Samenvatting De wereld van 5 VWO: Aardrijkskunde, ISBN: 9789402064544 aardrijkskunde

AK VWO 5 Hoofdstuk 1: Het wereldvoedselvraagstuk
Paragraaf 1) Het wereldvoedselvraagstuk
Voedselzekerheid
De wereldwijde voedselproductie is toegenomen. Voorbeelden van oorzaken voor deze
toename zijn:
- Schaalvergroting-> toename van bedrijfsgrootte
- Mechanisatie
- Irrigatie
Hierdoor nam de productiviteit (per persoon, per hectare, per dier) toe. Toch is nog lang
niet iedereen verzekerd van voedsel. Volgens de Food and Agriculture Organization of the
United Nations (FAO) is er voedselzekerheid als iedereen op elk moment zowel fysiek als
economisch toegang heeft tot voldoende voedsel. Om hiervoor te zorgen moeten
voedselvoorraden groot en stabiel zijn.
Voldoende voedsel
Voldoende voedsel draait om meerdere aspecten:
1. Het voedsel moet voldoende energie leveren.
2. Het voedsel moet voldoende voedingsstoffen bevatten.
3. Het voedsel moet veilig zijn voor menselijke consumptie. (voedselveiligheid)
4. Het voedsel moet aansluiten bij culturele voorkeuren.
Ondervoeding
Kwantitatieve honger/ kwantitatieve ondervoeding ->
Mensen krijgen te weinig energie binnen om productief en gezond te blijven.
Kwalitatieve honger/ kwalitatieve ondervoeding->
Mensen krijgen te weinig voedingsstoffen binnen om productief en gezond te blijven.
Voedselzekerheid verbeteren
Het wereldvoedselvraagstuk is nog lang niet opgelost. De wereldbevolking blijft toenemen.
In de komende paragrafen gaan we kijken naar de oorzaken van het
wereldvoedselvraagstuk.

, Paragraaf 2) De economische wereldorde
De koloniale erfenis
Als gevolg van uitbuiting in de koloniale tijd is er een internationale taakverdeling ontstaan.
Moederlanden werden het centrum en de koloniën de periferie. Ook is door het koloniaal
verleden de landbouw in de periferie vooral export georiënteerd. Dit heeft gevolgen door de
verdere ontwikkeling, de plantages zijn namelijk meestal in handen van grote bedrijven
waardoor de winst niet wordt gebruik voor zaken zoals onderwijs en gezondheidszorg.
De rol van economische globalisering
Door economische globalisering zijn er wereldwijd enorme transportstromen van
handelsgewassen zoals voedingsgewassen, landbouwproducten die gebruikt worden voor
genotmiddelen en gewassen die niet voor voedsel bedoeld zijn. Gewassen hebben allemaal
een specifiek klimaat nodig en door steeds lagere transportkosten kunnen landen steeds
beter gebruik maken van hun comparatieve voordelen.
Comparatieve voordelen->
Omstandigheden (zoals; klimaat, kennis en infrastructuur) die ervoor zorgen dat een gebied
bevoordeeld is ten opzichte van andere gebieden voor het leveren van een bepaald product.
Door hier gebruik van te maken is regionale specialisatie ontstaan. Hierbij specialiseren
gebieden zich maar in een paar producten waarvoor zij comparatieve voordelen hebben. Dit
kan nadelen hebben omdat veel van de oogst afhangt en alle andere producten
geïmporteerd moeten worden. Voor de periferie is er nog een nadeel omdat zij alleen
landbouwproducten leveren en deze minder opleveren dan industrieproducten.
We spreken ook wel van geglobaliseerde landbouw; elk gebied produceert voor de
wereldwijde markt. MNO’s spelen hierbij een centrale rol, de periferie heeft hierdoor
nadeel: de boer krijgt maar een klein deel van de winst.
De rol van beschermingsmaatregelen
Om zeker te zijn van voldoende voedsel in een land is er een handelspolitiek ontstaan
gebaseerd op protectionisme; landen nemen binnenlandse voedselproductie en het
inkomen van hun boeren in bescherming.
Twee manieren om dat te bereiken zijn:
- Importheffingen-> belemmeren import van concurrerende producten.
- Landbouwsubsidies-> ondersteunen de inkomens van boeren.
Door lagere winstmarges in de landbouw produceren boeren in het centrum veel meer dan
nodig voor de binnenlandse markt. Hierdoor is er sprake van dumping; voedsel uit het
centrum wordt extreem goedkoop aangeboden in de periferie. Dat is goed voor de
voedselzekerheid, maar door de lage prijzen is het voor de binnenlandse boeren onmogelijk
hiertegen te concurreren.