten gemaakt? ; waarom worden ze overtreden?; en wat doen we daar aan of
zouden we daaraan moeten doen? “Stanley Cohen”.
Wat we crimineel gedrag noemen, hangt af van de gevolgen die het gedrag heeft zowel de
slachtoffer als de samenleving, van de (morele) opvattingen van de machthebbers, van de publieke
opinie, en vaak ook van de context waarin het gedrag plaatsvindt. Gedrag dat strafbaar is gesteld bij
de formele wet.
Decriminaliseren à Iets uit het Wetboek van Strafrecht halen (vb. overspel was vroeger een delict,
nu niet meer)
Criminaliseren à Nieuwe feiten binnen de werking van het strafrecht brengen .
Beccaria
- Klassieke school
- Nam krachtig stelling tegen het willekeurig gebruik van het strafrecht en vooral tegen de
gangbare praktijken van marteling en doodstraf.
Ideeën van Beccaria
- Individu moet zo min mogelijk worden gehinderd door recht
- De recht van de aangeklaagde moeten in elk stadium van het proces worden beschermd
door de wet.
, - De ernst van een misdrijf wordt bepaald door de schade die een ander is aangedaan.
- De wetgevende macht moet misdaden definiëren en van tevoren bepalen welke straf op
welke misdrijf wordt gesteld (legaliteitsbeginsel)
- Straffen moeten in de juiste verhoudingen staan tot het gepleegde misdrijf (het
proportionaliteitsbeginsel)
- Straffen zijn onrechtvaardig als ze zwaarder zijn dan noodzakelijk om afschrikking te
bewerkstelligen
- Excessieve straffen zijn inefficiënt, omdat ze niet alleen falen in hun afschrikwekkende
werking, maar zelfs leiden tot toename van misdaad.
- Straffen moeten snel en voorspelbaar worden uitgevoerd, zodat het verband tussen het
gepleegde feit en de opgelegde straf duidelijk en onontkoombaar is.
- Het opleggen van straf aan een veroordeelde moet vrij zijn van corruptie en vooroordelen.
Grondleggers; de eerste theorieën
De ideeën van klassieke school dat de misdaders vanuit rationele motieven zouden handelen, werd
aan eind negentiende eeuw tegengesproken door het positivisme – Ook wel aangeduid als de
Italiaanse school of bio-antropologische school - . Deze leer stelde dat criminaliteit was aangeboren
en bediende zich van de natuurwetenschappelijke methode om haar gelijk te bewijzen.
Arts psychiater Cesare Lombroso
- ‘grondlegger criminologie’ 19e eeuw.
Criminaliteit wordt gezien als een verschijnsel dat deel uitmaakt van de samenleving en dat de
moeite van studie waard wordt geacht. (Kwam veel kritiek op)
- Frenologie à de leer dat de vorm en de afmeting van de schedel een graadmeter en
voorspeller van menselijk gedrag zouden zijn.
- Conclusie à misdadigers aangeboren afwijkingen vertonen; specifieke schedelvorm,
asymmetrisch gezicht, opvallend grote of juist kleine oren, extra vingers of tenen. Grotere
beweeglijkheid, hogere pijngrens, luiheid, ijdelheid en een aanleg tot gokken. Als je eenmaal
zo was, kon je dit niet veranderen. (Determinatie)
- Ativisme à een terugval in de evolutie, waardoor primitieve kenmerken weer de boventoon
gaan voeren. (Lombroso verklaart zo Crimineel gedrag bij de moderne mens)
Ferri
- Elke misdaad de resultante is van individuele, fysieke en sociale factoren.
- Hier is later de biosociale school voortgekomen (H5)
Lacassagne en Manouvrier
- Ontkende de theorie van geboren misdadiger
- Duidden als oorzaak van crimineel gedrag het sociale milieu waarin iemand in opgroeit.
(milieurichting/milieuschool, Franse richting)
- Parralel met latere leertheorieën en kritische criminologie.
Guerry
- Bracht gegevens als sekse en leeftijd in verband met criminaliteit en deed ook onderzoek
naar de geografische verschillen in criminaliteit door verband te leggen met armoede.
Quetelet
- Toonde aan dat onderwijs, armoede en klimaat van invloed zijn op het niveau van
criminaliteit. Hij constateerde een toename van economische criminaliteit in de winter en
Hersenen en omgeving staan centraal als het gaat over gedrag.
Wat is gedrag?
Elke beweging in een levend organisme met een oorzaak en een functie.
Uit omgeving
Van binnenuit
Gedrag is een continue proces
Vb. Brand
Prikkel à Je ziet brand
Verwerking à Er is brand!!
Respons à Brandweer bellen
,Verwerking hersenen
Niemand hetzelfde geprogrammeerd
Verschil in waarneming
Verschil in reactie
Gelukkig gemeenschappelijke patronen
- Bewust versus onbewuste processen
- Aangeboren versus aangeleerd
Omgeving heeft invloed - Dichtbij en veraf
Bv. Gezin, vrienden
Bv. Maatschappij, Cultuur, lokale politiek
Bv. Wereld politiek, berichten op sociale media
Hersenen en omgeving staan centraal als het gaat over gedrag
Hersenen kunnen we leren begrijpen
Omgeving kunnen we vaak beïnvloeden
H1. Inleiding criminologie
Wat is criminologie?
Criminologie is een wetenschap die criminaliteit vanuit verschillende invalshoeken bekijkt.
Daarbij wordt gebruikgemaakt van kennis uit verschillende disciplines, zoals psychiatrie,
geneeskunde, sociologie, psychologie, rechtswetenschappen, antropologie, en politicologie.
Waarom worden wetten gemaakt? ; waarom worden ze overtreden?; en wat doen we daar aan of
zouden we daaraan moeten doen? “Stanley Cohen”.
Wat we crimineel gedrag noemen, hangt af van de gevolgen die het gedrag heeft zowel de
slachtoffer als de samenleving, van de (morele) opvattingen van de machthebbers, van de publieke
opinie, en vaak ook van de context waarin het gedrag plaatsvindt. Gedrag dat strafbaar is gesteld bij
de formele wet.
Decriminaliseren à Iets uit het Wetboek van Strafrecht halen (vb. overspel was vroeger een delict,
nu niet meer)
Criminaliseren à Nieuwe feiten binnen de werking van het strafrecht brengen .
Beccaria
- Klassieke school
- Nam krachtig stelling tegen het willekeurig gebruik van het strafrecht en vooral tegen de
gangbare praktijken van marteling en doodstraf.
Ideeën van Beccaria
- Individu moet zo min mogelijk worden gehinderd door recht
- De recht van de aangeklaagde moeten in elk stadium van het proces worden beschermd
door de wet.
, - De ernst van een misdrijf wordt bepaald door de schade die een ander is aangedaan.
- De wetgevende macht moet misdaden definiëren en van tevoren bepalen welke straf op
welke misdrijf wordt gesteld (legaliteitsbeginsel)
- Straffen moeten in de juiste verhoudingen staan tot het gepleegde misdrijf (het
proportionaliteitsbeginsel)
- Straffen zijn onrechtvaardig als ze zwaarder zijn dan noodzakelijk om afschrikking te
bewerkstelligen
- Excessieve straffen zijn inefficiënt, omdat ze niet alleen falen in hun afschrikwekkende
werking, maar zelfs leiden tot toename van misdaad.
- Straffen moeten snel en voorspelbaar worden uitgevoerd, zodat het verband tussen het
gepleegde feit en de opgelegde straf duidelijk en onontkoombaar is.
- Het opleggen van straf aan een veroordeelde moet vrij zijn van corruptie en vooroordelen.
Grondleggers; de eerste theorieën
De ideeën van klassieke school dat de misdaders vanuit rationele motieven zouden handelen, werd
aan eind negentiende eeuw tegengesproken door het positivisme – Ook wel aangeduid als de
Italiaanse school of bio-antropologische school - . Deze leer stelde dat criminaliteit was aangeboren
en bediende zich van de natuurwetenschappelijke methode om haar gelijk te bewijzen.
Arts psychiater Cesare Lombroso
- ‘grondlegger criminologie’ 19e eeuw.
Criminaliteit wordt gezien als een verschijnsel dat deel uitmaakt van de samenleving en dat de
moeite van studie waard wordt geacht. (Kwam veel kritiek op)
- Frenologie à de leer dat de vorm en de afmeting van de schedel een graadmeter en
voorspeller van menselijk gedrag zouden zijn.
- Conclusie à misdadigers aangeboren afwijkingen vertonen; specifieke schedelvorm,
asymmetrisch gezicht, opvallend grote of juist kleine oren, extra vingers of tenen. Grotere
beweeglijkheid, hogere pijngrens, luiheid, ijdelheid en een aanleg tot gokken. Als je eenmaal
zo was, kon je dit niet veranderen. (Determinatie)
- Ativisme à een terugval in de evolutie, waardoor primitieve kenmerken weer de boventoon
gaan voeren. (Lombroso verklaart zo Crimineel gedrag bij de moderne mens)
Ferri
- Elke misdaad de resultante is van individuele, fysieke en sociale factoren.
- Hier is later de biosociale school voortgekomen (H5)
Lacassagne en Manouvrier
- Ontkende de theorie van geboren misdadiger
- Duidden als oorzaak van crimineel gedrag het sociale milieu waarin iemand in opgroeit.
(milieurichting/milieuschool, Franse richting)
- Parralel met latere leertheorieën en kritische criminologie.
Guerry
- Bracht gegevens als sekse en leeftijd in verband met criminaliteit en deed ook onderzoek
naar de geografische verschillen in criminaliteit door verband te leggen met armoede.
Quetelet
- Toonde aan dat onderwijs, armoede en klimaat van invloed zijn op het niveau van
criminaliteit. Hij constateerde een toename van economische criminaliteit in de winter en
