Samenvatting Partim Arbeidsrecht

PARTIM ARBEIDSRECHT

Werkloos?  trappensysteem:
 1: VDAB: inschrijven als werkzoekende
o = Vlaamse dienst voor Arbeidsbemiddeling
 2: Kom ik in aanmerking om werkloosheidsuitkering te krijgen?  RVA
o = Rijksdienst voor arbeidsvoorzieningen
 3: Vakbond
 Algemeen Christelijk Vakverbond
 Algemeen Centraal Liberaal Vakverbond België (liberalen)
 Algemeen Belgisch Vakverbond (socialisten)
o Ander woord voor vakbond = werknemersorganisatie
o CAO sluiten (= collectieve arbeidsovereenkomst)  ovk die wordt afgesloten
tussen 1/meerdere werkgeversorganisaties en 1/meerdere
werknemersorganisaties
 VOCA
 VBO (= verbond voor Belgische ondernemingen)
 UNIZO
  zij sluiten CAO’s af
 Ze kunnen op 3 niveaus CAO’s afsluiten
 Op nationaal vlak: algemeen verbindend voor iedereen
 Op sectoraal vlak/op vlak van paritair comité: per sector vb.
CAO in de farmacie
 Op ondernemingsvlak: enkel en alleen van toepassing op die
welbepaalde specifieke onderneming

Werkgever kan emails controleren maar voorwaarden!!
Verschil tussen aangekondigde stakingen en niet aangekondigde (trein)stakingen
Lock-out  je gijzelt je werkgever

Ontslag wegens dringende redenen:
 Binnen 3 dagen na kennisname van de feiten moet er aangetekende brief verzonden
worden
 De tweede aangetekende brief moet binnen 3 werkdagen verzonden worden na
verzending van je eerste brief
 Niet voldaan  onregelmatig ontslag en kan ontslag niet voldaan worden
  Een opzeggingsvergoeding zal moeten betaald worden

Is staken een recht?
 Staken is fundamenteel recht  men kan je dat niet verbieden
 Er moet wel minimale bezetting zijn! Vb. bij kerncentrales
 Het is niet onbeperkt vb. verboden: lock-out, grote wegversperringen waarbij je bv
dingen vernielt, brandstichten

Sociale secretariaten
 Zorgt voor loonadministratie




1

, 1. Inleiding
1.1. Wat is arbeidsrecht?
 Sociale wetgeving omvat
o Arbeidsrecht
o Socialezekerheidsrecht: zeer uitgebreid in België  daardoor wel veel
belastingen betalen
o Sociale bijstand: voor mensen die behoeftig zijn  mensen zijn door hun
eigen arbeid niet in staat om voor zichzelf te zorgen
 Die mensen kunnen geen aanspraak maken op
socialezekerheidsuitkering en moeten daarom terugvallen op sociale
bijstand vb. leefloon, inkomensgarantie voor ouderen, gewaarborgde
gezinsbijslag
 Bijzonder doel van sociale wetgeving
o Bescherming van belangen van de werknemers
o Bevorderen van hun welzijn
 Arbeidsrecht: bescherming bieden tegen werkgever
 ‘beschermingswetten’ (loonbeschermingswet, wet op
arbeidsreglement, wet op de arbeidsovk, arbeidswet)
 Sociale zekerheidsrecht: menswaardig bestaan verzekeren
(gewaarborgd inkomen, werkloosheidsuitkering, pensioenen,
arbeidsongevallen,…)
 Iedereen recht op pensioen maar als je bv niet voldoende
pensioenjaren hebt (je moet bepaalde periode werken)
 Sociale bijstand is vb als je pensioen te weinig is
 3 luiken
o Werknemers:
 Arbeiders: wordt betaald per uur + heeft voornamelijk handenarbeid
als hoofdzaak
 Bedienden: wordt betaald per maand + werkt voornamelijk met zijn
hoofd
 Handelsvertegenwoordiger: kan aanspraak maken op
dingen/vergoedingen waarop gewone werknemer geen aanspraak op
kan maken vb. een uitwinningsvergoeding
 Uitwinningsvergoeding = een vergoeding die je ontvangt
wanneer de werkgever je ontslaat en je je cliënteel verliest
terwijl je aan de werkgever cliënteel hebt aangebracht
  ze zijn alle verbonden aan de werkgever door middel van een
arbeidsovereenkomst
o Ambtenaren:
  verbonden door middel van een statuut
 wet van 3/7/58 WAO is niet van toepassing op ambtenaren
o Zelfstandigen
  zijn met niets verbonden; kan wel zijn dat ze contract hebben maar
dan is dat gewoon een samenwerkingsovk/contract
o Het grote verschil is de gezagsstructuur: werknemers en ambtenaren staan
onder gezag van werkgever  bevelen opvolgen, terwijl zelfstandige in
volledige zelfstandigheid zijn werk kan verrichten




2

, 1.2. Bronnen van het arbeidsrecht
a) Internationale rechtsbronnen
o Bilaterale verdragen: verdrag tussen België en 1 ander land
o Multilaterale verdragen: verdrag tussen België en meerdere landen
 I.A.O. (Internationale Arbeidsorganisatie)
 Conventies: belangrijke invloed op Belgisch arbeidsrecht
 Drieledig overleg tussen WG, WN en regeringen
 Raad van Europa  EVRM
 Waarborgt fundamentele vrijheden (zoals vakbondsvrijheid,
recht op privéleven…)
 Kan rechtstreeks ingeroepen worden door Belgische
rechtbanken
 Internationale Vereniging voor de Sociale Zekerheid (A.I.S.S.)
 Europese Unie  richtlijnen en verordeningen zoals dagelijkse rusttijd,
minimumloon

b) Nationale rechtsbronnen
o Sociale grondrechten: art. 23 GW “Iedereen heeft recht op een menswaardig
leven” dat omvat:
 Recht op arbeid
 Recht op sociale bijstand
o Sociale rechtsbronnen
 Wetten en decreten
 KB’s
 MB’s
 Rechtsspraak (bv. vonnis van Hof van Cassatie) en rechtsleer
(persoonlijke visie van rechtsgeleerden)
 !!! Collectieve arbeidsovk (CAO’s): of sectorakkoord
Werkgeversorganisatie >< Werknemersorganisatie (= vakbonden)
 Gebruik: (cumulatieve voorwaarden)
 Vast: steeds hetzelfde voordeel wordt toegekend (niet
noodzakelijk elk jaar hetzelfde bedrag, maar wel altijd dezelfde
berekeningsbasis bv. eindejaarspremie  bepaald percentage
op de winst)
 Algemeen: het voordeel wordt uitgekeerd aan alle WN in
dezelfde situatie
 Besteding: het voordeel moet gedurende een “voldoende lange
tijd” worden toegekend  feitenkwestie

Casus1. gebruik: p22 dia2
Eindejaarsuitkering = een recht
Op sectoraal niveau; stel een cao is afgesloten waarbij uitdrukkelijk staat geciteerd dat een
eindejaarspremie moet betaald worden in die sector  dan is het een plicht
Wanneer het geen plicht is maar werkgever doet het al enkele jaren  het wordt een gebruik
 de werknemer kan zich op dat gebruik beroepen en waarbij het alsnog een recht of een
plicht wordt
Werkgever kunnen wel clausules inlassen in arbeidsovereenkomst waarbij ze de rechtsbron
het gebruik gaan uitsluiten
Kan niet afgedwongen worden als een gebruik als het ten opzichte van andere groep
personen is, wel als het dezelfde groep personen is  gebruik moet algemeen zijn

Casus gebruik: P22 dia 3
Als er clausule is dan niet, als er geen clausule is dan wel gehouden



3

, Conclusie: regulering van het arbeidsrecht door
 Overheid: wet, KB, MB
 Sociale partners: collectieve arbeidsovk (al dan niet algemeen verbindend verklaard)
 Werkgever en werknemer: individuele arbeidsovk, arbeidsregelement, gebruik
 Verschil arbeidsovereenkomst en arbeidsreglement:
o Arbeidsovereenkomst is enkel van toepassing op 1 werknemer
o Arbeidsreglement is van toepassing op de gehele onderneming

Je kan niet voor alle soorten overeenkomsten dat mondeling afspreken  bv voor deeltijdse
arbeid, studentencontract, uitzendarbeid,… heb je geschrift nodig




Een lagere norm mag slechts afwijken van een hogere norm als hij hiermee niet strijdig is of
de rechten van de werknemer vermindert of zijn plichten verzwaart
 In strijd met hogere norm: niet geldig

 Oefening 1 p24: maximale arbeidsduur
Dwingende wetsbepaling: het is de hoogste die van toepassing is  38u + hoogste
norm komt niet in strijd met je geschreven individuele ovk
 Oefening 2 p24: Wel in strijd met je geschreven individuele overeenkomst maar hier
ook 38u!! ZIE VOORBEELD BOEK P15
 Loon + arbeidsduur (+plaats, tijd, functie) is een essentiële arbeidsvoorwaarde en daar
kan niet van worden afgeweken + recht op arbeid: je rechten worden verminderd
In de bouw is dit 40 u per week  is essentiële voorwaarde maar dit krikt de rechten van WN
naar boven!! Want meer recht op arbeid




4