Hoofdstuk 8 sociale psychologie
8.1 conformisme: wanneer en waarom
In ons culturele zelfbeeld identificeren we onszelf als sterke individuen die opkomen voor
de underdog en tegen de stroom ingaan als wij denken dat dit juist is. Ons culturele
zelfbeeld is gevormd door de historische ervaringen van onze samenleving. Waaronder
onze geschiedenis met kolonisatie, ontdekkingsreizen en toe-eigening van inheemse
goederen.
Conformisme: een verandering in iemands gedrag als gevolg van de reële of ingebeelde
invloed van andere mensen.
8.2 informationele sociale invloed: de behoefte om te
weten wat ‘juist’ is
In veel situaties voelen we ons onzeker over wat we moeten doen, denken of hoe we
reageren. Gelukkig hebben we een effectieve en nuttige bron van kennis tot onze
beschikking: het gedrag van andere mensen.
Informationele sociale invloed: De invloed van andere mensen brengt ons ertoe ons te
conformeren omdat we hen als een bron van informatie beschouwen die richting kan
geven aan ons gedrag.
We conformeren ons omdat we denken dat de manier waarop andere mensen een
onduidelijke situatie interpreteren, beter is dan jou interpretatie en ons zal helpen een
geschikte strategie te bepalen.
Innerlijke acceptatie: zich conformeren aan het gedrag van andere mensen uit een
oprechte overtuiging dat wat zij zeggen juist is.
Openlijke volgzaamheid: zich openlijk aansluiten bij het gedrag van andere mensen
zonder noodzakelijkerwijs te geloven in wat ze doen of zeggen.
8.2.1 het belang van accuraat zijn
Er kwam in onderzoeken naar voren dat nog een andere variabele een rol speelt bij
informationele sociale invloed: hoe belangrijk het voor het individu is om een opdracht
accuraat uit te voeren.
Hoe meer druk er op een opdracht ligt, hoe beïnvloedbaarder je zal zijn.
In een onderzoek moesten mensen een dader vinden in een reeks foto’s die maar 0,5s
te zien werd. De groep die werd verteld dat het belangrijk was de opdracht accuraat uit
te voeren was sneller geneigd te conformeren dan de groep bij wie er geen druk was om
de opdracht goed te doen.
8.2.2 de schaduwzijde van informationeel conformisme
Wanneer je je in een situatie bevindt waarbij je geen idee hebt wat er aan de hand is of
wat je moet doen. Als je persoonlijke veiligheid in gevaar is, hebben we erg veel
behoefte aan informatie en het gedrag van anderen is zeer informatief.
Hierdoor wordt zulke informatie ook razendsnel verspreid. Aan het einde van de 19e
eeuw documenteerde sociale wetenschapper Gustav Le Bon als eerste hoe emoties en
gedrag zich snel in een groep kunnen verspreiden. Dit effect noemde hij besmetting.
, Psychogene groepsziekte: dit is een voorbeeld van extreme informationele sociale
invloed die tot verkeerde interpretaties leidt; het optreden van gelijksoortige lichamelijke
symptomen, zonder aantoonbare fysieke oorzaak, bij een groep mensen.
Deze vorm van besmetting begint met één of een paar mensen die fysieke symptomen
melden; meestal ervaren deze mensen een of andere vorm van stress in hun leven.
Anderen om hen heen bedenken een redelijke verklaring voor hun symptomen. Deze
verklaring verspreidt zich en meer mensen beginnen te denken dat ze last hebben van
dezelfde symptomen.
Hoe meer mensen ‘besmet’ raken met dit idee, hoe geloofwaardiger het wordt en hoe
meer het aantal stijgt.
8.2.3 conformeren mensen zich aan informationele sociale invloed?
situaties waarin de kans op conformisme als gevolg van informationele sociale invloed
het grootst is:
Als de situatie onduidelijk is
Als je niet zeker bent van het juiste gedrag of het juiste idee, zal je het sterkst
openstaan voor de invloed van anderen.
Als er sprake is van een crisis
Tijdens een crisis hebben we meestal geen tijd om stil te staan en na te denken
welke koers we precies moeten varen. We moeten handelen en wel onmiddellijk. In
dat soort situaties is het meer dan logisch dat mensen zich conformeren. Mensen in
die situatie zijn echter ook bang en weten niet wat te doen. Dit kan escaleren en tot
problemen leiden.
Als andere mensen deskundig zijn
Hoe meer expertise of kennis een persoon bezit, hoe waardevoller hij doorgaans in
een onduidelijke situatie is.
8.3 normatieve sociale invloed: de behoefte om
geaccepteerd te worden
Naast de behoefte naar informatie is er nog een reden waarom we conformeren:
Sociale normen: de regels die een groep hanteert voor acceptabel gedrag en acceptabele
waarden en opvattingen van zijn leden.
Normatieve conformisme: je conformeren, niet omdat je een informatiebron nodig hebt,
maar om geen aandacht te trekken en erbij te kunnen horen zodat je pesten vermijdt.
Normatieve sociale invloed: de invloed die andere hebben je te laten conformeren om
aardig en geaccepteerd te worden.
Dit type conformisme lijd niet tot innerlijke acceptatie maar tot blinde overname van
opvattingen van de groep.
8.3.1 conformisme en sociale goedkeuring: de lijnexperimenten van
Asch
Solomon Asch had een experiment gedaan waarbij groepen 2 plaatjes tr zien kregen. 1
met 1 lijn en de ander met 3 lijnen. Vervolgens moesten de mensen raden welke van de
3 lijnen even lang was als de lijn op het eerste plaatje. Dit was een hele simpele
opdracht. Hij wilde onderzoeken of mensen bij een heel simpel antwoord alsnog zouden
conformeren met de groep. na een aantal rondes was een deel van de groep gevraagd
expres het verkeerde antwoord te geven. dus is de vraag of de drang om correct te zijn
hoger is dan de normatieve sociale invloed.
Naar voren kwam dat een erg groot deel besloot te conformeren bij de groep vol
vreemden.
8.1 conformisme: wanneer en waarom
In ons culturele zelfbeeld identificeren we onszelf als sterke individuen die opkomen voor
de underdog en tegen de stroom ingaan als wij denken dat dit juist is. Ons culturele
zelfbeeld is gevormd door de historische ervaringen van onze samenleving. Waaronder
onze geschiedenis met kolonisatie, ontdekkingsreizen en toe-eigening van inheemse
goederen.
Conformisme: een verandering in iemands gedrag als gevolg van de reële of ingebeelde
invloed van andere mensen.
8.2 informationele sociale invloed: de behoefte om te
weten wat ‘juist’ is
In veel situaties voelen we ons onzeker over wat we moeten doen, denken of hoe we
reageren. Gelukkig hebben we een effectieve en nuttige bron van kennis tot onze
beschikking: het gedrag van andere mensen.
Informationele sociale invloed: De invloed van andere mensen brengt ons ertoe ons te
conformeren omdat we hen als een bron van informatie beschouwen die richting kan
geven aan ons gedrag.
We conformeren ons omdat we denken dat de manier waarop andere mensen een
onduidelijke situatie interpreteren, beter is dan jou interpretatie en ons zal helpen een
geschikte strategie te bepalen.
Innerlijke acceptatie: zich conformeren aan het gedrag van andere mensen uit een
oprechte overtuiging dat wat zij zeggen juist is.
Openlijke volgzaamheid: zich openlijk aansluiten bij het gedrag van andere mensen
zonder noodzakelijkerwijs te geloven in wat ze doen of zeggen.
8.2.1 het belang van accuraat zijn
Er kwam in onderzoeken naar voren dat nog een andere variabele een rol speelt bij
informationele sociale invloed: hoe belangrijk het voor het individu is om een opdracht
accuraat uit te voeren.
Hoe meer druk er op een opdracht ligt, hoe beïnvloedbaarder je zal zijn.
In een onderzoek moesten mensen een dader vinden in een reeks foto’s die maar 0,5s
te zien werd. De groep die werd verteld dat het belangrijk was de opdracht accuraat uit
te voeren was sneller geneigd te conformeren dan de groep bij wie er geen druk was om
de opdracht goed te doen.
8.2.2 de schaduwzijde van informationeel conformisme
Wanneer je je in een situatie bevindt waarbij je geen idee hebt wat er aan de hand is of
wat je moet doen. Als je persoonlijke veiligheid in gevaar is, hebben we erg veel
behoefte aan informatie en het gedrag van anderen is zeer informatief.
Hierdoor wordt zulke informatie ook razendsnel verspreid. Aan het einde van de 19e
eeuw documenteerde sociale wetenschapper Gustav Le Bon als eerste hoe emoties en
gedrag zich snel in een groep kunnen verspreiden. Dit effect noemde hij besmetting.
, Psychogene groepsziekte: dit is een voorbeeld van extreme informationele sociale
invloed die tot verkeerde interpretaties leidt; het optreden van gelijksoortige lichamelijke
symptomen, zonder aantoonbare fysieke oorzaak, bij een groep mensen.
Deze vorm van besmetting begint met één of een paar mensen die fysieke symptomen
melden; meestal ervaren deze mensen een of andere vorm van stress in hun leven.
Anderen om hen heen bedenken een redelijke verklaring voor hun symptomen. Deze
verklaring verspreidt zich en meer mensen beginnen te denken dat ze last hebben van
dezelfde symptomen.
Hoe meer mensen ‘besmet’ raken met dit idee, hoe geloofwaardiger het wordt en hoe
meer het aantal stijgt.
8.2.3 conformeren mensen zich aan informationele sociale invloed?
situaties waarin de kans op conformisme als gevolg van informationele sociale invloed
het grootst is:
Als de situatie onduidelijk is
Als je niet zeker bent van het juiste gedrag of het juiste idee, zal je het sterkst
openstaan voor de invloed van anderen.
Als er sprake is van een crisis
Tijdens een crisis hebben we meestal geen tijd om stil te staan en na te denken
welke koers we precies moeten varen. We moeten handelen en wel onmiddellijk. In
dat soort situaties is het meer dan logisch dat mensen zich conformeren. Mensen in
die situatie zijn echter ook bang en weten niet wat te doen. Dit kan escaleren en tot
problemen leiden.
Als andere mensen deskundig zijn
Hoe meer expertise of kennis een persoon bezit, hoe waardevoller hij doorgaans in
een onduidelijke situatie is.
8.3 normatieve sociale invloed: de behoefte om
geaccepteerd te worden
Naast de behoefte naar informatie is er nog een reden waarom we conformeren:
Sociale normen: de regels die een groep hanteert voor acceptabel gedrag en acceptabele
waarden en opvattingen van zijn leden.
Normatieve conformisme: je conformeren, niet omdat je een informatiebron nodig hebt,
maar om geen aandacht te trekken en erbij te kunnen horen zodat je pesten vermijdt.
Normatieve sociale invloed: de invloed die andere hebben je te laten conformeren om
aardig en geaccepteerd te worden.
Dit type conformisme lijd niet tot innerlijke acceptatie maar tot blinde overname van
opvattingen van de groep.
8.3.1 conformisme en sociale goedkeuring: de lijnexperimenten van
Asch
Solomon Asch had een experiment gedaan waarbij groepen 2 plaatjes tr zien kregen. 1
met 1 lijn en de ander met 3 lijnen. Vervolgens moesten de mensen raden welke van de
3 lijnen even lang was als de lijn op het eerste plaatje. Dit was een hele simpele
opdracht. Hij wilde onderzoeken of mensen bij een heel simpel antwoord alsnog zouden
conformeren met de groep. na een aantal rondes was een deel van de groep gevraagd
expres het verkeerde antwoord te geven. dus is de vraag of de drang om correct te zijn
hoger is dan de normatieve sociale invloed.
Naar voren kwam dat een erg groot deel besloot te conformeren bij de groep vol
vreemden.
