11.1 een moderne wereld:
1900 wereld zag er anders uit! 3 ontwikkelingen:
Bewoners aantal steeg in W-EU & industriegebieden! ziektes beter bestreden en betere hygiëne
(riool afvalwater) bacillen ontdekt remedie (Louis Pasteur)
Snellere transport nieuwe uitvindingen, auto, vliegtuig, tram
Veel geld geïnvesteerd in spoorwegen! besparing tijd en brandstof
Nieuwe communicatiemiddelen: cultuur kennis en info kon op snellere manier overgebracht worden op
groep publiek.
Radio thuis muziek luisteren & naar bios gaan cultuur/kennis verspreid snel
Wereldtentoonstelling Parijs waren nieuwe vindingen te zien (telefoonaansluitingen)
samenleving veranderde in W-EU & VS, steden groter & over afstanden communiceren = moderne
samenleving = massasamenleving
Veel van deze ontwikkelingen al in 19e eeuw in gang gezet 1875 kwam technologische ontwikkeling in
versnelling = 2de industriële revolutie
Voordelen:
Onderscheidde zich van 1ste elektriciteit (staal) e=& verbrandingsmotoren op benzine/diesel (ipv
stoommachines)
Ontstonden nieuwe industrieën chemische en elektrotechnische industrie producten sneller en
goedkoper produceren!
Lopende band grote rol!
Nieuwe technieken invloed op dagelijks leven mensen in VS & W-EU handige nieuwe producten in
huishouden, betere communicatiemiddelen & door vervoermiddelen (sneller) reizen (niet iedereen
veroorloven)
Nadelen en rol overheid:
Vooruitgang wetenschap en techniek optimisme en cultuurpessimisme = overtuiging dat westerse
beschaving snel ten onder zou gaan. ontstaan massasamenlevingen was voor sommige een zorg
westerse cultuur zou ten onder gaan. Duitser Oswald Spengler (vertegenwoordiger)
Overheid in EU zag dat in de moderne massasamenleving kleine groep mensen profiteerden van nieuwe
mogelijkheden lukt niet om situatie zelf te veranderen overheid moest actievere rol spelen met
wetten welzijn burgers te verbeteren (woningbouw) nieuwe woonwijken aanleggen, moest aan
nieuwe overheidsregels voldoen.
Nl woningwet in 1901 harde eisen aan woonomstandigheden wonen kelders/krotten verboden
stadvernieuwingsprojecten.
Overheid ook meer richten op volksgezondheid instanties opgericht
Onderwijs voor grotere groepen mensen toegankelijk maken
Education acts in GB ieder kind recht onderwijs
Leerplicht verhoogd (14 jaar)
Andere problemen was overheid minder bewust van
Nieuwe technieken in industrie rivaliteit landen (wapens produceren)
GB belangrijkste land begin 20ste eeuw, andere landen wilden niet wachter blijven Duitse keizer
Wilhelm 2 deed alles eraan om niet achter te blijven liet industrie hard draaien (ook wapens
versterkt macht)
Keerzijden radio en bios politieke partijen & regeringen bleken die ook te kunnen misbruiken voor
ophitsen van massa, misleiding en vormen propaganda = politieke reclame om mensen te overtuigen
van en te laten gehoorzamen aan de ideeën van een bepaalde persoon/partij.
Massasamenleving: in een massa samenleving rond 1900 hebben grote groepen Mensen direct of
indirect met elkaar te maken doordat vanwege die snelheid bevolkingsgroei grote aantal Mensen dicht
op elkaar leven en ze elkaar snel en gemakkelijk kunnen bereiken door middel van nieuwe transport en
communicatiemiddelen Er is ook 1 grote bevolkingsgroei en veel Mensen leven In de steden.
11.2 de eerste wereldoorlog
1914 oorlog uitgebroken tussen
, Centralen (DU, O-H)
Geallieerden (FR, GB, RUS)
Dachten snel voorbij te zijn werd wereld oorlog
4 jaar lang probeerden soldaten vanuit loopgraven elkaar te verslaan
Nieuwe wapens:
Veel moderne wapens gebruikt (onderscheid met eerdere oorlogen was dit niet) ontwikkeld door
wetenschappers
Gifgas en mitrailleurs kregen soldaten mee te maken samen met kanonnen achter loopgraven
verdedigende partij in voordeel altijd.
Aanvallende partij regen van kogels en granaatscherven
Tank/vliegtuig zou hier verandering in brengen
1916 Britten gebruikten tank als eerste hoopte snel en diep de vijandelijke linies door te dringen
tank nog geen succes door technische onvolkomenheden
Oude tactiek:
Oorlogvoering zelf was traditioneel
Beide partijen tactiek voortdurende aanvallen op loopgraven van vijand
Leiders realiseerden niet dat de situatie was veranderd door technologische ontwikkelingen
soldaten moesten doen wat leider zei!
Burgers massaal getroffen:
Miljoenen mannen moesten als soldaat loopgraven in risico dood (& vreselijke ervaring; sterven
aan kou, honger, stank)
Overleefde je andere gevaren door schok shellshock was laf en werd door britste autoriteit
niet serieus genomen soldaten werden ter dood veroordeeld/teruggestuurd naar front.
Gewone burgers ook te maken met strijd dropen/steden beschadigd. Vrouwen werkten in
wapenindustrie en berichtten de massamedia veel over oorlog. (propaganda; beter voor jezelf
praten, slecht over de ander, eenzijdige berichten) regering wilden dat berichten positief waren.
(stemming onder bevolking blij houden).
Oorlog op wereldschaal:
Soldaten tijdens WO1 kwamen uit EU, maar ook uit Eu koloniën in AF & AZ - hierdoor was de
‘grote oorlog’ al vanaf begin een wereldoorlog.
1917 VS vocht mee (kant van geallieerden) oorlog nog groter
Oorlog einde DU kon niet meer op tegen geallieerden overmacht aan W front.
11 nov 1918 = wapenstilstand veel doden (miljoenen)
Oorzaken:
Niet plotseling WO1
EU landen veel bezig met koloniën stichten in AF & AZ macht en goedkope grondstoffen voor
industrie. DU wilde meedoen aan dit en streefde naar machtsuitbreiding in EU. BRIT bang dat
DU hun positie zou aantasten.
Spanningen te maken met veranderende machtsverhoudingen als gevolg van industrialisatie
en modern imperialisme.
Onderlinge strijd in Eu gepaard me sterke vijandsbeeld (wederzijds) en met het ophemelen van
eigen natie.
FR nog steeds boos op DU vanwege verloren FR-DU oorlog van 1870-1871 & oorlog moest in die
tijd vermeden worden.
Oorlog was vorm van buitenlandse politiek problemen oplossen met vechten veel geld
besteed aan wapens (oorlogsschepen, goed leger trainen)
Nationalisme en militairisme oorzaak WO1
Concurrentie tussen EU landen leidden tot bondgenootschappen sluiten (hulp bieden bij oorlog)
Triple Alliantie = DU leiding
Triple Entente = FR leiding
Strijd bepalen wie het sterkst was, wilde ook vrede bewaren.
Oorlog groeide door bondgenootschappen (helpen als land in jouw bond wordt aangevallen, zo nog
grotere oorlog)
Aanleiding:
1900 wereld zag er anders uit! 3 ontwikkelingen:
Bewoners aantal steeg in W-EU & industriegebieden! ziektes beter bestreden en betere hygiëne
(riool afvalwater) bacillen ontdekt remedie (Louis Pasteur)
Snellere transport nieuwe uitvindingen, auto, vliegtuig, tram
Veel geld geïnvesteerd in spoorwegen! besparing tijd en brandstof
Nieuwe communicatiemiddelen: cultuur kennis en info kon op snellere manier overgebracht worden op
groep publiek.
Radio thuis muziek luisteren & naar bios gaan cultuur/kennis verspreid snel
Wereldtentoonstelling Parijs waren nieuwe vindingen te zien (telefoonaansluitingen)
samenleving veranderde in W-EU & VS, steden groter & over afstanden communiceren = moderne
samenleving = massasamenleving
Veel van deze ontwikkelingen al in 19e eeuw in gang gezet 1875 kwam technologische ontwikkeling in
versnelling = 2de industriële revolutie
Voordelen:
Onderscheidde zich van 1ste elektriciteit (staal) e=& verbrandingsmotoren op benzine/diesel (ipv
stoommachines)
Ontstonden nieuwe industrieën chemische en elektrotechnische industrie producten sneller en
goedkoper produceren!
Lopende band grote rol!
Nieuwe technieken invloed op dagelijks leven mensen in VS & W-EU handige nieuwe producten in
huishouden, betere communicatiemiddelen & door vervoermiddelen (sneller) reizen (niet iedereen
veroorloven)
Nadelen en rol overheid:
Vooruitgang wetenschap en techniek optimisme en cultuurpessimisme = overtuiging dat westerse
beschaving snel ten onder zou gaan. ontstaan massasamenlevingen was voor sommige een zorg
westerse cultuur zou ten onder gaan. Duitser Oswald Spengler (vertegenwoordiger)
Overheid in EU zag dat in de moderne massasamenleving kleine groep mensen profiteerden van nieuwe
mogelijkheden lukt niet om situatie zelf te veranderen overheid moest actievere rol spelen met
wetten welzijn burgers te verbeteren (woningbouw) nieuwe woonwijken aanleggen, moest aan
nieuwe overheidsregels voldoen.
Nl woningwet in 1901 harde eisen aan woonomstandigheden wonen kelders/krotten verboden
stadvernieuwingsprojecten.
Overheid ook meer richten op volksgezondheid instanties opgericht
Onderwijs voor grotere groepen mensen toegankelijk maken
Education acts in GB ieder kind recht onderwijs
Leerplicht verhoogd (14 jaar)
Andere problemen was overheid minder bewust van
Nieuwe technieken in industrie rivaliteit landen (wapens produceren)
GB belangrijkste land begin 20ste eeuw, andere landen wilden niet wachter blijven Duitse keizer
Wilhelm 2 deed alles eraan om niet achter te blijven liet industrie hard draaien (ook wapens
versterkt macht)
Keerzijden radio en bios politieke partijen & regeringen bleken die ook te kunnen misbruiken voor
ophitsen van massa, misleiding en vormen propaganda = politieke reclame om mensen te overtuigen
van en te laten gehoorzamen aan de ideeën van een bepaalde persoon/partij.
Massasamenleving: in een massa samenleving rond 1900 hebben grote groepen Mensen direct of
indirect met elkaar te maken doordat vanwege die snelheid bevolkingsgroei grote aantal Mensen dicht
op elkaar leven en ze elkaar snel en gemakkelijk kunnen bereiken door middel van nieuwe transport en
communicatiemiddelen Er is ook 1 grote bevolkingsgroei en veel Mensen leven In de steden.
11.2 de eerste wereldoorlog
1914 oorlog uitgebroken tussen
, Centralen (DU, O-H)
Geallieerden (FR, GB, RUS)
Dachten snel voorbij te zijn werd wereld oorlog
4 jaar lang probeerden soldaten vanuit loopgraven elkaar te verslaan
Nieuwe wapens:
Veel moderne wapens gebruikt (onderscheid met eerdere oorlogen was dit niet) ontwikkeld door
wetenschappers
Gifgas en mitrailleurs kregen soldaten mee te maken samen met kanonnen achter loopgraven
verdedigende partij in voordeel altijd.
Aanvallende partij regen van kogels en granaatscherven
Tank/vliegtuig zou hier verandering in brengen
1916 Britten gebruikten tank als eerste hoopte snel en diep de vijandelijke linies door te dringen
tank nog geen succes door technische onvolkomenheden
Oude tactiek:
Oorlogvoering zelf was traditioneel
Beide partijen tactiek voortdurende aanvallen op loopgraven van vijand
Leiders realiseerden niet dat de situatie was veranderd door technologische ontwikkelingen
soldaten moesten doen wat leider zei!
Burgers massaal getroffen:
Miljoenen mannen moesten als soldaat loopgraven in risico dood (& vreselijke ervaring; sterven
aan kou, honger, stank)
Overleefde je andere gevaren door schok shellshock was laf en werd door britste autoriteit
niet serieus genomen soldaten werden ter dood veroordeeld/teruggestuurd naar front.
Gewone burgers ook te maken met strijd dropen/steden beschadigd. Vrouwen werkten in
wapenindustrie en berichtten de massamedia veel over oorlog. (propaganda; beter voor jezelf
praten, slecht over de ander, eenzijdige berichten) regering wilden dat berichten positief waren.
(stemming onder bevolking blij houden).
Oorlog op wereldschaal:
Soldaten tijdens WO1 kwamen uit EU, maar ook uit Eu koloniën in AF & AZ - hierdoor was de
‘grote oorlog’ al vanaf begin een wereldoorlog.
1917 VS vocht mee (kant van geallieerden) oorlog nog groter
Oorlog einde DU kon niet meer op tegen geallieerden overmacht aan W front.
11 nov 1918 = wapenstilstand veel doden (miljoenen)
Oorzaken:
Niet plotseling WO1
EU landen veel bezig met koloniën stichten in AF & AZ macht en goedkope grondstoffen voor
industrie. DU wilde meedoen aan dit en streefde naar machtsuitbreiding in EU. BRIT bang dat
DU hun positie zou aantasten.
Spanningen te maken met veranderende machtsverhoudingen als gevolg van industrialisatie
en modern imperialisme.
Onderlinge strijd in Eu gepaard me sterke vijandsbeeld (wederzijds) en met het ophemelen van
eigen natie.
FR nog steeds boos op DU vanwege verloren FR-DU oorlog van 1870-1871 & oorlog moest in die
tijd vermeden worden.
Oorlog was vorm van buitenlandse politiek problemen oplossen met vechten veel geld
besteed aan wapens (oorlogsschepen, goed leger trainen)
Nationalisme en militairisme oorzaak WO1
Concurrentie tussen EU landen leidden tot bondgenootschappen sluiten (hulp bieden bij oorlog)
Triple Alliantie = DU leiding
Triple Entente = FR leiding
Strijd bepalen wie het sterkst was, wilde ook vrede bewaren.
Oorlog groeide door bondgenootschappen (helpen als land in jouw bond wordt aangevallen, zo nog
grotere oorlog)
Aanleiding:
