Hoofdstuk 1 algemene economie
1.1 economisch handelen en algemene economie
Welvaart; het beschikken over goederen en diensten voor de bevrediging van behoeften.
Er is een voortdurende spanning tussen behoeften en middelen. Middelen zijn beperkt, dit heet ook
wel alternatief aanwendbaar of schaarse.
Economisch handelen; het streven naar maximale welvaart met behulp van schaarse middelen.
Economische wetenschap; bestudeert het economisch handelen.
Algemene economie is onder te verdelen in 4 categorieën;
1. meso- en micro economie
a. deze onderdelen bestuderen de kenmerkten van markten en bedrijfstakken
waarmee ondernemingen te maken hebben. Ze bestuderen de vraag naar goederen
en aanbod ervan en ze kijken naar de veranderingen die plaatsvinden in vraag en
aanbod als de prijzen veranderen
2. macro economie
a. geeft een beschrijving en analyse van allerlei verschijnselen voor een heel land. Denk
aan totale consumptie, investeringen van alle bedrijven, de import en export van de
bedrijven en overheid van het land
3. monetaire economie
a. houdt zich bezig met het verschijnsel geld en de rol van banken in de economie. De
omvang van de kredietverlening en de hoogte van de rente zijn variabelen die men
vanuit de monetaire economie zal verklaren
4. internationale economische betrekkingen (IEB)
a. bestudeert de buitenlandse handel van landen, internationale kapitaalstromen en
monetaire betrekkingen tussen landen
1.2 bedrijfsomgeving
Bedrijfsomgeving; ontwikkelingen in de omgeving van een onderneming die invloed hebben op de
resultaten van een bedrijf. De omgevingsfactoren worden meestal op een bepaalde manier in kaart
gebracht;
1. directe omgevingsfactoren; de marktpartijen van de onderneming op haar in- en
verkoopmarkten. Het gaat daarbij om verschillende schakels in de bedrijfskolom
(leveranciers, distributieschakels, afnemers).
2. Indirecte omgevingsfactoren; werknemers- en werkgeversorganisaties, de overheid en
culturele omgevingsfactoren (publieke opinie en media).
3. Macro-omgevingsfactoren; de ruime omgeving van de onderneming. Conjuncturele
ontwikkeling, wisselkoersen en prijzen van belangrijke grondstoffen vallen hieronder. Deze
factoren kunnen op individuele factoren een grote invloed uitoefenen terwijl individuele
ondernemingen op hun beurt geen enkele invloed hebben.
1.3 absolute en relatieve getallen
Absolute getallen; de getallen
Relatieve getallen; procentuele verandering
De waardestijging van een variabele noemt men de nominale stijging. De volumestijging wordt de
reële stijging van de variabele genoemd.
Het verband tussen productie, werknemers en arbeidsproductiviteit wordt weergegeven in een
vergelijking;
bbp = Av x ap
, Gbbp = GAv + Gap (procentuele verandering)
bbp = bruto binnenlandsproduct
Av = de vraag naar arbeidskrachten, het aantal werknemers of de totale werkgelegenheid
ap = arbeidsproductiviteit, productie per eenheid arbeid per tijdseenheid
het verband tussen loonsom, loon per werknemer en het aantal werknemers;
L = Lwn x Av
GL = GLwn + Gav (procentuele verandering)
L = loonsom
Lwn = loonsom per werknemer
Av = hoeveelheid werknemers
Loonkosten per eenheid product;
LKp.e.p. = Lwn / ap
GLK.p.e.p. = GLwn / Gap (procentuele verandering)
LKp.e.p = loonkosten per eenheid product
Lwn = loon per werknemer
ap = arbeidsproductiviteit
Hoofdstuk 2 produceren
2.1 welvaart en welzijn
Behoeftebevrediging door goederen en diensten welvaart
Welbevinding en geluk beleving in de samenleving welzijn
Het BBP per hoofd van de bevolking gebruikt men vaak als maatstaaf voor de hoogte van de
welvaart. Om dit te kunnen vergelijken moet je;
1. het BBP per hoofd van de bevolking bepalen
2. het BBP omzetten in een munt (wisselkoersen)
3. corrigeren voor de verschillen van koopkracht (hoeveel kun je kopen voor hetzelfde bedrag)
de mate waarin de bevolking van een land sterke inkomensverschillen accepteert, is afhankelijk van
plaatselijke zedelijke normen en waarden. De internationale gemeenschap heeft vastgesteld welke
behoeften elk mens tenminste moet kunnen bevredigingen om “menswaardig” te kunnen bestaan.
Deze behoeften zijn vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Het gaat
daarbij onder andere om het recht op voeding, kleding, onderdak, onderwijs en medische
voorzieningen.
De Verenigde Naties heeft een maatstaaf ontwikkeld om het welzijn van de bevolking te meten. Deze
maatstaaf is de Human Development Index (HDI). De HDI varieert van 0 (minimale welvaart) tot 1
(maximale welvaart);
- een lang en gezond leven – de levensverwachting bij de geboorte
- kennis, gemeten als de deelname aan het lager, voortgezet en hoger onderwijs
- een redelijke levensstandaard – het inkomen per hoofd van de bevolking
2.2 toegevoegde waarde
Het BBP is de som van alle productieve activiteiten die binnen bepaalde landsgrenzen plaats vinden.
Productie bestaat uit het toevoegen van waarde, zodat producten geschikter zijn voor het gebruik.
De productie kunnen we op 3 manieren meten;
- de productie – alle toegevoegde waarde van ondernemingen en overheden binnen de
landsgrenzen
- de inkomens – beloning die productiefactoren ontvangen
- de bestedingen – totale besteding van consumenten en ondernemingen
1.1 economisch handelen en algemene economie
Welvaart; het beschikken over goederen en diensten voor de bevrediging van behoeften.
Er is een voortdurende spanning tussen behoeften en middelen. Middelen zijn beperkt, dit heet ook
wel alternatief aanwendbaar of schaarse.
Economisch handelen; het streven naar maximale welvaart met behulp van schaarse middelen.
Economische wetenschap; bestudeert het economisch handelen.
Algemene economie is onder te verdelen in 4 categorieën;
1. meso- en micro economie
a. deze onderdelen bestuderen de kenmerkten van markten en bedrijfstakken
waarmee ondernemingen te maken hebben. Ze bestuderen de vraag naar goederen
en aanbod ervan en ze kijken naar de veranderingen die plaatsvinden in vraag en
aanbod als de prijzen veranderen
2. macro economie
a. geeft een beschrijving en analyse van allerlei verschijnselen voor een heel land. Denk
aan totale consumptie, investeringen van alle bedrijven, de import en export van de
bedrijven en overheid van het land
3. monetaire economie
a. houdt zich bezig met het verschijnsel geld en de rol van banken in de economie. De
omvang van de kredietverlening en de hoogte van de rente zijn variabelen die men
vanuit de monetaire economie zal verklaren
4. internationale economische betrekkingen (IEB)
a. bestudeert de buitenlandse handel van landen, internationale kapitaalstromen en
monetaire betrekkingen tussen landen
1.2 bedrijfsomgeving
Bedrijfsomgeving; ontwikkelingen in de omgeving van een onderneming die invloed hebben op de
resultaten van een bedrijf. De omgevingsfactoren worden meestal op een bepaalde manier in kaart
gebracht;
1. directe omgevingsfactoren; de marktpartijen van de onderneming op haar in- en
verkoopmarkten. Het gaat daarbij om verschillende schakels in de bedrijfskolom
(leveranciers, distributieschakels, afnemers).
2. Indirecte omgevingsfactoren; werknemers- en werkgeversorganisaties, de overheid en
culturele omgevingsfactoren (publieke opinie en media).
3. Macro-omgevingsfactoren; de ruime omgeving van de onderneming. Conjuncturele
ontwikkeling, wisselkoersen en prijzen van belangrijke grondstoffen vallen hieronder. Deze
factoren kunnen op individuele factoren een grote invloed uitoefenen terwijl individuele
ondernemingen op hun beurt geen enkele invloed hebben.
1.3 absolute en relatieve getallen
Absolute getallen; de getallen
Relatieve getallen; procentuele verandering
De waardestijging van een variabele noemt men de nominale stijging. De volumestijging wordt de
reële stijging van de variabele genoemd.
Het verband tussen productie, werknemers en arbeidsproductiviteit wordt weergegeven in een
vergelijking;
bbp = Av x ap
, Gbbp = GAv + Gap (procentuele verandering)
bbp = bruto binnenlandsproduct
Av = de vraag naar arbeidskrachten, het aantal werknemers of de totale werkgelegenheid
ap = arbeidsproductiviteit, productie per eenheid arbeid per tijdseenheid
het verband tussen loonsom, loon per werknemer en het aantal werknemers;
L = Lwn x Av
GL = GLwn + Gav (procentuele verandering)
L = loonsom
Lwn = loonsom per werknemer
Av = hoeveelheid werknemers
Loonkosten per eenheid product;
LKp.e.p. = Lwn / ap
GLK.p.e.p. = GLwn / Gap (procentuele verandering)
LKp.e.p = loonkosten per eenheid product
Lwn = loon per werknemer
ap = arbeidsproductiviteit
Hoofdstuk 2 produceren
2.1 welvaart en welzijn
Behoeftebevrediging door goederen en diensten welvaart
Welbevinding en geluk beleving in de samenleving welzijn
Het BBP per hoofd van de bevolking gebruikt men vaak als maatstaaf voor de hoogte van de
welvaart. Om dit te kunnen vergelijken moet je;
1. het BBP per hoofd van de bevolking bepalen
2. het BBP omzetten in een munt (wisselkoersen)
3. corrigeren voor de verschillen van koopkracht (hoeveel kun je kopen voor hetzelfde bedrag)
de mate waarin de bevolking van een land sterke inkomensverschillen accepteert, is afhankelijk van
plaatselijke zedelijke normen en waarden. De internationale gemeenschap heeft vastgesteld welke
behoeften elk mens tenminste moet kunnen bevredigingen om “menswaardig” te kunnen bestaan.
Deze behoeften zijn vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Het gaat
daarbij onder andere om het recht op voeding, kleding, onderdak, onderwijs en medische
voorzieningen.
De Verenigde Naties heeft een maatstaaf ontwikkeld om het welzijn van de bevolking te meten. Deze
maatstaaf is de Human Development Index (HDI). De HDI varieert van 0 (minimale welvaart) tot 1
(maximale welvaart);
- een lang en gezond leven – de levensverwachting bij de geboorte
- kennis, gemeten als de deelname aan het lager, voortgezet en hoger onderwijs
- een redelijke levensstandaard – het inkomen per hoofd van de bevolking
2.2 toegevoegde waarde
Het BBP is de som van alle productieve activiteiten die binnen bepaalde landsgrenzen plaats vinden.
Productie bestaat uit het toevoegen van waarde, zodat producten geschikter zijn voor het gebruik.
De productie kunnen we op 3 manieren meten;
- de productie – alle toegevoegde waarde van ondernemingen en overheden binnen de
landsgrenzen
- de inkomens – beloning die productiefactoren ontvangen
- de bestedingen – totale besteding van consumenten en ondernemingen
