Samenvatting Jeugd en Zorg en Wet

Jeugd en zorg + Jeugd en wet
Mens en Recht + Jeugdrecht in de praktijk,
artikelen en PDF-documenten




Social Work
Periode 3+4
Leerjaar 2

,Inhoud pag. 2
Isa Beuze
Voor de studenten van Social Work Windesheim: dit vak bestaat uit twee delen, Jeugd en
Zorg en Jeugd en Wet. Voor beide delen heb ik stof uit boeken samengevat en stof uit
artikelen/PDF-documenten. Hieronder zie je een overzicht. Het lijkt chaotisch, maar dat is
het ook omdat het veel verschillende stof is van verschillende bronnen ;)

Jeugd en Zorg
Focus op jeugdcriminaliteit
Hoofdstuk 4; De vele gezichten van jeugdcriminaliteit pag. 3
Hoofdstuk 6; Reacties op crimineel gedrag pag.
7

Artikelen/PDF-documenten
Over de grens? Gids voor ouders pag.
7
Handelen bij kindermishandeling en huiselijk geweld H1 +H3 pag. 9
Basismodel meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling pag.
13
Afwegingskader pag. 14
Licht Instrument Risicotaxatie Kindveiligheid (LIRIK) LIRIK
pag. 14
Jeugdigenongeren met een licht verstandelijke beperking LVB
pag. 15
Oorzaken en risicofactoren licht verstandelijke beperking LVB
pag. 17
NJI dossier scheiding pag. 17
Do’s en dont’s voor ouders en jeugdigen pag.

Jeugd en Wet
Jeugdrecht in de praktijk
Hoofdstuk 1; Familierecht
pag. 20
Hoofdstuk 2; Jeugdhulp
pag. 22
Hoofdstuk 3; Kinderbescherming
pag. 24
Hoofdstuk 4; Strafrecht
pag. 24
Hoofdstuk 5; Onderwijs
pag. 25
Hoofdstuk 6; Medische behandeling
pag. 27
Hoofdstuk 7; Vluchtelingen blz. 109-116
pag. 29

Mens en Recht
Hoofdstuk 7.4-7.8; Scheiding pag.
31
Hoofdstuk 9.3-9.5; Jeugdhulp pag. 39

Artikelen/PDF-documenten
Pleegzorg pag. 45
Meerouderschap in de 21e eeuw pag. 47
OM-aanwijzing Huiselijk geweld en kindermishandeling pag. 53

2

,Hoofdstuk 1,2,3 en 5 Hhandreiking huisverbod hoofdstuk 1,2,3 en 5 d
pag. 55
Scheiden, en de kinderen dan pag. 58
Herstelrecht in jeugdstrafzaken in Nederland pag. 62




Jeugd en Zorg
Focus op jeugdcriminaliteit
Hoofdstuk 4; De vele gezichten van jeugdcriminaliteit
4.1 Typen jeugddelinquenten
 Kickgedrag; korte actieve periode van wetsovertreding. Het is leeftijdsgebonden en vaak
‘normaal’ in vriendengroepen.
 Meelopers en harde kern; criminaliteit is van belang voor de positie en de identiteit, ze
plegen meer en ernstigere strafbare feiten. Er kan sprake zijn van carrièrecriminaliteit.
Onder de harde kern valt ook de groep jeugddelinquenten waarbij psychologische
problemen de oorzaak zijn; de psychopathologische jeugddelinquent.

4.2 Jeugdcriminaliteit als ‘normaal’ kickgedrag
Het grootste deel van jeugdcriminaliteit is leeftijdsgebonden, het hoort erbij om te laten zien
dat je lef hebt. Aanleiding hiervoor zijn verveling, spanning, indruk maken op meisjes,
sensatiezucht en de ‘kick’. Jongeren zijn aan het ontdekken en zoeken de grens op. Deze
vorm van crimineel gedrag wordt als positief gezien, jongeren zoeken naar gedragsgrenzen
en zelfcontrole. Het is gelegenheidscriminaliteit; de gelegenheid doet zich toevallig voor,
bijv. zwartrijden, winkeldiefstal en vandalisme. Wanneer de jongere ouder wordt, verdwijndt
dit gedrag; crime de passage. Het probleemgedrag van de dader is niet zo groot, maar
omdat het zo massaal gebeurt zorgt het wel voor financiële schade en maatschappelijke
overlast.

4.3 De harde kern
Vroeg geleerd is oud gedaan, deze jongeren zijn vaak al jong in aanmerking geweest met
justitie. Er zijn kinderen die op 6- of 7-jarige leeftijd al winkeldiefstal plegen of geweld plegen.
Politie en justitie kan hier niets mee omdat hiervoor nog geen instrumenten zijn. Thuis is er
vaak ook geen gevolg, je hebt te maken met onverschillige ouders, zij zijn niet
geïnteresseerd of hebben meegeholpen in de criminele activiteiten. Je hebt ook onmachtige
ouders, zij weten niet hoe ze pedagogisch moeten reageren.

Hardekernjongeren leren dat misdaad loont, de risico’s zijn klein (straf) en de baten (status,
financieel) zijn groot. Ze weten vaak uit handen van justitie te blijven. Het plegen van
criminaliteit is normaal voor ze en meestal hebben ze hierbij een doel. Kans op gepakt
worden proberen ze zo klein mogelijk te houden en een gevangenisstraf zien ze als een
bedrijfsrisico. Wanneer ze gepakt worden is dat meestal voor kleine delicten, de politie komt
er niet achter dat ze nog meerdere ernstige delicten hebben gepleegd. Delicten worden goed
voorbereid en ze hebben steeds meer technieken en vaardigheden om het te laten lukken.
Ze selecteren zorgvuldig wie ze meenemen bij welke delicten.

3

, Verbintenis met de maatschappij is ver te zoeken, vaak zijn banden met school, gezin en
werk zwak of afwezig. Zo ontstaan subculturen waarin ze gelijkstemden spreken en waar het
plegen van ernstige delicten normaal is. Ze hebben een afwijkend toekomstperspectief.

4.4 De status van meelopers; rekruten of afzwaaiers
Lijkt op de harde kern, maar behoren hier niet (meer) toe. Er wordt onderscheid gemaakt;
 Rekruten; willen bij de hardekerngroep
 Afzwaaiers; hoorden vroeger bij de harde kern

Gedrag van de meelopers en de harde kern lijken op elkaar, maar verschillen wel. Gedrag
van meelopers is vaak agressief vertoon (openlijk en vaak provocerend intimideren). Bij de
harde kern is dit meer uitgedacht, er wordt hard en efficiënt gehandeld. Verschillen komen t
tot uiting in sociale binding en normbesef. Crimineel gedrag van meelopers is meer
incidenteel en heeft een expressieve criminaliteitsstructuur, er is weinig voorbedachte rade.
Hieronder zie je een overzicht met kenmerken van de harde kern, meelopers en
gelegenheidsdaders. Het van meelopers zit er tussenin.

Harde kern Meelopers Gelegenheidsdaders
Structureel Incidenteel
Instrumenteel Excessief
Doelgericht Sociaal karakter
Financieel gewin Vrijetijdsbesteding

4.5 De psychopathologische jeugddelinquent
Psychopathologie; het geheel van psychische stoornissen en psychopathologische
processen.

Wat is een (psychische) stoornis?
Er is sprake van een stoornis wanneer aan deze voorwaarden wordt voldaan;
 Het is een abnormaal verschijnsel, het wijkt af van de sociale norm
 De stoornis brengt ongemak, lijden of bezorgdheid bij de betrokkene en/of de omgeving
 De kenmerken passen binnen het wetenschappelijke begrippenkader; de stoornis moet
bestaan
 Het moet een aanhoudend probleem zijn

Delinquentie is geen stoornis, maar er wordt niet altijd een onderscheid gemaakt tussen
delinquentie en diverse stoornissen. Uit onderzoek blijkt wel dat jeugdige delinquenten 6- tot
7 keer zoveel psychopathologie vertonen als jongeren van vergelijkbare leeftijd. Het komt
steeds vaker voor en de ernst van pathologische stoornissen neemt toe. Hieronder lees je de
meest voorkomende psychische stoornissen bij jeugdige delinquenten in relatie tot
delinquent gedrag.

Licht verstandelijke beperking (LVB)
Bij een IQ van 50-70 heb je een licht verstandelijke beperking, er is moeite met het
zelfstandig zijn op meerdere levensgebieden. De laatste jaren is gebleken dat veel
hardekernjongeren een LVB hebben, ze zijn extra kwetsbaar voor het ontwikkelen van
crimineel gedrag. Twee belangrijke risicofactoren voor crimineel gedrag;
 Overvraging; jongeren met een LVB worden overschat en overvraagd
 Vrije tijd; jongeren met een LVB hebben vaak weinig vrijetijdsinvulling omdat ze geen
hobby’s hebben en nergens lid van zijn

Adequate begeleiding is van belang, met speciale hulp hebben ze een kans om tot een
zekere hoogte zelfstandig volwassene te worden.


4