Samenvatting Nederlands van Middeleeuwen tot Gouden Eeuw (H1 t/m 9)

Nederlands van Middeleeuwen tot Gouden Eeuw: Hoofdstuk 1 t/m 9


Hoofdstuk 1 De oudere stadia van het Nederlands




Psalmvertaling 10e eeuw  begin overlevering van het Nederlands in langere teksten
 steeds meer overgeleverde teksten.
De taal van opeenvolgende generaties verschilt.




Oudnederlands
Twee mogelijkheden beginpunt Oudnederlands:
1. Rond 1600: Germaanse dialecten verschilden voldoende om als aparte taal
beschouwd te worden.
2. Datering eerste teksten in die talen. Die teksten hebben verschillende
ouderdom, dus de beginpunten lopen uiteen.
Weinig uit deze tijd overgeleverd 
Eerste eeuwen: Latijnse teksten
V.a. 10e eeuw: Wachtendonckse psalmen  zinsbouw kan beter bestudeerd worden.

Belangrijke Oudnederlandse klankwetten hebben hun doorwerking in het
Middelnederlands, bijv. reductie van klinkers in onbeklemtoonde lettergrepen.

, Nederlands van Middeleeuwen tot Gouden Eeuw: Hoofdstuk 1 t/m 9


Einde: verzwakking vocalen in de onbeklemtoonde syllaben  begin Mnl!
Middelnederlands
 Veel overgeleverde teksten, goed beeld van diversiteit.
 Verzamelnaam voor alle dialecten die in de periode 1100/1200 – 1500
gesproken en geschreven werden.
 Nog geen algemene taal (standaardnederlands), men kon elkaars geschriften
wel lezen.

Belangrijkste dialectgroepen:
1. Vlaams (Frankisch dialect)
 Procope (wegval) van h-
 Hypercorrecte h: oud = houd
 ei  ee
2. Brabants (Frankisch dialect)
 uo
 oe  ue
3. Hollands (Frankisch dialect)
 ei
 -cht  -ft
4. Limburgs (Frankisch dialect)
 ee  ei
 ich, mich
 oe voor lange oo ipv lange aa
 joer, verstaen
5. Oostelijk Nederlands (Saksisch dialect)
 lange –ee ipv –ie-
 solde, old/olt

 dialectverschillen!

Middelnederlands  taal Nederlanden = Diets en duuts (2 dialectvarianten van ‘volk’)
Eind 15e eeuw  Nederlands en Nederduits (tegenover Hoogduits)

Standaardisering

Kenmerkt de Nieuwnederlandse periode:
 Verheerlijking eigen taal;
 even goed als Latijn functioneren;
 zuivering van vreemde woorden;
 nieuwe woorden, purismen, om ongewenste leenwoorden te vervangen;
 regels voor grammatica en spelling.

Vier aspecten:
1. Selectie: één dialect is de norm (vooral die van Hollandse steden).
2. Codificatie: taalnormen en –regels vastgelegd;
Eerste gedrukte grammatica  Twe-spraack vande Nederduitsche Letterkunst
Eerste verklarende woordenboek  Etymologicum