SWK 4: Sociologisch denken
, Inhoudsopgave
Hoorcollege 1 2
Hoorcollege 2 4
Hoorcollege 3 6
Hoorcollege 4 8
Hoorcollege 5 11
Hoorcollege 6 13
Hoorcollege 7 15
Hoorcollege 8 17
Hoorcollege 9 19
Hoorcollege 10 22
1
, Hoorcollege 1
Sociologie: de wetenschap van de manieren waarop mensen met elkaar samenleven.
- “De studie van sociale netwerken”
- Heeft betrekking op sociale contexten
Sociale netwerken: een te onderscheiden geheel van relaties tussen actoren (individuen of
groepen).
- Netwerken variëren onder meer naar omvang, dichtheid en openheid
- Binnen een netwerk kunnen verschillende sociale posities (rolgedrag) worden
onderscheiden (bijv. centrale- of marginale positie)
- Groep: één waarvan de individuele deelnemers een besef van een
gemeenschappelijke identiteit hebben en op basis daarvan leden van niet-leden
onderscheiden.
Wat bestuderen sociologen?
- Samenhang tussen maatschappelijke verschijnselen (bijv. welvaart en echtscheiding)
- Overeenkomsten en verschillen tussen samenlevingen (bijv. opvattingen over de
doodstraf in de VS en in NL)
- Verschillen tussen scholen of klassen
- Onze instituties en hoe we ons ertoe verhouden
Kortom: ze bestuderen verhoudingen en interacties!
Institutie: een samenhangend geheel van gesanctioneerde en als geldig erkende normen en
procedures die op een bepaald terrein van sociale activiteiten betrekking hebben.
- Eigen definitie: samenlevingsverbanden waar gesanctioneerde afspraken (rechten en
plichten ® mogelijke straffen) bij gelden.
- Bijv. onderwijs en rechtspraak
Ontstaan sociologie
- Franse revolutie (1789): standenmaatschappij (geestelijkheid, adel, boeren)
verdween ® mensen hadden hang naar orde en duidelijkheid ® zo werd
sociologisch denken belangrijk
- Gevolgen industriële Revolutie (19e eeuw):
o Arbeidsdeling
o Verstedelijking
- Verdwijnen kerkelijke macht: secularisering
o Secularisering: proces van vermindering van de betekenis en de invloed van
religie in het maatschappelijk leven (scheiding van kerk en staat)
- Samenleving werd complex
Al deze gebeurtenissen veroorzaakte chaos en onduidelijkheid waardoor er sociologische
vragen werden gesteld.
Klassieke sociologen
- Marx
o Arbeidsverdeling ® hoe mensen verantwoordelijk werden voor een specifieke
taak (in plaats van het hele proces) ® ook afhankelijk van elkaar ® er
ontstaat een vorm van vervreemding
o Vervreemding: een proces waarbij mensen zich niet meer zichzelf voelen
omdat ze het idee hebben geen invloed te kunnen uitoefenen op de
ontwikkelingen
2
, Inhoudsopgave
Hoorcollege 1 2
Hoorcollege 2 4
Hoorcollege 3 6
Hoorcollege 4 8
Hoorcollege 5 11
Hoorcollege 6 13
Hoorcollege 7 15
Hoorcollege 8 17
Hoorcollege 9 19
Hoorcollege 10 22
1
, Hoorcollege 1
Sociologie: de wetenschap van de manieren waarop mensen met elkaar samenleven.
- “De studie van sociale netwerken”
- Heeft betrekking op sociale contexten
Sociale netwerken: een te onderscheiden geheel van relaties tussen actoren (individuen of
groepen).
- Netwerken variëren onder meer naar omvang, dichtheid en openheid
- Binnen een netwerk kunnen verschillende sociale posities (rolgedrag) worden
onderscheiden (bijv. centrale- of marginale positie)
- Groep: één waarvan de individuele deelnemers een besef van een
gemeenschappelijke identiteit hebben en op basis daarvan leden van niet-leden
onderscheiden.
Wat bestuderen sociologen?
- Samenhang tussen maatschappelijke verschijnselen (bijv. welvaart en echtscheiding)
- Overeenkomsten en verschillen tussen samenlevingen (bijv. opvattingen over de
doodstraf in de VS en in NL)
- Verschillen tussen scholen of klassen
- Onze instituties en hoe we ons ertoe verhouden
Kortom: ze bestuderen verhoudingen en interacties!
Institutie: een samenhangend geheel van gesanctioneerde en als geldig erkende normen en
procedures die op een bepaald terrein van sociale activiteiten betrekking hebben.
- Eigen definitie: samenlevingsverbanden waar gesanctioneerde afspraken (rechten en
plichten ® mogelijke straffen) bij gelden.
- Bijv. onderwijs en rechtspraak
Ontstaan sociologie
- Franse revolutie (1789): standenmaatschappij (geestelijkheid, adel, boeren)
verdween ® mensen hadden hang naar orde en duidelijkheid ® zo werd
sociologisch denken belangrijk
- Gevolgen industriële Revolutie (19e eeuw):
o Arbeidsdeling
o Verstedelijking
- Verdwijnen kerkelijke macht: secularisering
o Secularisering: proces van vermindering van de betekenis en de invloed van
religie in het maatschappelijk leven (scheiding van kerk en staat)
- Samenleving werd complex
Al deze gebeurtenissen veroorzaakte chaos en onduidelijkheid waardoor er sociologische
vragen werden gesteld.
Klassieke sociologen
- Marx
o Arbeidsverdeling ® hoe mensen verantwoordelijk werden voor een specifieke
taak (in plaats van het hele proces) ® ook afhankelijk van elkaar ® er
ontstaat een vorm van vervreemding
o Vervreemding: een proces waarbij mensen zich niet meer zichzelf voelen
omdat ze het idee hebben geen invloed te kunnen uitoefenen op de
ontwikkelingen
2
