De samenvatting is gemaakt aan de hand van het boek "biologie voor jou". De samenvatting bevat ook belangrijke plaatjes. Oefeningen die aansluiten op de samenvatting zijn te vinden op . Ook staan hier uitlegvideo's.
Biologie voor jou: Thema 5:
Gaswisseling en uitscheiding
1 – gaswisseling
In je longen adem je lucht in, hier neem je gassen op
en geef je andere gassen af. Dit noem je gaswisseling.
Als je door je neus inademt zit daar het
neusslijmvlies. In het trilhaaretipeel zitten slijm
producerende cellen. Dit slijm houd ziekteverwekkers
buiten en zorgt dat de lucht warm wordt. Hier wordt
de lucht ook warm gemaakt door het bloed. De
neusholte staat in contact met de bijholte. Bij
verkoudheid zwelt het slijmvlies op en ontstaat een
verstopt gevoel. Het strotklepje zorgt ervoor dat de
luchtpijp afgesloten wordt. Tussen de keelholte en de
luchtpijp ligt het strottenhoofd met de stembanden.
De luchtpijp vervoerd de lucht verder naar de longen. De luchtpijp splitst zich in twee bronchiën, en hierna wordt hij
nog verder vertakt. Dit zijn bronchiolen. Deze hebben spieren in de wand om de hoeveelheid lucht te regelen. Deze
spieren worden beïnvloed door het autonome zenuwstelsel en het hormoon adrenaline. De binnenste wand is
bekleed met trilharen en slijm. Als dit slijm wordt geprikkeld ga je hoesten. Aan de bronchiolen zitten longblaasjes.
De wand hiervan is maar 1 cellaag dik en er liggen longhaarvaten tegenaan waardoor gemakkelijk stoffen
uitgewisseld kunnen worden.
In een organisme moeten de reacties blijven lopen. Daarom moet er zuurstof aangevoerd worden en koolstofdioxide
afgevoerd worden. Door diffusie gaat de zuurstof naar het bloed vanuit de longblaasjes. Dit komt omdat de
zuurstofdruk verschilt. Dit zelfde gebeurt er met koolstofdioxide alleen dan andersom. Er zit een hoge concentratie
stikstof in de lucht, maar deze verschilt niet met de concentratie stikstof in het bloed.
Zuurstof bindt voornamelijk aan hemoglobine. Als de hemglobine
de maximale hoeveelheid zuurstof heeft gebonden noem je haar
verzadigd. Verzadigde hemoglobine wordt lichter rood. De
zuurstof die door diffusie in het bloedplasma komt wordt meteen
gebonden aan de hemoglobine waardoor de diffusie doorgaat.
Als de hemoglobine in een omgeving komt met een lage
zuurstofconcentratie kan het de zuurstof niet meer vasthouden
en de zuurstof gaat dan naar de weefselvloeistof en vervolgens
naar de cellen die het nodig hebben. Hiernaast heeft de pH waarde ook invloed op het aantal zuurstof dat gebonden
zit aan de hemoglobine. Dit hangt af van de CO 2 die in de weefselvloeistof zit omdat water en koolstofdioxide HCO 3-
en H+ kan vormen. Ook als de temperatuur hoger wordt.
De druk in het weefsel hangt kun je meten in kPa. Bij een actief weefsel is deze veel lager mdat daar weinig zuurstof
in het weefselvloeistof zit.
In de cellen ontstaat door dissimilatie koolstofdioxide. Deze wordt vervoerd door HCO 3- deze ontstaan in rode
bloedcellen. Het grootste deel gaat dan naar het bloedplasma. De rest in de rode bloedcellen. De CO 2 wordt dan
weer vervoert naar de longen.
De opname en afgifte van zuurstof en koolstofdioxide bij planten wordt ook gaswisseling genoemd. Dit gebeurt via
de huidmondjes. Het water wordt gebruikt voor koolstofassimilatie of celsterking, maar het grootse deel verdampt.
De huidmondjes bestaan uit twee sluitcellen. Deze kunnen door tugor open of dicht staan. ‘S nachts zijn ze dicht en
overdag alleen als het droog is, alleen door geslote huidmondjes neemt de fotosynthese af.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maudvesters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
