Aantekeningen Cognition and Communications tentamen 2

Aantekeningen Cognition and Communications tt 2

Hoorcollege 7

Contextmodel (Van Dijk & Kintsch, 1983)
 Surface code
o Exact wording and syntax of clauses
 Textbase
o Explicit text propositions (in stripped-down form)
 Situation model
o Content of the microworld that the text is about

Contextmodel: reconstrueren wat er gebeurt als je een tekst leest (wat gebeurt er in je
hoofd etc.) Welk beeld wordt opgeroepen? Communicatiesituatiebeeld, etc.

Dat geeft allemaal inzicht in hoe teksten verwerkt worden, daar spelen
tekstverwerkingsfactoren op hun eigen manier allemaal een rol.
Bijvoorbeeld hoe je van een verhaal, naar het beeld erbij kan gaan, hier helpen dan niet
nodes (knooppunten) bij die in het verwerkingsmodel zitten.

Voorbeeld contextmodel (Van Dijk & Kintsch, 1983)
 Surface code
o De mieren in de keuken aten van de zoete snoepjes die op tafel stonden
 Textbase
o De mieren in de keuken aten van de zoete snoepjes die op tafel stonden
o De mieren waren in de keuken
o De mieren aten van de snoepjes
o De snoepjes waren zoet
o De snoepjes stonden op tafel
 Situation model
o Beeld van mieren die de keuken in lopen, de tafel op kruipen en van de
zoeten snoepjes eten (opgehaald uit/gereconstrueerd o.b.v. geheugen)

Voorbeeld: Facebookraadsel
 Surface code
o De tekst van het raadsel
 Textbase
o In de koelkast staat melk
o In de koelkast staat sap
o In de koelkast staat een
pot jam
 Situation model
o Beeld van de koelkast
met alle producten erin

De onderdelen uit de textbase worden automatisch geïnterpreteerd als relevant voor het
situation model. Dit kan ons helpen om cognitie (beter) te begrijpen.

,Contextmodel (Uitbreiding Graesser, Millis & Zwaan, 1997)
 Surface code
o Exact wording and syntax of clauses
 Textbase
o Explicit text propositions (in stripped-down form)
 Situation model
o Content of the microworld that the text is about
 Communication
o Pragmatic communication situation in which the text is embedded
 Text genre
o The genre of the text

Voorbeeld: Facebookraadsel
 Surface code
o De tekst van het raadsel
 Textbase
o In de koelkast staat een pot jam (etc.)
 Situation model
o Beeld van de koelkast met alle producten erin
 Communication
o Persoon X post het raadsel op FB, gericht aan FB-vrienden
 Text genre
o Raadsel

De onderdelen communication en text genre uit het model helpen om de tekst beter te
verwerken en begrijpen.
Dat het gaat om een raadsel is een aanwijzing dat de lezer waarschijnlijk misleid wordt.

Waarom een situation model?
- Integreren van informatie op hoger niveau dan de zin
- Uitleggen van vergelijkbare manier van verwerken en begrijpen van verschillende
modaliteiten (bijv. krantenartikel vs. tv-journaal)
- Beter begrijpen en uitleggen van vertalen
- Beter begrijpen en uitleggen hoe mensen leren over een bepaald domein/onderwerp
vanuit meerdere teksten

Vijf dimensies van situaties (Zwaan & Radvansky, 1998)
- Tijd
- Ruimte
- Causaliteit
- Intentionaliteit (plannen en doelen: dingen gebeuren niet zomaar)
- Protagonist(en) en object(en)

,Pragmatische principes bij communicatie tussen actoren
1. Houd rekening met gemeenschappelijke kennis
2. Gebruik indicatoren van oude en nieuwe informatie
3. Gebruik indicatoren om duidelijk te maken wat belangrijke informatie is
4. Doe ware uitspraken over het betreffende situatiemodel
5. De binnenkomende zin dient relevant zijn voor de voorgaande discoursecontext
6. De volgorde waarop gebeurtenissen worden gepresenteerd moet overeenkomen
met chronologische volgorde van gebeurtenissen in het situatiemodel
7. Uitspraken mogen elkaar niet tegenspreken

Tekstverwerkingsfactoren
1. Kennisstructuren




Blauw: Node
Oranje: Arc

, Tekstverwerkingsfactoren
1. Kennisstructuren
2. Activering van knooppunten (nodes) in kennisstructuren




Tekstverwerkingsfactoren
1. Kennisstructuren
2. Activering van knooppunten (nodes) in kennisstructuren
3. Discoursefocus
 Bewuste focus op één of twee knopen (inzoomen op bepaalde personages,
gebeurtenissen, etc.)
4. Geheugenopslag
 Kortetermijngeheugen > opslag meest recent begrepen zin
 Werkgeheugen > opslag ca. 2 zinnen + recycling belangrijke informatie
 Langetermijngeheugen
5. Resonantie
 Inhoud van discoursefocus, KTG en WG matcht (als het goed is) met eerdere
inhoud van de tekst/LTG > activering LTG
6. Activering, remming en onderdrukking van knooppunten
 Hij ging naar de bank
a. en sloot een lening af.
b. en plofte neer.
7. Convergentie- en beperkingsvoldoening
 Hij ging naar de bank, want hij had geldgebrek
a. en sloot een lening af.
b. en plofte neer.
 Genrewaarschuwing