Orgaansystemen Ba1 2021-2022 Yeliz Aydin
Orgaansystemen
Inhoud
Anatomie ................................................................................................................................................. 2
Circulatie / ademhaling ........................................................................................................................... 2
Systema cardiovasculare ..................................................................................................................... 3
Apparatus respiratorius....................................................................................................................... 7
Apparatus digestorius / spijsvertering .................................................................................................. 10
Systema uniraria ................................................................................................................................ 12
Systema genitalia............................................................................................................................... 13
Embryologie........................................................................................................................................... 14
Zenuwstelsel: systema nervosum ......................................................................................................... 21
Hersenen ........................................................................................................................................... 21
Ruggenmerg ...................................................................................................................................... 27
Bewegingsapparaat: apparatus locomotorius ...................................................................................... 30
Osteologie: ........................................................................................................................................ 30
Myologie ............................................................................................................................................ 32
Biomechanica: ................................................................................................................................... 33
Biochemie .............................................................................................................................................. 35
Zuurstoftransport .................................................................................................................................. 35
Spijsvertering: metabolisme en energie................................................................................................ 41
Fysiologie ............................................................................................................................................... 51
Longfysiologie ........................................................................................................................................ 51
Hartfysiologie ........................................................................................................................................ 53
Spijsvertering: metabolisme .................................................................................................................. 54
Spijsvertering: maagdarmkanaal ........................................................................................................... 57
Motoriek ............................................................................................................................................ 57
Secretie en absorptie......................................................................................................................... 60
Digestie en absorptie......................................................................................................................... 62
Neurofysiologie: reflex en integratie..................................................................................................... 63
Reflexen ............................................................................................................................................. 67
Waterhuishouding ................................................................................................................................. 68
Nierfysiologie en lichaamsvloeistoffen ............................................................................................. 68
Balans, elektrolyten, zuur en basen .................................................................................................. 76
Pagina 1 van 79
,Orgaansystemen Ba1 2021-2022 Yeliz Aydin
Anatomie
Circulatie / ademhaling
Corpus: lichaam / lichaamsdelen
Truncus: romp, lichaam zonder ledematen en hoofd.
Caput: hoofd
Collum: hals
Thorax: borst
Abdomen: buik
Pelvis: bekken
Membra: ledematen Membrum superius: arm Membrum inferius: been
Referentielijnen:
1. Verticale as: lengte as van het lichaam
2. Transversale as: horizontaal, links-rechts (door de buik)
3. Saggitale as: horizontaal, achter-voor (door de lengte)
Referentievlakken:
1. Mediane vlak: door vertikale en saggitale as
2. Saggitale vlak: evenwijdig aan mediane vlak (zelfde)
3. Frontale (coronale) vlak: loodrecht op mediane vlak
4. Transversale vlak: horizontaal, door de buik
Onthoudt:
verticaal = saggitaal = mediaan: lengte as lichaam, scheidt lichaam in 2
symmetrische helften
frontaal= gaat door het hoofd, haalt gezicht los
transversaal: gaat door de buik, scheidt lichaam in 2 asymmetrische helften
Plaatsaanduidingen: geeft aan waar een structuur ligt
Cranialis – caudalis: kop-schedel – staart
Dorsalis – ventralis: rug – buik
Lateralis – medialis: zijkant – midden
Superior – inferior: boven – onder
Posterior – anterior: achter – voor
Superficialis – profundus: perifeer – diep
Delen van het lichaam / orgaansystemen:
1. Systema cardiovasculare: lichaamscirculatie
2. Apparatus respiratorius: ademhalingsstelsel
3. Apparatus digestorius: spijsverteringsstelsel
4. Apparatus uniraria: het lichaam en water
5. Apparatus genitalis: het lichaam en voortplanting
6. Apparatus locomotorius: bewegingsapparatuur
7. Systema nervosa: het regulerende en integrerende lichaam
Pagina 2 van 79
,Orgaansystemen Ba1 2021-2022 Yeliz Aydin
Systema cardiovasculare
Cardia: hart
Vas: vat
Vena (venae): ader, afgekort als V. Arteria (arteriae): slagader
Ductus (ducti): buis → ductus lymphaticus: lymfevat
Pleuraholte:
Pleura parietalis: binnenbekleding longholte, longvlies ligt
tegen thorax aan.
Pleura visceralis: longvlies tegen de long aan
Pericardholte:
Pericard: hartzak, vlies om hart heen
Epicard: vlies op hart
Tussen de vliezen zit vloeistof dat ervoor zorgt dat de vliezen
wrijvingloos tegen elkaar kunnen glijden, zodat dit de vergroting van de thorax /
hart geen energie kost.
Mediastinum: bevat allerlei structuren die nauwelijks bewegen, o.a. luchtpijp en
slokdarm
Endocard (in hart) – myocard (hartspier) – epicard (op) – PCH – pericard (omheen,
hartzak)
Positie hart:
- 1/3e deel rechts van mediane vlak en 2/3e links
- Gedraaid op rechterzijde, dus basis ligt meer naar rechts en apex meer naar links
- Linkerdeel hart is minder zichtbaar dan rechts, want linkerdeel is meer naar achter gericht
• Rechterhelft ligt: ventraal = buikzijde
• Linkerhelft ligt: dorsaal = rugzijde
- Hartpunt (apex) naar voren gedraaid, dus dat kun je voelen op de thorax
- Rotatie rond hart-as
- Hart ligt stabiel op diafragma
Atria: boezem Ventrikel: kamer
Septum: tussenschot
- Interatriorum: tussen boezems
- Interventriculare: tussen kamers
Valvula: klep tussen boezem en kamer (actief)
- Valvula tricuspidalis: 3 slippen → rechts
- Valvula bicuspidalis: 2 slippen → links
V. cava (holte) inferior: Onderste holle ader, komt vanuit de lever
V. brachiocephalica: verzamelt van links en rechts bloed uit hoofd
+ hals + arm
V. subclavia: komt van de arm, loopt onder de sleutelbeen
Pagina 3 van 79
, Orgaansystemen Ba1 2021-2022 Yeliz Aydin
V. jugularis interna: halsader, loopt naar het hoofd
V. jugularis externa: ligt oppervlakkig, zichtbaar als iemand
boos is
Uit rechter ventrikel ontspringt het Truncus pulmonalis: grote
ader richting de longen (Truncus= stam, heeft afsplitsing).
De truncus pulmonalis splitst in de linker en rechter arterie
pulmonalis: longslagader (zuurstofarm).
Er zijn vier Venae pulmonales (longaders), elk long heeft er 2. De venae pulmonales vervoeren
zuurstofrijk bloed naar het linker atrium.
Aorta aftakkingen: kunnen per persoon verschillen, sommige mensen hebben er zelfs vier
1. Coronaria dexter: kransslagader regelt bloedvoorziening van het rechterharthelft
2. Coronaria sinister
3. Truncus brachio-cephalica: innerveert hoofd + hals + arm rechterzijde
4. Carotis commununis sinister: gezamenlijke halsslagader aan linkerkant, innerveert hoofd + hals
5. Subclavia sinister: arterie richting de linkerarm
Pagina 4 van 79
Orgaansystemen
Inhoud
Anatomie ................................................................................................................................................. 2
Circulatie / ademhaling ........................................................................................................................... 2
Systema cardiovasculare ..................................................................................................................... 3
Apparatus respiratorius....................................................................................................................... 7
Apparatus digestorius / spijsvertering .................................................................................................. 10
Systema uniraria ................................................................................................................................ 12
Systema genitalia............................................................................................................................... 13
Embryologie........................................................................................................................................... 14
Zenuwstelsel: systema nervosum ......................................................................................................... 21
Hersenen ........................................................................................................................................... 21
Ruggenmerg ...................................................................................................................................... 27
Bewegingsapparaat: apparatus locomotorius ...................................................................................... 30
Osteologie: ........................................................................................................................................ 30
Myologie ............................................................................................................................................ 32
Biomechanica: ................................................................................................................................... 33
Biochemie .............................................................................................................................................. 35
Zuurstoftransport .................................................................................................................................. 35
Spijsvertering: metabolisme en energie................................................................................................ 41
Fysiologie ............................................................................................................................................... 51
Longfysiologie ........................................................................................................................................ 51
Hartfysiologie ........................................................................................................................................ 53
Spijsvertering: metabolisme .................................................................................................................. 54
Spijsvertering: maagdarmkanaal ........................................................................................................... 57
Motoriek ............................................................................................................................................ 57
Secretie en absorptie......................................................................................................................... 60
Digestie en absorptie......................................................................................................................... 62
Neurofysiologie: reflex en integratie..................................................................................................... 63
Reflexen ............................................................................................................................................. 67
Waterhuishouding ................................................................................................................................. 68
Nierfysiologie en lichaamsvloeistoffen ............................................................................................. 68
Balans, elektrolyten, zuur en basen .................................................................................................. 76
Pagina 1 van 79
,Orgaansystemen Ba1 2021-2022 Yeliz Aydin
Anatomie
Circulatie / ademhaling
Corpus: lichaam / lichaamsdelen
Truncus: romp, lichaam zonder ledematen en hoofd.
Caput: hoofd
Collum: hals
Thorax: borst
Abdomen: buik
Pelvis: bekken
Membra: ledematen Membrum superius: arm Membrum inferius: been
Referentielijnen:
1. Verticale as: lengte as van het lichaam
2. Transversale as: horizontaal, links-rechts (door de buik)
3. Saggitale as: horizontaal, achter-voor (door de lengte)
Referentievlakken:
1. Mediane vlak: door vertikale en saggitale as
2. Saggitale vlak: evenwijdig aan mediane vlak (zelfde)
3. Frontale (coronale) vlak: loodrecht op mediane vlak
4. Transversale vlak: horizontaal, door de buik
Onthoudt:
verticaal = saggitaal = mediaan: lengte as lichaam, scheidt lichaam in 2
symmetrische helften
frontaal= gaat door het hoofd, haalt gezicht los
transversaal: gaat door de buik, scheidt lichaam in 2 asymmetrische helften
Plaatsaanduidingen: geeft aan waar een structuur ligt
Cranialis – caudalis: kop-schedel – staart
Dorsalis – ventralis: rug – buik
Lateralis – medialis: zijkant – midden
Superior – inferior: boven – onder
Posterior – anterior: achter – voor
Superficialis – profundus: perifeer – diep
Delen van het lichaam / orgaansystemen:
1. Systema cardiovasculare: lichaamscirculatie
2. Apparatus respiratorius: ademhalingsstelsel
3. Apparatus digestorius: spijsverteringsstelsel
4. Apparatus uniraria: het lichaam en water
5. Apparatus genitalis: het lichaam en voortplanting
6. Apparatus locomotorius: bewegingsapparatuur
7. Systema nervosa: het regulerende en integrerende lichaam
Pagina 2 van 79
,Orgaansystemen Ba1 2021-2022 Yeliz Aydin
Systema cardiovasculare
Cardia: hart
Vas: vat
Vena (venae): ader, afgekort als V. Arteria (arteriae): slagader
Ductus (ducti): buis → ductus lymphaticus: lymfevat
Pleuraholte:
Pleura parietalis: binnenbekleding longholte, longvlies ligt
tegen thorax aan.
Pleura visceralis: longvlies tegen de long aan
Pericardholte:
Pericard: hartzak, vlies om hart heen
Epicard: vlies op hart
Tussen de vliezen zit vloeistof dat ervoor zorgt dat de vliezen
wrijvingloos tegen elkaar kunnen glijden, zodat dit de vergroting van de thorax /
hart geen energie kost.
Mediastinum: bevat allerlei structuren die nauwelijks bewegen, o.a. luchtpijp en
slokdarm
Endocard (in hart) – myocard (hartspier) – epicard (op) – PCH – pericard (omheen,
hartzak)
Positie hart:
- 1/3e deel rechts van mediane vlak en 2/3e links
- Gedraaid op rechterzijde, dus basis ligt meer naar rechts en apex meer naar links
- Linkerdeel hart is minder zichtbaar dan rechts, want linkerdeel is meer naar achter gericht
• Rechterhelft ligt: ventraal = buikzijde
• Linkerhelft ligt: dorsaal = rugzijde
- Hartpunt (apex) naar voren gedraaid, dus dat kun je voelen op de thorax
- Rotatie rond hart-as
- Hart ligt stabiel op diafragma
Atria: boezem Ventrikel: kamer
Septum: tussenschot
- Interatriorum: tussen boezems
- Interventriculare: tussen kamers
Valvula: klep tussen boezem en kamer (actief)
- Valvula tricuspidalis: 3 slippen → rechts
- Valvula bicuspidalis: 2 slippen → links
V. cava (holte) inferior: Onderste holle ader, komt vanuit de lever
V. brachiocephalica: verzamelt van links en rechts bloed uit hoofd
+ hals + arm
V. subclavia: komt van de arm, loopt onder de sleutelbeen
Pagina 3 van 79
, Orgaansystemen Ba1 2021-2022 Yeliz Aydin
V. jugularis interna: halsader, loopt naar het hoofd
V. jugularis externa: ligt oppervlakkig, zichtbaar als iemand
boos is
Uit rechter ventrikel ontspringt het Truncus pulmonalis: grote
ader richting de longen (Truncus= stam, heeft afsplitsing).
De truncus pulmonalis splitst in de linker en rechter arterie
pulmonalis: longslagader (zuurstofarm).
Er zijn vier Venae pulmonales (longaders), elk long heeft er 2. De venae pulmonales vervoeren
zuurstofrijk bloed naar het linker atrium.
Aorta aftakkingen: kunnen per persoon verschillen, sommige mensen hebben er zelfs vier
1. Coronaria dexter: kransslagader regelt bloedvoorziening van het rechterharthelft
2. Coronaria sinister
3. Truncus brachio-cephalica: innerveert hoofd + hals + arm rechterzijde
4. Carotis commununis sinister: gezamenlijke halsslagader aan linkerkant, innerveert hoofd + hals
5. Subclavia sinister: arterie richting de linkerarm
Pagina 4 van 79
