lOMoARcPSD|11700591
OHP SV MEG - Samenvatting panopto's OHP
Orthopedagogische handelingsplanning (Hogeschool Gent)
, lOMoARcPSD|11700591
Megan Van Buggenhout
Orthopedagogische handelingsplanning
HOOFDSTUK 1: Methodisch handelen
Methodisch handelen
= handelen op een vaste doordachte manier om een doel te bereiken
• doelgericht: gericht op verdere ontwikkeling of handhaving (= behouden). Het is belangrijk dat je
doelen opstelt waar je cliënt wel baat bij heeft
Bijvoorbeeld iemand van 94 jaar ga je niet meer stimuleren om verder te ontwikkelen, maar om dedingen die
al aangeleerd zijn te handhaven, bij kinderen ga je net streven naar verdere ontwikkeling van vaardigheden.
• bewust: niet louter intuïtief, nadenken over welke invloed ons gedrag heeft op deander. Soms heb je
niet genoeg tijd om doordacht te handelen en moet je wel op je intuïtie afgaan. Maar bij methodisch
handelen gaan we wel echt doordacht en bewust handelen en niet enkel intuïtief.
• systematisch: stap voor stap, in derichting van degewenste verandering! Elke stap die je neemt
moet verbonden zijn met devorige situatie.
Bijvoorbeeld: als je leert rekenen ga je ook eerst tot 10 leren tellen en dan pas tot 20, dan tot 50,.. eerst
kruipen, dan stappen, dan lopen,…
• procesmatig: volgens plan, vraag je af of je in derichting gaat van het doel en kijk telkens na of je
niet moet bijsturen.
Waarom is ons opvoeden als opvoeder nu zo anders dan het opvoeden van ouders aan hun kinderen?
We vertrekken als HV altijd vanuit devraag van decliënt. Je doet dingen met een reden. Je doet activiteiten
met een doel bv ‘zelfstandigheid trainen’ ‘inzetten op ontspanning’,.. je moet altijd kunnen zeggen
waarom.
Visies die methodisch handelen illustreren:
Methodisch handelen wordt door heel veel belangrijke orthopedagogen ondersteund.:
• Ter Horst: POS vraag om actie, HV dient perspectief te bieden in uitzichtloze situaties
• Kok: bepaald vraagstellingstype vraagt om actie
• Broekaert: orthopedagogiek als handelingswetenschap, nadruk op handelen
We vertrekken steeds van ons handelen met decliënt (samen handelen) en moeten daar ook steeds naar
terugkeren, derelatie tussen ons en decliënt is heel belangrijk.
Er is een voortdurende wisselwerking tussen theorie en handelen. Het is belangrijk dat we telkens vanuit
detheorie terugkijken naar welke invloed dat heeft op ons handelen, en als we in ons handelen vastlopen
kunnen we terug grijpen naar die theoretische kaders.
Illustratie Alice in Wonderland: Alice vraagt aan dekat in het bos waar ze naartoe moet. dekat antwoordt
‘dat hangt er vanaf waar je naartoe wilt’. Ze zegt ‘maakt mij niet zo veel uit’. Waarop ze kat antwoordt ‘dan
kan je eender welke richting nemen, je komt altijd wel ergens uit’. Dit duidt op “als je weet waar je naartoe
wil, wat je doel is, dan kan je dekortste weg nemen” doelgericht handelen!
, lOMoARcPSD|11700591
Megan Van Buggenhout
Werken met doelen
• Een eerste belangrijke vraag is ‘wie is depersoon die je wenst te ondersteunen, wat is zijn vraag,
hoe kan je hem het best ondersteunen en ben ik daar wel geschikt voor?’ (intake-gesprek)
• Het begrip doelgroep betekent: “die mensen, die we in ons werk be-doel-en te bereiken”.
(doelgroep-analyse) “welke hulpvragers behoren tot dehulpvragers waarmee ik werk?”
• ! Belang van functionele relatie met dedoelgroep (cf. afstand-nabijheid). Deze relatie verschilt van
derelatie met je familie! Je moet empathie tonen, maar ook denodige afstand bewaren.
Let wel, het is niet debedoeling om mensen in een vakje te plaatsen door deplaatsen over een doelgroep, elke
persoon is uniek en vraagt in principe een geïndividualiseerde aanpak. Er zijn wat overkoepelende termen,
maar depersonen zijn allemaal uniek en vragen een andere ondersteuning! Je moet dus zien of je als
organisatie gespecialiseerd bent in de‘situatie/doelgroep’ van depersoon.
De cyclus van het orthopedagogisch handelen (=/ decyclus van het orthopedagogisch
handelingsplan)
we plannen;
we voeren uit;
we evalueren;
en we sturen bij.
4 verschillende soorten plannen
Plannen
- Instellingsplan/beleidsplan = Beschrijft devisie, doelstelling EN werkwijze van devoorziening
-
- Afdelingsplan = Gaat in op deagogische doelen van deafdelingen, dehele groep om dedoelen te
bereiken
-
- Activiteitenplan (individueel/groep) = Beschrijft het aanbod, doel en werkwijze van deactiviteiten.
Die kunnen groepsgericht zijn of gericht op deindividuele cliënt.
Je stelt jezelf devraag om wie gaat het? Waarom vindt deactiviteit plaats? Wat vindt er plaats?
Waar/waarmee vindt deactiviteit plaats?
- Individueel handelingsplan (zie later)
Uitvoeren ( bij een activiteitenplan)
De begeleidingsstijl staat centraal: (pas je stijl aan aan dedoelgroep)
Autoritair Democratisch Laisser faire
- Begeleider bepaalt alles - Alles bepaald via
groepsbeslissingen
- Begeleider geeft - veel vrijheid voor hulpvrager,
stap/stap - Begeleider geeft lijnen aan & weinig inbreng van debegeleider
aanwijzingen mogelijkheden om te kunnen
- Begeleider verdeelt het kiezen - Begeleider geeft geen
werk - Cliënten verdelen zelf het aanwijzingen
- Begeleider doet werk in overleg - Begeleider geeft geen
zelf neit mee - Begeleider = groepslid taakverdeling
- Begeleider doet niet mee
, lOMoARcPSD|11700591
Megan Van Buggenhout
Evalueren (bij een activiteitenplan)
Productevaluatie: werkdoelen geformuleerd door decliënt zelf, bekijken of die doelen beriekt zijn
Procesevaluatie: je onderzoekt ALLE aspecten van het methodische handelen, wat was
debeginsituatie, pasten die doelen daar wel bij? Waren mijn activiteiten en handelingen goed
gekozen? Heb ik rekening gehouden met onverwachte situaties?
Sturen bij
Plan telkens bijsturen indien er iets misloopt of dedoelen bereikt zijn
HOOFDSTUK 2: Handelingsplanning binnen het hulpverleningsproces
Handelingsplanning: naamgeving
Handelingsplanning (proces) handelingsplan (product). We moeten een onderscheid maken tussen
handelingsplan als proces & handelingsplan als product!
Handelingsplan als proces
=Hele cyclische proces dat ons orthopedagogische handelen begeleidt
Handelingsplan als product
=Neergeschreven product
We moeten inzien dat er voor elke cliënt een neergeschreven document moet zijn MAW een eigen manier
van werken
Definitie van Rink
Rink (1986): “het gebeuren in deinstelling waarbij functionarissen zich beraden over demanier waarop
deleefsituatie van hun cliënten verbeterd kan worden ten gevolgen van hun eigen optreden naar decliënten
toe…”
Het gebeuren = permanent gebeuren - dynamiek/cyclisch: belangrijk te beseffen dat handelingsplanning
iets dynamisch MAW het is een permanent gebeuren! Ons handelen stopt NOOIT! Het cyclisch proces
bestaat uit verschillende stappen nl beeldvorming – plannen – handelen – evalueren – beeldvorming
Instelling = niet alleen residentiële maar ook ambulante sector
Functionarissen = we vragen ons af wie het plan opstelt. Deze term impliceert sterk dat enkel deskundigen
dit kunnen maar wie wordt er gezien als een deskundige? Er zijn 3 modellen
• Deskundigheidsmodel: Taak? Opstellen van het plan, teambegeleider vertaalt dit plan &
brengt die over aan deopvoeders
• Betrokkenheidsmodel: Ervaringen van deopvoeders = centraal, opvoeders stellen zelf plan
op maar indien nodig beroep doen op deskundigen
• Participatiemodel: Iedereen die bij cliënt is betrokken is verantwoordelijk voor het opstellen
van het plan! Samen een beeldvorming doen met cliënt en netwerk voor een plan.
OHP SV MEG - Samenvatting panopto's OHP
Orthopedagogische handelingsplanning (Hogeschool Gent)
, lOMoARcPSD|11700591
Megan Van Buggenhout
Orthopedagogische handelingsplanning
HOOFDSTUK 1: Methodisch handelen
Methodisch handelen
= handelen op een vaste doordachte manier om een doel te bereiken
• doelgericht: gericht op verdere ontwikkeling of handhaving (= behouden). Het is belangrijk dat je
doelen opstelt waar je cliënt wel baat bij heeft
Bijvoorbeeld iemand van 94 jaar ga je niet meer stimuleren om verder te ontwikkelen, maar om dedingen die
al aangeleerd zijn te handhaven, bij kinderen ga je net streven naar verdere ontwikkeling van vaardigheden.
• bewust: niet louter intuïtief, nadenken over welke invloed ons gedrag heeft op deander. Soms heb je
niet genoeg tijd om doordacht te handelen en moet je wel op je intuïtie afgaan. Maar bij methodisch
handelen gaan we wel echt doordacht en bewust handelen en niet enkel intuïtief.
• systematisch: stap voor stap, in derichting van degewenste verandering! Elke stap die je neemt
moet verbonden zijn met devorige situatie.
Bijvoorbeeld: als je leert rekenen ga je ook eerst tot 10 leren tellen en dan pas tot 20, dan tot 50,.. eerst
kruipen, dan stappen, dan lopen,…
• procesmatig: volgens plan, vraag je af of je in derichting gaat van het doel en kijk telkens na of je
niet moet bijsturen.
Waarom is ons opvoeden als opvoeder nu zo anders dan het opvoeden van ouders aan hun kinderen?
We vertrekken als HV altijd vanuit devraag van decliënt. Je doet dingen met een reden. Je doet activiteiten
met een doel bv ‘zelfstandigheid trainen’ ‘inzetten op ontspanning’,.. je moet altijd kunnen zeggen
waarom.
Visies die methodisch handelen illustreren:
Methodisch handelen wordt door heel veel belangrijke orthopedagogen ondersteund.:
• Ter Horst: POS vraag om actie, HV dient perspectief te bieden in uitzichtloze situaties
• Kok: bepaald vraagstellingstype vraagt om actie
• Broekaert: orthopedagogiek als handelingswetenschap, nadruk op handelen
We vertrekken steeds van ons handelen met decliënt (samen handelen) en moeten daar ook steeds naar
terugkeren, derelatie tussen ons en decliënt is heel belangrijk.
Er is een voortdurende wisselwerking tussen theorie en handelen. Het is belangrijk dat we telkens vanuit
detheorie terugkijken naar welke invloed dat heeft op ons handelen, en als we in ons handelen vastlopen
kunnen we terug grijpen naar die theoretische kaders.
Illustratie Alice in Wonderland: Alice vraagt aan dekat in het bos waar ze naartoe moet. dekat antwoordt
‘dat hangt er vanaf waar je naartoe wilt’. Ze zegt ‘maakt mij niet zo veel uit’. Waarop ze kat antwoordt ‘dan
kan je eender welke richting nemen, je komt altijd wel ergens uit’. Dit duidt op “als je weet waar je naartoe
wil, wat je doel is, dan kan je dekortste weg nemen” doelgericht handelen!
, lOMoARcPSD|11700591
Megan Van Buggenhout
Werken met doelen
• Een eerste belangrijke vraag is ‘wie is depersoon die je wenst te ondersteunen, wat is zijn vraag,
hoe kan je hem het best ondersteunen en ben ik daar wel geschikt voor?’ (intake-gesprek)
• Het begrip doelgroep betekent: “die mensen, die we in ons werk be-doel-en te bereiken”.
(doelgroep-analyse) “welke hulpvragers behoren tot dehulpvragers waarmee ik werk?”
• ! Belang van functionele relatie met dedoelgroep (cf. afstand-nabijheid). Deze relatie verschilt van
derelatie met je familie! Je moet empathie tonen, maar ook denodige afstand bewaren.
Let wel, het is niet debedoeling om mensen in een vakje te plaatsen door deplaatsen over een doelgroep, elke
persoon is uniek en vraagt in principe een geïndividualiseerde aanpak. Er zijn wat overkoepelende termen,
maar depersonen zijn allemaal uniek en vragen een andere ondersteuning! Je moet dus zien of je als
organisatie gespecialiseerd bent in de‘situatie/doelgroep’ van depersoon.
De cyclus van het orthopedagogisch handelen (=/ decyclus van het orthopedagogisch
handelingsplan)
we plannen;
we voeren uit;
we evalueren;
en we sturen bij.
4 verschillende soorten plannen
Plannen
- Instellingsplan/beleidsplan = Beschrijft devisie, doelstelling EN werkwijze van devoorziening
-
- Afdelingsplan = Gaat in op deagogische doelen van deafdelingen, dehele groep om dedoelen te
bereiken
-
- Activiteitenplan (individueel/groep) = Beschrijft het aanbod, doel en werkwijze van deactiviteiten.
Die kunnen groepsgericht zijn of gericht op deindividuele cliënt.
Je stelt jezelf devraag om wie gaat het? Waarom vindt deactiviteit plaats? Wat vindt er plaats?
Waar/waarmee vindt deactiviteit plaats?
- Individueel handelingsplan (zie later)
Uitvoeren ( bij een activiteitenplan)
De begeleidingsstijl staat centraal: (pas je stijl aan aan dedoelgroep)
Autoritair Democratisch Laisser faire
- Begeleider bepaalt alles - Alles bepaald via
groepsbeslissingen
- Begeleider geeft - veel vrijheid voor hulpvrager,
stap/stap - Begeleider geeft lijnen aan & weinig inbreng van debegeleider
aanwijzingen mogelijkheden om te kunnen
- Begeleider verdeelt het kiezen - Begeleider geeft geen
werk - Cliënten verdelen zelf het aanwijzingen
- Begeleider doet werk in overleg - Begeleider geeft geen
zelf neit mee - Begeleider = groepslid taakverdeling
- Begeleider doet niet mee
, lOMoARcPSD|11700591
Megan Van Buggenhout
Evalueren (bij een activiteitenplan)
Productevaluatie: werkdoelen geformuleerd door decliënt zelf, bekijken of die doelen beriekt zijn
Procesevaluatie: je onderzoekt ALLE aspecten van het methodische handelen, wat was
debeginsituatie, pasten die doelen daar wel bij? Waren mijn activiteiten en handelingen goed
gekozen? Heb ik rekening gehouden met onverwachte situaties?
Sturen bij
Plan telkens bijsturen indien er iets misloopt of dedoelen bereikt zijn
HOOFDSTUK 2: Handelingsplanning binnen het hulpverleningsproces
Handelingsplanning: naamgeving
Handelingsplanning (proces) handelingsplan (product). We moeten een onderscheid maken tussen
handelingsplan als proces & handelingsplan als product!
Handelingsplan als proces
=Hele cyclische proces dat ons orthopedagogische handelen begeleidt
Handelingsplan als product
=Neergeschreven product
We moeten inzien dat er voor elke cliënt een neergeschreven document moet zijn MAW een eigen manier
van werken
Definitie van Rink
Rink (1986): “het gebeuren in deinstelling waarbij functionarissen zich beraden over demanier waarop
deleefsituatie van hun cliënten verbeterd kan worden ten gevolgen van hun eigen optreden naar decliënten
toe…”
Het gebeuren = permanent gebeuren - dynamiek/cyclisch: belangrijk te beseffen dat handelingsplanning
iets dynamisch MAW het is een permanent gebeuren! Ons handelen stopt NOOIT! Het cyclisch proces
bestaat uit verschillende stappen nl beeldvorming – plannen – handelen – evalueren – beeldvorming
Instelling = niet alleen residentiële maar ook ambulante sector
Functionarissen = we vragen ons af wie het plan opstelt. Deze term impliceert sterk dat enkel deskundigen
dit kunnen maar wie wordt er gezien als een deskundige? Er zijn 3 modellen
• Deskundigheidsmodel: Taak? Opstellen van het plan, teambegeleider vertaalt dit plan &
brengt die over aan deopvoeders
• Betrokkenheidsmodel: Ervaringen van deopvoeders = centraal, opvoeders stellen zelf plan
op maar indien nodig beroep doen op deskundigen
• Participatiemodel: Iedereen die bij cliënt is betrokken is verantwoordelijk voor het opstellen
van het plan! Samen een beeldvorming doen met cliënt en netwerk voor een plan.
