Christiaan Winkelmeijer (Student geneeskunde, UvA Amsterdam)
Samenvatting OVV-3 2021-2022
Week 2
ZSA: Passende zorg
De kosten van de zorg stegen rond 2000 in NL en dit zou kunnen komen door de introductie
van de euro en de Europese unie waardoor er meer migratie naar NL was en het aantal
mensen dat gebruik maakte van zorg sterk toenam.
Type oorzaak
(zoals
Specifieke ontwikkeling
onderscheiden in
sectie 9.5.2)
- ontwikkelingen in De technologie van zorg wordt steeds beter en digitaler en minder
relatie tot prijzen invasief maar ook duurder. Een robot operatie is veel duurder dan de
operatie die laparoscopisch verloopt maar wel beter.
- ontwikkelingen in
relatie tot Steeds meer mensen worden steeds ouder dus zijn er meer mensen die
zorgvolume gebruik maken van steeds meer zorg
- ontwikkelingen
Voor de meer mensen met meer zorg zijn ook meer mensen nodig om
binnen het
de zorg te verlenen. Ook wordt door inflatie de lonen van de mensen
zorgstelsel
die zorg verlenen steeds hoger.
Een verdubbeling van de kosten betekent dat er minder uitgegeven kan worden aan
onderwijs, sociale zekerheid, openbare veiligheid, infrastructuur, etc. De stijging moet
uiteindelijk door iemand betaald worden en dat zou betekenen dat er minder geld gaat naar
de andere departementen of dat de belastingen omhoog gaan of de zorgverzekering sterk
duurder wordt en voor sommige mensen dan onbetaalbaar.
In een sociaal verzekeringssysteem bepalen de medici wat state of the art zorg is en wat er
dus in het verzekeringspakket moet komen. Dit kan ertoe leiden dat de kosten enorm
oplopen omdat de nieuwste behandelingen misschien beter werken maar ook duurder zijn
(door patenten, productiekosten, etc.). Kwaliteit is het belangrijkste voor dit systeem en niet
de kosten zo laag mogelijk houden.
In een genationaliseerd systeem besluit de overheid door middel van plannen en budgetten
wat wel en niet vergoed wordt in de zorg. In dit stelsel is het belangrijkst dat de zorg voor
iedereen toegankelijk blijft. Echter kan er bij krappe budgetten een mindere kwaliteit van
zorg ontstaan.
,Christiaan Winkelmeijer (Student geneeskunde, UvA Amsterdam)
Bij een gereguleerde marktwerking is er de beste zorg voor de laagste prijs. Zorgverzekeraars
maken afspraken met zorgaanbieders voor wat er wel en niet vergoed wordt in de
basisverzekering. Dit alles gebeurt in de kaders van de beroepsgroepen en de overheid.
Doelmatigheid is hier het belangrijkst: de beste zorg voor de laagste prijs. Dit betekent niet
per se dat de kosten lager worden omdat als veel mensen van een bepaald type zorg gebruik
maken de kosten alsnog op kunnen lopen. Ook kan de mate waarin gereguleerd wordt de
toegankelijkheid van de zorg in gevaar brengen.
Binnen al deze groepen zijn er landen die beter presteren en minder goed maar over het
algemeen is er niet een systeem beter dan de anderen. Ook zijn deze drie zuivere systemen
nergens meer te vinden en is er overal een hybride vorm ontstaan vanuit een van deze
vormen.
Bron: Mackenbach J & Stronks K. Volksgezondheid en gezondheidszorg, 2016. 8e herziene
druk.
In NL heeft de medische professie op een bepaalde manier invloed op de uitgaven. Er wordt
bij een behandeling gekeken of deze kosten effectief is en of er misschien een beter
medicament is dat goedkoper is. Ook hebben medische beroepsverenigingen een invloed op
welke zorg vergoed wordt in de onderhandelingen met zorgverzekeraars.
Financiële toegankelijkheid: kan iedereen die de zorg nodig heeft het betalen?
Geografische toegankelijkheid: Zijn zorgvoorzieningen zo gespreid over een land dat iemand
binnen redelijke tijd toegang heeft tot die voorzieningen?
Tijdige toegankelijkheid: Is de zorg binnen een redelijke termijn beschikbaar?
Culturele toegankelijkheid: Is de zorg acceptabel voor verschillende bevolkingsgroepen, die
bijvoorbeeld in taal of opvattingen over gezondheid en zorg van elkaar verschillen?
,Christiaan Winkelmeijer (Student geneeskunde, UvA Amsterdam)
Als iemand liever naar een specialist verwezen wil worden maar de HA ziet hier geen
medische noodzaak voor dan wordt de toegankelijkheid aangetast op meerdere manieren.
Aan de ene kant zorgt dit ervoor dat de specialist toegankelijker is voor mensen die wel een
medisch gegronde reden hebben om doorverwezen te worden. Aan de andere kant kan dit
voor een patiënt de drempel verhogen om een volgende keer naar de HA te gaan omdat
deze zich niet serieus genomen voelt.
Bedreiging voor …
Maatregel Welke vorm van Risico-solidariteit?
toegankelijkheid? Inkomens-solidariteit?
- zeer dure medicijnen niet
Bedreiging risicosolidariteit
langer in het basispakket Financieel
en inkomenssolidariteit
- ouderenzorg vergaand
privatiseren Cultureel, financieel Bedreiging risicosolidariteit
- verhogen van eigen risico op
Bedreiging risicosolidariteit
sommige GGZ diensten Financieel
en inkomenssolidariteit
- fusie van zorgorganisaties tot
zorg op één plek Geografisch, tijdigheid Inkomenssolidariteit
- hogere premie bij
Risicosolidariteit en
ongezonde/riskante leefstijl Cultureel
inkomenssolidariteit
- onnodige/ineffectieve
behandeling uit basispakket Cultureel Inkomenssolidariteit
Bij risicosolidariteit, wat er is bij zorgverzekeringen, betalen zieke mensen (hoog risico op
zorgkosten) evenveel als gezonde mensen (laag risico). Bij inkomenssolidariteit wordt er niet
gekeken naar wie er veel of weinig verdient maar betaalt iedereen weet hetzelfde bedrag
voor een zorgverzekering bijvoorbeeld.
ZSA: Kwaliteit van zorg
Kennisclip 1:
Quality of care is the degree to which health services for indivuduals and populations
increase the likelyhood of desired healthoutcomes and are consistent with current
professional knowledge.
Kwaliteit van zorg is een mate waarin à een relatief begrip. Je streeft iets na en je meet wat
er behaald is en daaruit leidt je de kwaliteit af.
De kwaliteit gaat over de zorg van de individu (kankerzorg) en populatie
(vaccinatieprogramma).
Het doel is het vergroten van de kans op uitkomsten die je wil. Deze uitkomsten en doelen
moet je samen afspreken wat het doel is waar je naar streeft.
, Christiaan Winkelmeijer (Student geneeskunde, UvA Amsterdam)
De kwaliteit gaat ook over het maximaliseren van de mogelijkheden om de beste uitkomst
die je van tevoren hebt kunnen bedenken, te bereiken. Dit volgens de standaard die actueel
is.
Je kijkt naar verschillende dimensies:
- Effectiviteit à worden mensen beter?
- Veiligheid à gaan mensen niet dood aan complicaties van zorg
- Patiëntgericht à beleven mensen de uitkomsten zelf ook als de beste zorg
Begrippen bij kwaliteit:
- Normatief à Wordt de geneeskunde uitgeoefend op een manier die consistent is
met de beschikbare kennis (EBM)
- Relatief à heb je bereikt wat je onder de verwachting dacht dat je zou kunnen
bereiken
- Je kunt binnen deze kaders de uitoefening van de geneeskunde zien als een proces
dat verloopt volgens een bepaalde structuur waarbij je streeft naar een uitkomst
o Bij structuur kun je denken aan de juiste opleiding van artsen, de juiste
vergunningen voor ziekenhuizen en de juiste faciliteiten in het ziekenhuis
o Bij processen zou je kunnen kijken of behandelingen lopen conform de
richtlijnen of de meest recente kennis
o Uitkomsten zijn de maximaal haalbare uitkomsten (minder sterfte, hogere
QoL)
Kennisclip 2:
Kwaliteit van de medische beroepsuitoefening wordt beïnvloed door de volgende factoren:
- Goede opleiding/ vervolgopleiding (specialisatie)
- Herregistratie (voldoet een arts nog aan de eisen om het beroep uit te oefenen)
- Bijscholing of nascholing
- Visitatie (collega’s op bezoek bij elkaar en kijken hoe anderen het doen)
- Richtlijnen (actuele stand van wetenschap in kaart brengen)
o Voorbereiding
o Maken van een conceptrichtlijn
o Systematisch doorwerken van de literatuur om zo goed mogelijk bewijs te
verkrijgen
o Kijken hoe wordt iets elders in het land gedaan
- Voor meten van de kwaliteit à meten van de landelijke gegevensbestanden
o Bronnen zoals sterftestatistiek, patiëntendossiers, databases van
wetenschappelijke verenigingen (vb complicaties bij heelkunde)
o Uit te drukken door middel van indicatoren
- Intercollegiale toetsing, IFMS
Samenvatting OVV-3 2021-2022
Week 2
ZSA: Passende zorg
De kosten van de zorg stegen rond 2000 in NL en dit zou kunnen komen door de introductie
van de euro en de Europese unie waardoor er meer migratie naar NL was en het aantal
mensen dat gebruik maakte van zorg sterk toenam.
Type oorzaak
(zoals
Specifieke ontwikkeling
onderscheiden in
sectie 9.5.2)
- ontwikkelingen in De technologie van zorg wordt steeds beter en digitaler en minder
relatie tot prijzen invasief maar ook duurder. Een robot operatie is veel duurder dan de
operatie die laparoscopisch verloopt maar wel beter.
- ontwikkelingen in
relatie tot Steeds meer mensen worden steeds ouder dus zijn er meer mensen die
zorgvolume gebruik maken van steeds meer zorg
- ontwikkelingen
Voor de meer mensen met meer zorg zijn ook meer mensen nodig om
binnen het
de zorg te verlenen. Ook wordt door inflatie de lonen van de mensen
zorgstelsel
die zorg verlenen steeds hoger.
Een verdubbeling van de kosten betekent dat er minder uitgegeven kan worden aan
onderwijs, sociale zekerheid, openbare veiligheid, infrastructuur, etc. De stijging moet
uiteindelijk door iemand betaald worden en dat zou betekenen dat er minder geld gaat naar
de andere departementen of dat de belastingen omhoog gaan of de zorgverzekering sterk
duurder wordt en voor sommige mensen dan onbetaalbaar.
In een sociaal verzekeringssysteem bepalen de medici wat state of the art zorg is en wat er
dus in het verzekeringspakket moet komen. Dit kan ertoe leiden dat de kosten enorm
oplopen omdat de nieuwste behandelingen misschien beter werken maar ook duurder zijn
(door patenten, productiekosten, etc.). Kwaliteit is het belangrijkste voor dit systeem en niet
de kosten zo laag mogelijk houden.
In een genationaliseerd systeem besluit de overheid door middel van plannen en budgetten
wat wel en niet vergoed wordt in de zorg. In dit stelsel is het belangrijkst dat de zorg voor
iedereen toegankelijk blijft. Echter kan er bij krappe budgetten een mindere kwaliteit van
zorg ontstaan.
,Christiaan Winkelmeijer (Student geneeskunde, UvA Amsterdam)
Bij een gereguleerde marktwerking is er de beste zorg voor de laagste prijs. Zorgverzekeraars
maken afspraken met zorgaanbieders voor wat er wel en niet vergoed wordt in de
basisverzekering. Dit alles gebeurt in de kaders van de beroepsgroepen en de overheid.
Doelmatigheid is hier het belangrijkst: de beste zorg voor de laagste prijs. Dit betekent niet
per se dat de kosten lager worden omdat als veel mensen van een bepaald type zorg gebruik
maken de kosten alsnog op kunnen lopen. Ook kan de mate waarin gereguleerd wordt de
toegankelijkheid van de zorg in gevaar brengen.
Binnen al deze groepen zijn er landen die beter presteren en minder goed maar over het
algemeen is er niet een systeem beter dan de anderen. Ook zijn deze drie zuivere systemen
nergens meer te vinden en is er overal een hybride vorm ontstaan vanuit een van deze
vormen.
Bron: Mackenbach J & Stronks K. Volksgezondheid en gezondheidszorg, 2016. 8e herziene
druk.
In NL heeft de medische professie op een bepaalde manier invloed op de uitgaven. Er wordt
bij een behandeling gekeken of deze kosten effectief is en of er misschien een beter
medicament is dat goedkoper is. Ook hebben medische beroepsverenigingen een invloed op
welke zorg vergoed wordt in de onderhandelingen met zorgverzekeraars.
Financiële toegankelijkheid: kan iedereen die de zorg nodig heeft het betalen?
Geografische toegankelijkheid: Zijn zorgvoorzieningen zo gespreid over een land dat iemand
binnen redelijke tijd toegang heeft tot die voorzieningen?
Tijdige toegankelijkheid: Is de zorg binnen een redelijke termijn beschikbaar?
Culturele toegankelijkheid: Is de zorg acceptabel voor verschillende bevolkingsgroepen, die
bijvoorbeeld in taal of opvattingen over gezondheid en zorg van elkaar verschillen?
,Christiaan Winkelmeijer (Student geneeskunde, UvA Amsterdam)
Als iemand liever naar een specialist verwezen wil worden maar de HA ziet hier geen
medische noodzaak voor dan wordt de toegankelijkheid aangetast op meerdere manieren.
Aan de ene kant zorgt dit ervoor dat de specialist toegankelijker is voor mensen die wel een
medisch gegronde reden hebben om doorverwezen te worden. Aan de andere kant kan dit
voor een patiënt de drempel verhogen om een volgende keer naar de HA te gaan omdat
deze zich niet serieus genomen voelt.
Bedreiging voor …
Maatregel Welke vorm van Risico-solidariteit?
toegankelijkheid? Inkomens-solidariteit?
- zeer dure medicijnen niet
Bedreiging risicosolidariteit
langer in het basispakket Financieel
en inkomenssolidariteit
- ouderenzorg vergaand
privatiseren Cultureel, financieel Bedreiging risicosolidariteit
- verhogen van eigen risico op
Bedreiging risicosolidariteit
sommige GGZ diensten Financieel
en inkomenssolidariteit
- fusie van zorgorganisaties tot
zorg op één plek Geografisch, tijdigheid Inkomenssolidariteit
- hogere premie bij
Risicosolidariteit en
ongezonde/riskante leefstijl Cultureel
inkomenssolidariteit
- onnodige/ineffectieve
behandeling uit basispakket Cultureel Inkomenssolidariteit
Bij risicosolidariteit, wat er is bij zorgverzekeringen, betalen zieke mensen (hoog risico op
zorgkosten) evenveel als gezonde mensen (laag risico). Bij inkomenssolidariteit wordt er niet
gekeken naar wie er veel of weinig verdient maar betaalt iedereen weet hetzelfde bedrag
voor een zorgverzekering bijvoorbeeld.
ZSA: Kwaliteit van zorg
Kennisclip 1:
Quality of care is the degree to which health services for indivuduals and populations
increase the likelyhood of desired healthoutcomes and are consistent with current
professional knowledge.
Kwaliteit van zorg is een mate waarin à een relatief begrip. Je streeft iets na en je meet wat
er behaald is en daaruit leidt je de kwaliteit af.
De kwaliteit gaat over de zorg van de individu (kankerzorg) en populatie
(vaccinatieprogramma).
Het doel is het vergroten van de kans op uitkomsten die je wil. Deze uitkomsten en doelen
moet je samen afspreken wat het doel is waar je naar streeft.
, Christiaan Winkelmeijer (Student geneeskunde, UvA Amsterdam)
De kwaliteit gaat ook over het maximaliseren van de mogelijkheden om de beste uitkomst
die je van tevoren hebt kunnen bedenken, te bereiken. Dit volgens de standaard die actueel
is.
Je kijkt naar verschillende dimensies:
- Effectiviteit à worden mensen beter?
- Veiligheid à gaan mensen niet dood aan complicaties van zorg
- Patiëntgericht à beleven mensen de uitkomsten zelf ook als de beste zorg
Begrippen bij kwaliteit:
- Normatief à Wordt de geneeskunde uitgeoefend op een manier die consistent is
met de beschikbare kennis (EBM)
- Relatief à heb je bereikt wat je onder de verwachting dacht dat je zou kunnen
bereiken
- Je kunt binnen deze kaders de uitoefening van de geneeskunde zien als een proces
dat verloopt volgens een bepaalde structuur waarbij je streeft naar een uitkomst
o Bij structuur kun je denken aan de juiste opleiding van artsen, de juiste
vergunningen voor ziekenhuizen en de juiste faciliteiten in het ziekenhuis
o Bij processen zou je kunnen kijken of behandelingen lopen conform de
richtlijnen of de meest recente kennis
o Uitkomsten zijn de maximaal haalbare uitkomsten (minder sterfte, hogere
QoL)
Kennisclip 2:
Kwaliteit van de medische beroepsuitoefening wordt beïnvloed door de volgende factoren:
- Goede opleiding/ vervolgopleiding (specialisatie)
- Herregistratie (voldoet een arts nog aan de eisen om het beroep uit te oefenen)
- Bijscholing of nascholing
- Visitatie (collega’s op bezoek bij elkaar en kijken hoe anderen het doen)
- Richtlijnen (actuele stand van wetenschap in kaart brengen)
o Voorbereiding
o Maken van een conceptrichtlijn
o Systematisch doorwerken van de literatuur om zo goed mogelijk bewijs te
verkrijgen
o Kijken hoe wordt iets elders in het land gedaan
- Voor meten van de kwaliteit à meten van de landelijke gegevensbestanden
o Bronnen zoals sterftestatistiek, patiëntendossiers, databases van
wetenschappelijke verenigingen (vb complicaties bij heelkunde)
o Uit te drukken door middel van indicatoren
- Intercollegiale toetsing, IFMS
