Biologie samenvatting
Thema 2: Transport
Basisstof 1: Transportsystemen
Eencellige organismen transport van stoffen vindt plaats over kleine afstanden, onder
andere door diffusie.
Planten transport in 2 richtingen via vatenstelsel.
Dieren transport verloopt circulair: een vloeistof met daarin opgeloste stoffen stroomt
rond.
Diffusie
Verplaatsing van (opgeloste) stoffen vanaf een plaats met een hoge concentratie naar
plaatsen met een lage concentratie van die stof. Kan plaatsvinden in gas en vloeistof.
Open circulatiesysteem
Circulatiesysteem in een dier waarbij de zuurstoftransporterende vloeistof en de lymfe
geheel of gedeeltelijk vrij door de lichaamsholte stromen, niet of slechts gedeeltelijk door de
bloedvaten.
Gesloten transportsysteem (bloedsomloop)
Transportsysteem waarbij het bloed gescheiden is van de andere lichaamsvloeistoffen. Een
hart pompt het bloed door de bloedvaten. Bij een gesloten systeem kan het transport van
stoffen effectiever en over grotere afstanden plaatsvinden in vergelijking met een open
circulatiesysteem.
Enkelvoudige bloedsomloop
Bloedsomloop waarbij per omloop het bloed 1 keer door het hart stroomt. Het bloed dat van
de organen naar het hart stroomt verzamelt zich in de boezem (atrium). De boezem pompt
het bloed naar de kamer (ventrikel). De kamer pompt het bloed naar de kieuwen (bij vissen).
Het hart bestaat uit de rechterharthelft en de linkerharthelft. De rechterharthelft pompt het
bloed naar beide longen. Vanuit de longen stroomt het bloed naar de linkerharthelft
kleine bloedsomloop. Het bloed neemt zuurstof op en geeft koolstofdioxide af. Het bloed
stroomt door alle organen terug naar de rechterharthelft grote bloedsomloop (het
afgeven van zuurstof en voedingsstoffen aan de cellen, en het opnemen van koolstofdioxide
en andere afvalstoffen uit de cellen in het bloed).
Dubbele bloedsomloop
Bloedsomloop bij de mens. De bloedsomloop zorgt voor homeostase (dynamisch evenwicht
in het interne milieu) door in het bloed opgeloste stoffen door het lichaam te transporteren
en door de warmte die vrijkomt bij dissimilatie te verdelen over het lichaam.
Homeostase
Proces binnen het interne milieu dat voor een stabiel evenwicht zorgt in het interne milieu.
Ontwikkeling van dubbele bloedsomloop gaat samen met het ontstaan van longen.
1
, Eenkamerhart
Bij amfibieën. Hartkamer perst deel van het bloed vanuit het hart naar de longen en naar de
huid. Daar wordt zuurstof opgenomen in het bloed. De rest van het bloed gaat via de
lichaamsslagader (aorta) naar het lichaam.
Doordat het rechterdeel van het hart bij reptielen meer samentrekt dan het linkerdeel, gaat
het grootste deel van het zuurstofarme bloed naar de longen.
Foetus krijgt zuurstof en voedingsstoffen via de placenta. Voor de geboorte bestaat het
ovale venster (opening tussen rechter- en linkerboezem). Via deze opening stroomt bloed
rechtstreeks van de rechterboezem naar de linkerboezem. Dit bloed wordt vervolgens door
de linkerkamer in de aorta geperst.
Verbinding tussen de longslagader en de aorta: ductus arteriosis. Grootste deel van het
bloed dat door de rechterkamer wordt weggepompt komt via de ductus arteriosis in de
aorta terecht.
Na de geboorte vullen de longen zich met zuurstof, dit zorgt voor afname van de weerstand
in de longbloedvaten bloeddruk in linkerboezem stijgt door aanvoer van bloed vanuit de
longen bloeddruk daalt in de rechterkamer- en boezem het ovale venster wordt door
een klep afgesloten.
Basisstof 2: Het hart
Plaats van het hart links onder het borstbeen in de borstkas.
Het hart is een spier die energie verbruikt. Over het hart lopen bloedvaten:
Kransslagaders
Kransaders
Kransslagaders (aftakkingen van de aorta) voorzien het hartspierweefsel van zuurstof en
voedingsstoffen.
Kransaders zorgen voor de afvoering van koolstofdioxide en andere afvalstoffen. De
kransaders monden uit in de rechterboezem.
De linker- en rechterharthelft zijn gescheiden door een harttussenwand. Elke harthelft
bestaat uit een boezem en een kamer.
2
Thema 2: Transport
Basisstof 1: Transportsystemen
Eencellige organismen transport van stoffen vindt plaats over kleine afstanden, onder
andere door diffusie.
Planten transport in 2 richtingen via vatenstelsel.
Dieren transport verloopt circulair: een vloeistof met daarin opgeloste stoffen stroomt
rond.
Diffusie
Verplaatsing van (opgeloste) stoffen vanaf een plaats met een hoge concentratie naar
plaatsen met een lage concentratie van die stof. Kan plaatsvinden in gas en vloeistof.
Open circulatiesysteem
Circulatiesysteem in een dier waarbij de zuurstoftransporterende vloeistof en de lymfe
geheel of gedeeltelijk vrij door de lichaamsholte stromen, niet of slechts gedeeltelijk door de
bloedvaten.
Gesloten transportsysteem (bloedsomloop)
Transportsysteem waarbij het bloed gescheiden is van de andere lichaamsvloeistoffen. Een
hart pompt het bloed door de bloedvaten. Bij een gesloten systeem kan het transport van
stoffen effectiever en over grotere afstanden plaatsvinden in vergelijking met een open
circulatiesysteem.
Enkelvoudige bloedsomloop
Bloedsomloop waarbij per omloop het bloed 1 keer door het hart stroomt. Het bloed dat van
de organen naar het hart stroomt verzamelt zich in de boezem (atrium). De boezem pompt
het bloed naar de kamer (ventrikel). De kamer pompt het bloed naar de kieuwen (bij vissen).
Het hart bestaat uit de rechterharthelft en de linkerharthelft. De rechterharthelft pompt het
bloed naar beide longen. Vanuit de longen stroomt het bloed naar de linkerharthelft
kleine bloedsomloop. Het bloed neemt zuurstof op en geeft koolstofdioxide af. Het bloed
stroomt door alle organen terug naar de rechterharthelft grote bloedsomloop (het
afgeven van zuurstof en voedingsstoffen aan de cellen, en het opnemen van koolstofdioxide
en andere afvalstoffen uit de cellen in het bloed).
Dubbele bloedsomloop
Bloedsomloop bij de mens. De bloedsomloop zorgt voor homeostase (dynamisch evenwicht
in het interne milieu) door in het bloed opgeloste stoffen door het lichaam te transporteren
en door de warmte die vrijkomt bij dissimilatie te verdelen over het lichaam.
Homeostase
Proces binnen het interne milieu dat voor een stabiel evenwicht zorgt in het interne milieu.
Ontwikkeling van dubbele bloedsomloop gaat samen met het ontstaan van longen.
1
, Eenkamerhart
Bij amfibieën. Hartkamer perst deel van het bloed vanuit het hart naar de longen en naar de
huid. Daar wordt zuurstof opgenomen in het bloed. De rest van het bloed gaat via de
lichaamsslagader (aorta) naar het lichaam.
Doordat het rechterdeel van het hart bij reptielen meer samentrekt dan het linkerdeel, gaat
het grootste deel van het zuurstofarme bloed naar de longen.
Foetus krijgt zuurstof en voedingsstoffen via de placenta. Voor de geboorte bestaat het
ovale venster (opening tussen rechter- en linkerboezem). Via deze opening stroomt bloed
rechtstreeks van de rechterboezem naar de linkerboezem. Dit bloed wordt vervolgens door
de linkerkamer in de aorta geperst.
Verbinding tussen de longslagader en de aorta: ductus arteriosis. Grootste deel van het
bloed dat door de rechterkamer wordt weggepompt komt via de ductus arteriosis in de
aorta terecht.
Na de geboorte vullen de longen zich met zuurstof, dit zorgt voor afname van de weerstand
in de longbloedvaten bloeddruk in linkerboezem stijgt door aanvoer van bloed vanuit de
longen bloeddruk daalt in de rechterkamer- en boezem het ovale venster wordt door
een klep afgesloten.
Basisstof 2: Het hart
Plaats van het hart links onder het borstbeen in de borstkas.
Het hart is een spier die energie verbruikt. Over het hart lopen bloedvaten:
Kransslagaders
Kransaders
Kransslagaders (aftakkingen van de aorta) voorzien het hartspierweefsel van zuurstof en
voedingsstoffen.
Kransaders zorgen voor de afvoering van koolstofdioxide en andere afvalstoffen. De
kransaders monden uit in de rechterboezem.
De linker- en rechterharthelft zijn gescheiden door een harttussenwand. Elke harthelft
bestaat uit een boezem en een kamer.
2
