SAMENVATTING A/F/P MODULE 7 & 8
Ademhalingsstelsel en hormoonstelsel
Bij het ademhalingsstelsel denken we meestal aan de mechanica van de ademhaling:
- Het verplaatsen van lucht, het lichaam in en uit.
Voor een effectieve ademhaling moet het ademhalingsstelsel echter veel meer doen dan alleen maar
lucht verplaatsen → Cellen hebben energie nodig voor onderhoud, groei, afweer en celdeling. →
Onze cellen verkrijgen deze energie via een aeroob proces waar zuurstof voor nodig is en waarbij
kooldioxide wordt gevormd. → Het ademhalingsstelsel neemt zuurstof op voor de lichaamscellen en
verwijdert kooldioxide.
Deze uitwisseling vindt plaats in de longen in kleine ruimten die met lucht zijn gevuld, de
zogenoemde alveoli (longblaasjes; enkelvoud alveolus). De oppervlakken van de alveoli, waar de
gaswisseling plaatsvindt, zijn relatief kwetsbaar: ze moeten heel dun zijn, zodat snelle diffusie tussen
de lucht en het bloed mogelijk is.
Het cardiovasculaire stelsel vormt de verbinding tussen de interstitiële vloeistof en de
uitwisselingsoppervlakken van de longen. Bloed in de bloedsomloop vervoert zuurstof van de longen
naar de perifere weefsels en neemt kooldioxide op dat in de weefsels is gevormd; daarna vervoert
het bloed dit naar de longen.
Functies ademhalingsstelsel:
- Het vormt een groot oppervlak voor de gaswisseling tussen de lucht en het bloed. (dus
verplaatsen van en naar de uitwisselingsoppervlakken)
- Het verplaatsen van lucht van en naar het gaswisselingsoppervlak in de longen.
- Bescherming van de alveolaire oppervlakken tegen uitdroging en temperatuurveranderingen
en verdediging tegen binnendringende ziekteverwekkers.
- De vorming van geluiden waardoor spraak, zang en andere vormen van communicatie
mogelijk zijn.
- De reukzin bevorderen door de reukcellen in de neusholten
Luchtgeleidend deel: geleiding van lucht van neus naar kleine
bronchioli
De belangrijkste anatomische onderdelen van het
ademhalingsstelsel zijn:
- Neus → (met neusholte en neusbijholten)
- Farynx → (keelholte)
- Larynx → (strottenhoofd)
- Trachea → (luchtpijn)
- Bronchiën
- Bronchioli
- Bronchusboom
- Respiratoir epitheel
De luchtwegen kunnen worden verdeeld in:
- Een gedeelte voor de geleiding van lucht: begint bij de
ingang van de neusholte en loopt door de farynx
1
, SAMENVATTING A/F/P MODULE 7 & 8
(keelholte), de larynx (het strottenhoofd), de trachea (luchtpijp), de bronchiën en de grotere
bronchiolen.
- Een gedeelte voor gaswisseling: bestaat uit de
kleinste en kwetsbaarste bronchiolen en de alveoli
(longblaasjes) in de longen.
Luchtgeleidend deel: begint bij neusholte en loopt door
farynx, larynx, trachea, bronchiën en grootste bronchiolen
- Neus
• Filteren van de lucht
• Bevochtigen van de lucht
• Zintuiglijk waarnemen van gasconcentraties >
slijmproductie (“loopneus”)
- Keel
• Nasopharynx (van neusgaten tot achterste rand van het
zacht gehemelte)
• Oropharynx (scheiding tussen ademhaling en spijsvertering;
aanwezigheid van gehemelte-amandelen tbv afweer))
• Laryngopharynx (larynx met epiglottis / strottenklepje)
- Larynx
• 9 kraakbeenringen
• Bedekt door epiglottis / strottenklepje tijdens
slikken om voedsel en vloeistof uit luchtwegen te
weren
• Steun voor ware stembanden (klanken tbv stem)
- Trachea / luchtpijp
• U-vormige kraakbeenringen tbv stevigheid → doordat
ze de wanden van de trachea verstevigen, voorkomen
ze dat de trachea dichtklapt of bij de
drukveranderingen in het ademhalingsstelsel te veel
uitrekt.
• Vervorming trachea wanneer voedsel doorheen
slokdarm passeert
- Bronchiën
• Rechter en linker primaire bronchus
• Doordat de rechter primaire bronchus een grotere diameter heeft en onder een minder
scherpe hoek naar de long loopt, komen de meeste vreemde voorwerpen die de trachea
binnenkomen, in de rechter primaire bronchus terecht en niet in de linker.
2
, SAMENVATTING A/F/P MODULE 7 & 8
• Secundaire bronchiën, elk een longkwab
• Tertiaire bronchiën → voorzien een specifiek gebied van lucht
• Verdere vertakkingen : minder kraakbeen, meer gladde spieren
- Bronchioli
• Geen kraakbeen, < 1 mm
• Terminale bronchioli leveren lucht aan 1 longtrechtertje
• Gladde spieren in wand : gereguleerd door algemeen
zenuwstelsel
- Respiratoir epitheel
• Slijmvliezen plus bindweefsel met slijmklieren
• Afgifte slijm door beker- en slijmcellen om vuil, pathogenen in te
vangen.
• Trilharen bewegen slijm naar keelholte
Gaswisselingsdeel: uitwisseling van gassen tussen luchtwegen en circulatie
• Ductuli alveolaris / alveolaire buisjes
• Longtrechtertjes
• Alveoli / longblaasjes
• Longen
• Pleurae / longvliezen en pleuraholte
Ductuli alveolaris → buisjes eindigen in
longtrechtertje → die bestaan uit alveoli
• Dit is de plaats van gasuitwisseling in
de longen
• Van klein naar groot: Bronchiolus >
ductulus alveolaris > longtrechter >
alveoli
• Longtrechtertje = cluster van
onderling verbonden alveoli
(sponsachtig)
• 150 miljoen alveoli per long
Alveoli / longblaasjes
• Respiratoir membraan = één laag plaveiselepitheel
• Capillair endotheel
• Gedeelde basaalmembraan
• Capillairnetten omgeven de longtrechtertjes en alveoli
Longen
• 5 longkwabben / longlobben : 3 rechts, 2 links, gescheiden
door diepe fissuren
• Lichte en spongsachtig structuur
• Apex / longtop steekt boven 1e rib uit
3
, SAMENVATTING A/F/P MODULE 7 & 8
• Longbas is ligt op middenrif
- Pleurae / longvliezen en pleuraholte
• Longen bedekt door de viscerale
pleura / longvlies
• Pleuraholte tussen viscerale pleura
en pariëtale pleura
• Binnenkant thorax / borstkas bedekt
met pariëtale pleura
Externe en interne respiratie:
- Externe respiratie: contact tussen alveolaire
capillairen en alveolaire membraan → hebben
als belangrijkste doel zuurstof naar de cellen
toe te voeren en kooldioxide uit de cellen af te
voeren.
- Interne respiratie: contact tussen capillairen
grote bloedsomloop en interstitiële cellen van
perifere weefsels → opname van zuurstof en de
afgifte van kooldioxide door deze cellen.
Externe respiratie in 3 stappen:
• Stap 1 longventilatie, of ademhaling
waarbij lucht in en uit de longen wordt verplaatst via fysieke verplaatsing.
• Stap 2 gaswisseling op twee plaatsen: over de respiratorische membraan tussen de
luchtruimten in de alveoli en de alveolaire capillairen en over de wanden van de
capillairen tussen bloed en de weefsels in het lichaam.
• Stap 3 transport van zuurstof en kooldioxide tussen de longcapillairen en de capillaire
netten in andere weefsels.
Principe longventilatie:
- Verplaatsing van lucht in en uit de luchtwegen
- Ademhalingscyclus = een inademing en een uitademing
- Ademhalingsfrequentie = het aantal ademhalingen per minuut
4
Ademhalingsstelsel en hormoonstelsel
Bij het ademhalingsstelsel denken we meestal aan de mechanica van de ademhaling:
- Het verplaatsen van lucht, het lichaam in en uit.
Voor een effectieve ademhaling moet het ademhalingsstelsel echter veel meer doen dan alleen maar
lucht verplaatsen → Cellen hebben energie nodig voor onderhoud, groei, afweer en celdeling. →
Onze cellen verkrijgen deze energie via een aeroob proces waar zuurstof voor nodig is en waarbij
kooldioxide wordt gevormd. → Het ademhalingsstelsel neemt zuurstof op voor de lichaamscellen en
verwijdert kooldioxide.
Deze uitwisseling vindt plaats in de longen in kleine ruimten die met lucht zijn gevuld, de
zogenoemde alveoli (longblaasjes; enkelvoud alveolus). De oppervlakken van de alveoli, waar de
gaswisseling plaatsvindt, zijn relatief kwetsbaar: ze moeten heel dun zijn, zodat snelle diffusie tussen
de lucht en het bloed mogelijk is.
Het cardiovasculaire stelsel vormt de verbinding tussen de interstitiële vloeistof en de
uitwisselingsoppervlakken van de longen. Bloed in de bloedsomloop vervoert zuurstof van de longen
naar de perifere weefsels en neemt kooldioxide op dat in de weefsels is gevormd; daarna vervoert
het bloed dit naar de longen.
Functies ademhalingsstelsel:
- Het vormt een groot oppervlak voor de gaswisseling tussen de lucht en het bloed. (dus
verplaatsen van en naar de uitwisselingsoppervlakken)
- Het verplaatsen van lucht van en naar het gaswisselingsoppervlak in de longen.
- Bescherming van de alveolaire oppervlakken tegen uitdroging en temperatuurveranderingen
en verdediging tegen binnendringende ziekteverwekkers.
- De vorming van geluiden waardoor spraak, zang en andere vormen van communicatie
mogelijk zijn.
- De reukzin bevorderen door de reukcellen in de neusholten
Luchtgeleidend deel: geleiding van lucht van neus naar kleine
bronchioli
De belangrijkste anatomische onderdelen van het
ademhalingsstelsel zijn:
- Neus → (met neusholte en neusbijholten)
- Farynx → (keelholte)
- Larynx → (strottenhoofd)
- Trachea → (luchtpijn)
- Bronchiën
- Bronchioli
- Bronchusboom
- Respiratoir epitheel
De luchtwegen kunnen worden verdeeld in:
- Een gedeelte voor de geleiding van lucht: begint bij de
ingang van de neusholte en loopt door de farynx
1
, SAMENVATTING A/F/P MODULE 7 & 8
(keelholte), de larynx (het strottenhoofd), de trachea (luchtpijp), de bronchiën en de grotere
bronchiolen.
- Een gedeelte voor gaswisseling: bestaat uit de
kleinste en kwetsbaarste bronchiolen en de alveoli
(longblaasjes) in de longen.
Luchtgeleidend deel: begint bij neusholte en loopt door
farynx, larynx, trachea, bronchiën en grootste bronchiolen
- Neus
• Filteren van de lucht
• Bevochtigen van de lucht
• Zintuiglijk waarnemen van gasconcentraties >
slijmproductie (“loopneus”)
- Keel
• Nasopharynx (van neusgaten tot achterste rand van het
zacht gehemelte)
• Oropharynx (scheiding tussen ademhaling en spijsvertering;
aanwezigheid van gehemelte-amandelen tbv afweer))
• Laryngopharynx (larynx met epiglottis / strottenklepje)
- Larynx
• 9 kraakbeenringen
• Bedekt door epiglottis / strottenklepje tijdens
slikken om voedsel en vloeistof uit luchtwegen te
weren
• Steun voor ware stembanden (klanken tbv stem)
- Trachea / luchtpijp
• U-vormige kraakbeenringen tbv stevigheid → doordat
ze de wanden van de trachea verstevigen, voorkomen
ze dat de trachea dichtklapt of bij de
drukveranderingen in het ademhalingsstelsel te veel
uitrekt.
• Vervorming trachea wanneer voedsel doorheen
slokdarm passeert
- Bronchiën
• Rechter en linker primaire bronchus
• Doordat de rechter primaire bronchus een grotere diameter heeft en onder een minder
scherpe hoek naar de long loopt, komen de meeste vreemde voorwerpen die de trachea
binnenkomen, in de rechter primaire bronchus terecht en niet in de linker.
2
, SAMENVATTING A/F/P MODULE 7 & 8
• Secundaire bronchiën, elk een longkwab
• Tertiaire bronchiën → voorzien een specifiek gebied van lucht
• Verdere vertakkingen : minder kraakbeen, meer gladde spieren
- Bronchioli
• Geen kraakbeen, < 1 mm
• Terminale bronchioli leveren lucht aan 1 longtrechtertje
• Gladde spieren in wand : gereguleerd door algemeen
zenuwstelsel
- Respiratoir epitheel
• Slijmvliezen plus bindweefsel met slijmklieren
• Afgifte slijm door beker- en slijmcellen om vuil, pathogenen in te
vangen.
• Trilharen bewegen slijm naar keelholte
Gaswisselingsdeel: uitwisseling van gassen tussen luchtwegen en circulatie
• Ductuli alveolaris / alveolaire buisjes
• Longtrechtertjes
• Alveoli / longblaasjes
• Longen
• Pleurae / longvliezen en pleuraholte
Ductuli alveolaris → buisjes eindigen in
longtrechtertje → die bestaan uit alveoli
• Dit is de plaats van gasuitwisseling in
de longen
• Van klein naar groot: Bronchiolus >
ductulus alveolaris > longtrechter >
alveoli
• Longtrechtertje = cluster van
onderling verbonden alveoli
(sponsachtig)
• 150 miljoen alveoli per long
Alveoli / longblaasjes
• Respiratoir membraan = één laag plaveiselepitheel
• Capillair endotheel
• Gedeelde basaalmembraan
• Capillairnetten omgeven de longtrechtertjes en alveoli
Longen
• 5 longkwabben / longlobben : 3 rechts, 2 links, gescheiden
door diepe fissuren
• Lichte en spongsachtig structuur
• Apex / longtop steekt boven 1e rib uit
3
, SAMENVATTING A/F/P MODULE 7 & 8
• Longbas is ligt op middenrif
- Pleurae / longvliezen en pleuraholte
• Longen bedekt door de viscerale
pleura / longvlies
• Pleuraholte tussen viscerale pleura
en pariëtale pleura
• Binnenkant thorax / borstkas bedekt
met pariëtale pleura
Externe en interne respiratie:
- Externe respiratie: contact tussen alveolaire
capillairen en alveolaire membraan → hebben
als belangrijkste doel zuurstof naar de cellen
toe te voeren en kooldioxide uit de cellen af te
voeren.
- Interne respiratie: contact tussen capillairen
grote bloedsomloop en interstitiële cellen van
perifere weefsels → opname van zuurstof en de
afgifte van kooldioxide door deze cellen.
Externe respiratie in 3 stappen:
• Stap 1 longventilatie, of ademhaling
waarbij lucht in en uit de longen wordt verplaatst via fysieke verplaatsing.
• Stap 2 gaswisseling op twee plaatsen: over de respiratorische membraan tussen de
luchtruimten in de alveoli en de alveolaire capillairen en over de wanden van de
capillairen tussen bloed en de weefsels in het lichaam.
• Stap 3 transport van zuurstof en kooldioxide tussen de longcapillairen en de capillaire
netten in andere weefsels.
Principe longventilatie:
- Verplaatsing van lucht in en uit de luchtwegen
- Ademhalingscyclus = een inademing en een uitademing
- Ademhalingsfrequentie = het aantal ademhalingen per minuut
4
