HC 1.02
Het zenuwstelsel heeft als belangrijkste doel om de lichaamsprocessen te
coördineren. Dit doet ze samen met het hormoonstelsel. Met de coördinatie van de
lichaamsprocessen wordt het constant houden van de samenstelling van het milieu
interieur genoemd. Het milieu interieur is de ruimte tussen de cellen. De
samenstelling van de substantie tussen die cellen moet zo constant mogelijk blijven.
Hierdoor kan de aanvoer van voedingsstoffen en zuurstof naar de cellen constant
blijven en kunnen de afvalstoffen afgevoerd worden. Het constant houden van het
milieu interieur wordt ook wel de homeostase genoemd. Door de homeostase blijft je
lichaam in goede gezondheid en kan er eventueel groei plaatsvinden.
Het zenuwstelsel bevat verschillende soorten cellen: zenuwcellen en gliacellen.
Zenuwcellen worden ook wel neuronen genoemd en kunnen zich niet delen. Je hebt
drie soorten neuronen:
- Sensorische neuronen
▪ Zintuigelijke informatie -> Centraal zenuwstelsel
- Motorische neuronen
▪ Centraal zenuwstelsel -> Spier/kliercellen
- Interneuronen/schakelcellen
▪ Zitten tussen andere neuronen in en bevinden zich in het centraal
zenuwstelsel. Deze cellen vormen een meerderheid van de neuronen.
Ook heb je dus nog de gliacellen. Gliacellen worden ook wel steuncellen genoemd.
Gliacellen zijn in grote hoeveelheden te vinden in het centrale zenuwstelsel
(hersenen en ruggenmerg). Gliacellen steunen de neuronen en bouwen een soort
beschermingsmuur rondom de neuronen heen. Hierdoor kunnen bepaalde stoffen
niet zomaar bij de neuronen terechtkomen. Dit wordt ook wel de bloed-
hersenbarrière genoemd. Een nadeel van deze barrière kan zijn dat een bepaald
geneesmiddel niet bij het neuron terecht kan komen. Bovendien vormen de gliacellen
myeline, dat doen de Schwanncellen. Gliacellen kunnen zich blijven delen.
Behalve de gliacellen en de zenuwcellen heb je ook nog de neurotransmitters of de
neurotransmitterstoffen. Deze transmitters zorgen ter hoogte van de synapsen voor
de voorgeleiding van de actiepotentiaal of voor de demping van de actiepotentiaal.
Het centraal zenuwstelsel bestaat uit de volgende structuren:
- Het ruggenmerg
- De hersenstam
- De hersenen (kleine-, tussen- en grote hersenen)
,Het perifeer zenuwstelsel bestaat uit de volgende
structuren:
- 12 paar hersenzenuwen, met name
ontspringend uit de hersenstam
▪ 3 paar verzorgen de innervatie van de
huid en het bewegingsapparaat:
▪ n. trigeminus (N. V)
▪ n. facialis (N. VII)
▪ n. accessorius (N. XI)
- 31 paar spinale zenuwen (ruggenmergzenuwen)
▪ Verzorgen de innervatie van de huid en
het bewegingsapparaat
▪ Sommige spinale zenuwen gaan zich
vlak na hun ontspringing vervlechten, als
dat gebeurt wordt het een plexus
genoemd
De wervelkolom loopt een stuk verder door dan dat het
ruggenmerg zich ontwikkeld heeft. Het ruggenmerg
stopt ongeveer ter hoogte van L1. Uit de wervelkolom
treden allerlei zenuwuiteinden. Dit zijn de nervi
spinales, die delen zich als volgt op:
- 8 nervi cervicales (C1-C8)
- 12 nervi thoracici (Th1-Th12)
- 5 nervi lumbales (L1-L5)
- 5 nervi sacrales (S1-S5)
- 1 nervus coccygeus (Co1)
Het ruggenmerg bestaat uit twee substanties. De grijze stof,
bestaande uit cellichamen en de witte stof, bestaande uit de axonen
van de zenuwvezels. Het kleurt wit vanwege de myelineschedes die
om de axonen zitten. Zenuwvezels treden uit het ruggenmerg aan
de voorkant en aan de achterkant. Aan de voorkant worden ze de
radix ventralis genoemd. Aan de achterkant heten ze de radix
dorsalis. De zenuwvezels treden eerst individueel uit, maar
verenigen zich vlak daarna. Aan de achterkant is er net voor die
vereniging een verdikking te vinden. Deze verdikking heet het
spinaal ganglion, waar de cellichamen van de afferente zenuwen
zich bevinden. Een ganglion is een verzameling cellichamen buiten
het centrale zenuwstelsel. De radix ventralis en dorsalis vormen
samen de spinale zenuw. De n. spinalis verlaat de wervelkolom via
het foramen
intervertebrale.
,Net na het verlaten van de wervelkolom splitst de n. spinalis zich in een ramus
dorsalis en een ramus ventralis (dorsale en ventrale tak). In beide rami zijn
motorische en sensorische vezels aanwezig.
- De rami dorsalis gaan rechtstreeks naar de spieren en de huid van nek en rug
- De rami ventralis innerveren de hals, de laterale- en ventrale zijde van de
romp en de armen en benen
De rami ventralis van de thoracale zenuwen gaan rechtstreeks naar de spieren en
huid van de romp. Ze zorgen voor de segmentale ordeningen.
De rami ventralis van de overige zenuwen vormen de
eerder beschreven plexussen. Uit een plexus
ontspringen nieuwe zenuwen die naar het
innervatiegebied gaan. Deze nieuwe zenuwen
bevatten vezels van verschillende spinale zenuwen,
vanwege die plexus. Dit betekent dat ze ook van
verschillende ruggenmergsegmenten vezels bevatten.
De nieuwe zenuwen die uit de plexussen treden
worden perifere zenuwen genoemd. Dit zijn de
plexussen en de bijbehorende spinale zenuwen:
- Plexus cervicalis (C1-C4)
▪ Innerveert de hals
- Plexus brachialis (C5-Th1)
▪ Innerveert de schoudergordel en de arm
- Plexus lumbosacralis (L1-S3)
▪ Innerveert de bekkengordel en het been
- Plexus coccygeus (S4-Co1)
▪ Innerveert de huid op het stuitbeen
, Een ruggenmergsegment is een deel van het ruggenmerg waaruit een spinale zenuw
ontspringt.
Een dermatoom is een huidgebied dat wordt geïnnerveerd door een spinale zenuw.
Dermatomen overlappen gedeeltelijk. Dit betekent dat je pas een gevoelloze huid
hebt als minimaal twee opeenvolgende zenuwen uitgeschakeld zijn.
Spinale en hersenzenuwen kunnen uit twee soorten vezels bestaan:
- Somatische zenuwvezels
▪ Innerveren de huid, de spieren, de gewrichten en de botten
- Autonome of viscerale zenuwvezels
▪ Innerveren de ingewanden, maar daarentegen ook de huid, spieren
gewrichten en botten
▪ Innerveren de cellen in de huid, spieren, gewrichten en botten
waar we geen controle over hebben (vb.: gladde spiercellen)
Het zenuwstelsel heeft als belangrijkste doel om de lichaamsprocessen te
coördineren. Dit doet ze samen met het hormoonstelsel. Met de coördinatie van de
lichaamsprocessen wordt het constant houden van de samenstelling van het milieu
interieur genoemd. Het milieu interieur is de ruimte tussen de cellen. De
samenstelling van de substantie tussen die cellen moet zo constant mogelijk blijven.
Hierdoor kan de aanvoer van voedingsstoffen en zuurstof naar de cellen constant
blijven en kunnen de afvalstoffen afgevoerd worden. Het constant houden van het
milieu interieur wordt ook wel de homeostase genoemd. Door de homeostase blijft je
lichaam in goede gezondheid en kan er eventueel groei plaatsvinden.
Het zenuwstelsel bevat verschillende soorten cellen: zenuwcellen en gliacellen.
Zenuwcellen worden ook wel neuronen genoemd en kunnen zich niet delen. Je hebt
drie soorten neuronen:
- Sensorische neuronen
▪ Zintuigelijke informatie -> Centraal zenuwstelsel
- Motorische neuronen
▪ Centraal zenuwstelsel -> Spier/kliercellen
- Interneuronen/schakelcellen
▪ Zitten tussen andere neuronen in en bevinden zich in het centraal
zenuwstelsel. Deze cellen vormen een meerderheid van de neuronen.
Ook heb je dus nog de gliacellen. Gliacellen worden ook wel steuncellen genoemd.
Gliacellen zijn in grote hoeveelheden te vinden in het centrale zenuwstelsel
(hersenen en ruggenmerg). Gliacellen steunen de neuronen en bouwen een soort
beschermingsmuur rondom de neuronen heen. Hierdoor kunnen bepaalde stoffen
niet zomaar bij de neuronen terechtkomen. Dit wordt ook wel de bloed-
hersenbarrière genoemd. Een nadeel van deze barrière kan zijn dat een bepaald
geneesmiddel niet bij het neuron terecht kan komen. Bovendien vormen de gliacellen
myeline, dat doen de Schwanncellen. Gliacellen kunnen zich blijven delen.
Behalve de gliacellen en de zenuwcellen heb je ook nog de neurotransmitters of de
neurotransmitterstoffen. Deze transmitters zorgen ter hoogte van de synapsen voor
de voorgeleiding van de actiepotentiaal of voor de demping van de actiepotentiaal.
Het centraal zenuwstelsel bestaat uit de volgende structuren:
- Het ruggenmerg
- De hersenstam
- De hersenen (kleine-, tussen- en grote hersenen)
,Het perifeer zenuwstelsel bestaat uit de volgende
structuren:
- 12 paar hersenzenuwen, met name
ontspringend uit de hersenstam
▪ 3 paar verzorgen de innervatie van de
huid en het bewegingsapparaat:
▪ n. trigeminus (N. V)
▪ n. facialis (N. VII)
▪ n. accessorius (N. XI)
- 31 paar spinale zenuwen (ruggenmergzenuwen)
▪ Verzorgen de innervatie van de huid en
het bewegingsapparaat
▪ Sommige spinale zenuwen gaan zich
vlak na hun ontspringing vervlechten, als
dat gebeurt wordt het een plexus
genoemd
De wervelkolom loopt een stuk verder door dan dat het
ruggenmerg zich ontwikkeld heeft. Het ruggenmerg
stopt ongeveer ter hoogte van L1. Uit de wervelkolom
treden allerlei zenuwuiteinden. Dit zijn de nervi
spinales, die delen zich als volgt op:
- 8 nervi cervicales (C1-C8)
- 12 nervi thoracici (Th1-Th12)
- 5 nervi lumbales (L1-L5)
- 5 nervi sacrales (S1-S5)
- 1 nervus coccygeus (Co1)
Het ruggenmerg bestaat uit twee substanties. De grijze stof,
bestaande uit cellichamen en de witte stof, bestaande uit de axonen
van de zenuwvezels. Het kleurt wit vanwege de myelineschedes die
om de axonen zitten. Zenuwvezels treden uit het ruggenmerg aan
de voorkant en aan de achterkant. Aan de voorkant worden ze de
radix ventralis genoemd. Aan de achterkant heten ze de radix
dorsalis. De zenuwvezels treden eerst individueel uit, maar
verenigen zich vlak daarna. Aan de achterkant is er net voor die
vereniging een verdikking te vinden. Deze verdikking heet het
spinaal ganglion, waar de cellichamen van de afferente zenuwen
zich bevinden. Een ganglion is een verzameling cellichamen buiten
het centrale zenuwstelsel. De radix ventralis en dorsalis vormen
samen de spinale zenuw. De n. spinalis verlaat de wervelkolom via
het foramen
intervertebrale.
,Net na het verlaten van de wervelkolom splitst de n. spinalis zich in een ramus
dorsalis en een ramus ventralis (dorsale en ventrale tak). In beide rami zijn
motorische en sensorische vezels aanwezig.
- De rami dorsalis gaan rechtstreeks naar de spieren en de huid van nek en rug
- De rami ventralis innerveren de hals, de laterale- en ventrale zijde van de
romp en de armen en benen
De rami ventralis van de thoracale zenuwen gaan rechtstreeks naar de spieren en
huid van de romp. Ze zorgen voor de segmentale ordeningen.
De rami ventralis van de overige zenuwen vormen de
eerder beschreven plexussen. Uit een plexus
ontspringen nieuwe zenuwen die naar het
innervatiegebied gaan. Deze nieuwe zenuwen
bevatten vezels van verschillende spinale zenuwen,
vanwege die plexus. Dit betekent dat ze ook van
verschillende ruggenmergsegmenten vezels bevatten.
De nieuwe zenuwen die uit de plexussen treden
worden perifere zenuwen genoemd. Dit zijn de
plexussen en de bijbehorende spinale zenuwen:
- Plexus cervicalis (C1-C4)
▪ Innerveert de hals
- Plexus brachialis (C5-Th1)
▪ Innerveert de schoudergordel en de arm
- Plexus lumbosacralis (L1-S3)
▪ Innerveert de bekkengordel en het been
- Plexus coccygeus (S4-Co1)
▪ Innerveert de huid op het stuitbeen
, Een ruggenmergsegment is een deel van het ruggenmerg waaruit een spinale zenuw
ontspringt.
Een dermatoom is een huidgebied dat wordt geïnnerveerd door een spinale zenuw.
Dermatomen overlappen gedeeltelijk. Dit betekent dat je pas een gevoelloze huid
hebt als minimaal twee opeenvolgende zenuwen uitgeschakeld zijn.
Spinale en hersenzenuwen kunnen uit twee soorten vezels bestaan:
- Somatische zenuwvezels
▪ Innerveren de huid, de spieren, de gewrichten en de botten
- Autonome of viscerale zenuwvezels
▪ Innerveren de ingewanden, maar daarentegen ook de huid, spieren
gewrichten en botten
▪ Innerveren de cellen in de huid, spieren, gewrichten en botten
waar we geen controle over hebben (vb.: gladde spiercellen)
