Samenvatting MBZ UWI

MBZ Urineweginfectie
Korte omschrijving
Een urineweginfectie, UWI, is de verzamelnaam voor alle infecties die betrekking hebben op de
urinewegen. De urinewegen bestaan uit de nier, nierkelk, urineleider, blaas en urinebuis. Bij een
urineweginfectie is het slijmvlies aan de binnenkant van de urinewegen ontstoken. Dit kan zijn
ontstaan door bacterien, virussen of andere ziekteverwekkers. Wanneer deze ontsteking zich in de
lagere urinewegen bevindt, bijvoorbeeld in de blaas, dan wordt dit een blaasontsteking of Cystitis
genoemd. Een onbehandelde blaasontsteking kan er voor zorgen dat de ontsteking zich verder naar
de hogere urinewegen verspreid. Wanneer dat gebeurd, kan dit leiden tot een nierbekkenontsteking,
oftewel Pyelonefritis.
Bij de mannen kan dit leiden tot acute prostatitis, waarbij er sprake is van een bacteriële infectie van
de prostaat. Hierbij is er sprake van tekenen van weefselinvasie, koorts hebben en/of ziek zijn.

Epidemiologie
Cystitis (blaasontsteking)
De incidentie in de huisartsenpraktijk is bij vrouwen 124 en bij mannen 19 per 1000 patiënten per
jaar.
De incidentie vertoont bij vrouwen tussen de 15 en 24 jaar een piek en is het hoogst bij
vrouwen ouder dan 65 jaar.
Van alle klachten en aandoeningen waarmee vrouwen de huisarts consulteren komt een cystitis het
meest voor.
De incidentie bij mannen stijgt met de leeftijd.
Cystitis komt bij kinderen minder vaak voor. Bij jongens is de incidentie het hoogst in de
leeftijdsgroep jonger dan 4 jaar en bij meisjes stijgt de incidentie met de leeftijd.

Pyelonefritis (nierbekkenontsteking)
De incidentie is bij vrouwen 3 en bij mannen 1 per 1000 patiënten per jaar.
Bij zowel mannen als vrouwen stijgt de incidentie met de leeftijd.

Acute prostatitis
De incidentie is 2 per 1000 mannen per jaar.
Tot een leeftijd van 65 jaar is de incidentie < 2 per 1000 mannen per jaar.
De incidentie stijgt met de leeftijd.

Oorzaak
Ziekteverwekkers
Urine bevat vloeistoffen, zouten, en afvalproducten en is normaal gesproken steriel. Het is meestal
vrij van bacteriën, virussen en schimmels. Een infectie treedt op wanneer minuscule organismen,
meestal bacteriën van het maag-darmkanaal, zich vasthechten aan de opening van de plasbuis,
opstijgen in de plasbuis en zich beginnen te vermenigvuldigen. De meeste infecties worden
veroorzaakt door bacteriën, in het bijzonder de Escherichia coli (E. coli), die normaal gesproken in de
dikke darm voorkomt.

Een infectie die beperkt blijft tot de plasbuis wordt urethritis of plasbuisontsteking genoemd.
Bacteriën die zich naar de blaas verplaatsen en zich daar vermenigvuldigen en een infectie
veroorzaken, wordt een blaasontsteking of cystitis genoemd. Als de infectie niet tijdig wordt
behandeld, kunnen bacteriën vervolgens via de urineleiders de nieren infecteren. Een nier-infectie
wordt pyelonefritis genoemd.

, Ook Chlamydia trachomatis en Neisseria gonorrhoeae kunnen urineweginfecties veroorzaken bij
zowel mannen als vrouwen die zonder condoom vrijen met iemand die de bacterie draagt.

Predisponerende factoren
 Oudere mannen vanwege afvloedbelemmering en onvolledige lediging van de blaas -> o.a.
Benigne prostaat hypertrofie
 Zwangere vrouwen vanwege dilatatie van de ureters en een verminderde blaastonus
 Oudere vrouwen vanwege postmenopauzale atrofie van de tractus urogenitalis alsmede een
onvolledige blaaslediging ten gevolge van een descensus uteri
 Aangeboren afwijkingen -> hoefijzernieren klepvorming
 Blaas- of nierstenen
 Verblijfskatheters
 Verminderde weerstand -> bijvoorbeeld door diabetes mellitus, bestraling of gebruik van
immunosuppressiva
 Slechte hygiene
 Diabetes Mellitus (glucosurie)

Aanleiding voor een UWI vaak multifactoreel
 Volgens de gangbare hypothese speelt residuvorming een belangrijke rol, waarbij het niet
van belang is of het residu tot stand komt door:
- Obstructie
- Neurogene blaasfunctiestoornissen -> dwarslaesie
- Geringe mictiefrequentie. Minder drinken -> minder vaak plassen -> tijd tussen plassen
langer -> bacterien makkelijker vestigen
- Niet volledig ledigen van de blaas, te snel denken dat de blaas leeg is


Normale bouw en functie / normaal menselijk functioneren
Het urinewegstelsel bestaat uit twee nieren, twee urineleiders, de urineblaas en de urinebuis.

Nieren
De nieren bestaan van buiten naar binnen uit het nierkapsel, een laag stevig bindweefsel; Nierschors
(Cortex), met Malpighilichaampjes; Niermerg (Medulla), gestructureerd tot mergpiramiden, bevatten
Lissen van Henle en verzamelbuizen; Nierbekken (Pyelum), de centrale holte in de nier; Nierpoort
(Hilum), met de bloedvaten en het begin van de urineleider, ureter.

Een nier heeft ongeveer 1 miljoen Nefronen, functionele eenheden. Een Nefron bestaat uit
Malpighilichaampjes met kapsel van Bowman en Glomerulus, proximale tubulus, Lis van Henle,
distale tubulus en de verzamelbuis.
In het Malpighilichaampje vindt ultrafiltratie plaats. Het filtraat is voorurine, bloedvloeistof zonder
bloedeiwitten en bloedcellen.
Water en bruikbare stoffen, zoals zouten die in de voorurine zitten, gaan via de wanden van de
Proximale tubulus, Lis van Henle, Distale tubulus en de verzamelbuis terug naar het bloed. Dit wordt
ook wel terugresorptie genoemd. In totaal gaat ruim 99% van de voorurine terug naar het bloed.
Tegelijk met terugresorptie vindt excretie plaats. Bij excretie worden bepaalde afvalstoffen, zoals
Ureum en mineralen vanuit het bloed in de Proximale tubulus, Lis van Henle en Distale tubulus
gebracht.
Aan het eind van de verzamelbuis is urine ontstaan.
De nieren handhaven de homeostase van het bloed door de regulering van het bloedvolume en de
bloeddruk, controle op zouten- en waterhuishouding en handhaving van de juiste PH.