Samenvatting Immunologie
Hoofdstuk 1
Het immuunsysteem is een verdedigingssysteem met als doel indringers of veranderde
eigen cellen te bestrijden
Innate (aangeboren/non-specifieke) afweer:
• Alle elementen van het immuunsysteem die vanaf de geboorte aanwezig zijn en
binnen korte tijd beschikbaar
- Gericht tegen lichaamsvreemde stoffen, micro-organismen
- Zorgt voor bescherming
- Altijd aanwezig
- Beschikbaar op korte termijn
- Niet geheugen
- Aspecifiek
Acquired (verworven/specifieke) afweer:
• Meer specifiek, vult aangeboren respons aan
• Alleen aanwezig in vertebraten
- Geheugen respons
- Antigen specifiek
- Lymfocyten (B en T)
- Antigen erkenning molecule (B en T receptoren)
- Secreet moleculen (antilichamen)
,Vaccins
Edward Jenner 1798 (pokken)
Bekend: pokken is gevaarlijker dan variolation en cowpx is minder gevaarlijk en variolation.
Hypothese: Infectie met koepokken geeft immuniteit tegen pokken.
melkmeisjes waren over het algemeen immuun voor pokken. Ze bevatte blaren van koepokken.
Jenner gebruikt de koepokken pus om het jongetje te vaccineren en opzettelijk blootgesteld hem aan
pokken.
Test: variolation van koepokken niet in slaagt om een pokken produceren
Gevolg: Immuniteit
Antigen/ Antistof
Een antigeen is een molecuul dat in staat is een reactie van het afweersysteem op te wekken,
waarbij antistoffen worden aangemaakt.
Immunoglobulinen (afgekort Ig), ook antistoffen of antilichamen genoemd, zijn eiwitten die door de
mens en andere gewervelde dieren worden geproduceerd als reactie op antigenen.
Immuniteit
Actieve immunisatie is het opwekken van immuniteit na blootstelling aan een antigeen. Hierdoor
ontwikkelt de patiënt een eigen immuunrespons tegen de verwekker wat een langdurige, vaak zelfs
permanente bescherming geeft.
Het doel is het beschermen van een persoon of dier tegen een infectie met micro-organismen.
Passieve immuniteit is een vorm van bescherming tegen ziekteverwekkers, die ontstaat door het
direct inspuiten van antistoffen. Hierbij wordt een persoon of dier beschermd tegen de gevolgen van
een infectie door het toedienen van antistoffen (afweerstoffen) tegen de verwekker.
Adaptieve immuniteit optreedt in een gastheer na zijn
immunologische componenten worden ingetrokken, hun
immunologische activiteit wordt buiten het lichaam aangepast,
en vervolgens opnieuw toegediend in dezelfde host.
Cellen in verworven/specifieke immuunrespons betrokken zijn:
Antigen-presenterende cellen (APC)
Cellen die het menselijk afweersysteem goed te laten
functioneren.
De functie van deze cellen is het presenteren van een antigeen aan een T-cel.
Er zijn een drietal zeer effectieve antigeen-presenterende cellen:
- de B-cel
- de macrofaag
- de dendritische cel
,Deze cellen, zowel zeer gespecialiseerd als streng gereguleerd
De functie van deze cellen zijn als volgt:
Het continu controleren van zowel de intra- als extracellulaire ruimte op de aanwezigheid
van potentiële antigene moleculen.
Het op een herkenbare manier op hun celoppervlak aan T-(helper)cellen presenteren van
fragmenten van deze moleculen, om zodoende het afweersysteem in werking te zetten.
Major histocompatibility complex (MHC) bij mensen HLA genaamd
Is een deel van het genoom dat codeert voor eiwitten (glycoproteïnen) die zich aan de oppervlakte
van veel zoogdiercellen bevinden
Spelen een belangrijke rol bij de herkenning van 'eigen' en 'niet-eigen' elementen in het lichaam.
Het gaat om ongeveer 140 eiwitten die verschillende functies vervullen.
Clonale selectie theorie: cellullaire basis immuunrespons
Ontwikkeld door Jerne, Burnet en Talmage
Zelf-reactieve lymfocyten worden uitgeschakeld
Uitgangspunten
• Zelf-reactieve lymfocyten zijn inactief
• Voor contact met het antigen bestaat er al een zeer groot
aantal B en T lymfocyten met verschillende specificiteit
• Lymfocyten hebben antigen-specifieke receptoren op hun
oppervlakte
B cellen produceren T cellen produceren
specifieke antistoffen cytokinen
Celgemedieerde immuniteit
• Humoral of antilichaam-gemedieerde immuniteit:
B-cel gemedieerde immuniteit, biedt bescherming tegen extracellulaire pathogenen
• Cell gemedieerde immuniteit:
T-cel gemedieerde immuniteit, biedt bescherming tegen intracellulaire pathogenen
Antigeenherkenning
De wijze waarop de T -cellen en B
cellen worden gestimuleerd verschilt.
Voor een deel als gevolg van
verschillen tussen de pathogenen die
ze tegenkomen ( intracellulaire versus
extracellulair, respectievelijk ) .
Antilichamen binden direct aan
antigeen epitopen op het oppervlak
van een pathogeen .
Structureel is de B -cel antigeen
receptor ( BCR ) uit een
transmembraan immunoglobuline
molecuul dat dezelfde variabele regio
van het antilichaam produceert .
, Aldus zal zowel de uitgescheiden antilichaam en het BCR van een plasma B -cel hetzelfde antigeen
epitoop van een pathogeen te binden .
Daarentegen binding van de T-celreceptor ( TCR ) een antigeen epitoop vereist de volgende reeks
stappen :
1. Het dendritische cel moet breken de overspoelde pathogeen of deel van pathogeen in
peptidefragmenten , waarvan sommige met een specifiek antigeen epitoop . Dit staat bekend als
antigen processing .
2. Het peptide fragment dat het antigeen epitoop moet naast binden aan een belangrijke
histocompatibiliteitscomplex ( MHC ) .
3. Het antigeen epitoop: MHC molecule complex wordt dan aan het oppervlak van de dendritische
cel waar het kan worden herkend door een T cel getransporteerd . Dit proces is bekend als
antigeenpresentatie .
4. TCR in combinatie met ofwel een CD4 of CD8 oppervlak molecuul bindt dan het epitoop: MHC
complex . Deze binding wordt een reeks intracellulaire signalering gebeurtenissen met rustende
naïeve T cel die zal leiden tot proliferatie en differentiëren in een kloon van effector T-cellen
opwekken .
Hoofdstuk 1
Het immuunsysteem is een verdedigingssysteem met als doel indringers of veranderde
eigen cellen te bestrijden
Innate (aangeboren/non-specifieke) afweer:
• Alle elementen van het immuunsysteem die vanaf de geboorte aanwezig zijn en
binnen korte tijd beschikbaar
- Gericht tegen lichaamsvreemde stoffen, micro-organismen
- Zorgt voor bescherming
- Altijd aanwezig
- Beschikbaar op korte termijn
- Niet geheugen
- Aspecifiek
Acquired (verworven/specifieke) afweer:
• Meer specifiek, vult aangeboren respons aan
• Alleen aanwezig in vertebraten
- Geheugen respons
- Antigen specifiek
- Lymfocyten (B en T)
- Antigen erkenning molecule (B en T receptoren)
- Secreet moleculen (antilichamen)
,Vaccins
Edward Jenner 1798 (pokken)
Bekend: pokken is gevaarlijker dan variolation en cowpx is minder gevaarlijk en variolation.
Hypothese: Infectie met koepokken geeft immuniteit tegen pokken.
melkmeisjes waren over het algemeen immuun voor pokken. Ze bevatte blaren van koepokken.
Jenner gebruikt de koepokken pus om het jongetje te vaccineren en opzettelijk blootgesteld hem aan
pokken.
Test: variolation van koepokken niet in slaagt om een pokken produceren
Gevolg: Immuniteit
Antigen/ Antistof
Een antigeen is een molecuul dat in staat is een reactie van het afweersysteem op te wekken,
waarbij antistoffen worden aangemaakt.
Immunoglobulinen (afgekort Ig), ook antistoffen of antilichamen genoemd, zijn eiwitten die door de
mens en andere gewervelde dieren worden geproduceerd als reactie op antigenen.
Immuniteit
Actieve immunisatie is het opwekken van immuniteit na blootstelling aan een antigeen. Hierdoor
ontwikkelt de patiënt een eigen immuunrespons tegen de verwekker wat een langdurige, vaak zelfs
permanente bescherming geeft.
Het doel is het beschermen van een persoon of dier tegen een infectie met micro-organismen.
Passieve immuniteit is een vorm van bescherming tegen ziekteverwekkers, die ontstaat door het
direct inspuiten van antistoffen. Hierbij wordt een persoon of dier beschermd tegen de gevolgen van
een infectie door het toedienen van antistoffen (afweerstoffen) tegen de verwekker.
Adaptieve immuniteit optreedt in een gastheer na zijn
immunologische componenten worden ingetrokken, hun
immunologische activiteit wordt buiten het lichaam aangepast,
en vervolgens opnieuw toegediend in dezelfde host.
Cellen in verworven/specifieke immuunrespons betrokken zijn:
Antigen-presenterende cellen (APC)
Cellen die het menselijk afweersysteem goed te laten
functioneren.
De functie van deze cellen is het presenteren van een antigeen aan een T-cel.
Er zijn een drietal zeer effectieve antigeen-presenterende cellen:
- de B-cel
- de macrofaag
- de dendritische cel
,Deze cellen, zowel zeer gespecialiseerd als streng gereguleerd
De functie van deze cellen zijn als volgt:
Het continu controleren van zowel de intra- als extracellulaire ruimte op de aanwezigheid
van potentiële antigene moleculen.
Het op een herkenbare manier op hun celoppervlak aan T-(helper)cellen presenteren van
fragmenten van deze moleculen, om zodoende het afweersysteem in werking te zetten.
Major histocompatibility complex (MHC) bij mensen HLA genaamd
Is een deel van het genoom dat codeert voor eiwitten (glycoproteïnen) die zich aan de oppervlakte
van veel zoogdiercellen bevinden
Spelen een belangrijke rol bij de herkenning van 'eigen' en 'niet-eigen' elementen in het lichaam.
Het gaat om ongeveer 140 eiwitten die verschillende functies vervullen.
Clonale selectie theorie: cellullaire basis immuunrespons
Ontwikkeld door Jerne, Burnet en Talmage
Zelf-reactieve lymfocyten worden uitgeschakeld
Uitgangspunten
• Zelf-reactieve lymfocyten zijn inactief
• Voor contact met het antigen bestaat er al een zeer groot
aantal B en T lymfocyten met verschillende specificiteit
• Lymfocyten hebben antigen-specifieke receptoren op hun
oppervlakte
B cellen produceren T cellen produceren
specifieke antistoffen cytokinen
Celgemedieerde immuniteit
• Humoral of antilichaam-gemedieerde immuniteit:
B-cel gemedieerde immuniteit, biedt bescherming tegen extracellulaire pathogenen
• Cell gemedieerde immuniteit:
T-cel gemedieerde immuniteit, biedt bescherming tegen intracellulaire pathogenen
Antigeenherkenning
De wijze waarop de T -cellen en B
cellen worden gestimuleerd verschilt.
Voor een deel als gevolg van
verschillen tussen de pathogenen die
ze tegenkomen ( intracellulaire versus
extracellulair, respectievelijk ) .
Antilichamen binden direct aan
antigeen epitopen op het oppervlak
van een pathogeen .
Structureel is de B -cel antigeen
receptor ( BCR ) uit een
transmembraan immunoglobuline
molecuul dat dezelfde variabele regio
van het antilichaam produceert .
, Aldus zal zowel de uitgescheiden antilichaam en het BCR van een plasma B -cel hetzelfde antigeen
epitoop van een pathogeen te binden .
Daarentegen binding van de T-celreceptor ( TCR ) een antigeen epitoop vereist de volgende reeks
stappen :
1. Het dendritische cel moet breken de overspoelde pathogeen of deel van pathogeen in
peptidefragmenten , waarvan sommige met een specifiek antigeen epitoop . Dit staat bekend als
antigen processing .
2. Het peptide fragment dat het antigeen epitoop moet naast binden aan een belangrijke
histocompatibiliteitscomplex ( MHC ) .
3. Het antigeen epitoop: MHC molecule complex wordt dan aan het oppervlak van de dendritische
cel waar het kan worden herkend door een T cel getransporteerd . Dit proces is bekend als
antigeenpresentatie .
4. TCR in combinatie met ofwel een CD4 of CD8 oppervlak molecuul bindt dan het epitoop: MHC
complex . Deze binding wordt een reeks intracellulaire signalering gebeurtenissen met rustende
naïeve T cel die zal leiden tot proliferatie en differentiëren in een kloon van effector T-cellen
opwekken .
