Communicatie kwartiel 1
1.1 Inleiding, waarnemen en interpreteren
Kwaliteiten en valkuilen noemen om actief te luisteren
Waarom luisteren belangrijk is:
- Je laat de verteller weten dat je hem begrijpt of dat in elk geval probeert. Dat verstevigt de
onderlinge band, omdat hij zich geaccepteerd en gewaardeerd voelt.
- Je stimuleert de ander het verhaal te vertellen zoals hij dat zelf werkelijk ziet of beleeft.
Omdat er een vertrouwelijke sfeer ontstaat, kan de ander gestimuleerd worden ook de
emotionele betekenis van zijn verhaal naar voren te brengen.
- Je schept duidelijkheid, zowel voor de verteller als voor jezelf. Je probeert dan immers alle
belangrijke gegevens te ordenen. Daardoor ontstaat helderheid over de situatie. Bij
problemen is dat vaak al voldoende om iemand zelf een oplossing te laten vinden.
- Je voorkomt dat je voorbarige conclusies trekt, dat je iemand geruststelt voordat je weet wat
de situatie voor hem precies betekent en dat je adviezen geeft waar de ander niets aan
heeft.
- Je biedt de ander de mogelijkheid zijn verhaal kwijt te kunnen. Ook voor problemen
waarvoor geen oplossing bestaat, is dat van belang; het lucht in elk geval op. Daardoor
worden problemen die niet zijn op te lossen vaak gemakkelijker te accepteren.
Principes van goed luisteren
- Acceptatie van de ander
- Respect voor de gevoelens van de ander
- Tolerantie ten aanzien van iemands eigenaardigheden
Luistergedrag
- Maak oogcontact
- Neem een geïnteresseerde houding aan
- Moedig de verteller aan door te gaan
- Vraag verduidelijk als je iets niet begrijpt
- Vraag door
- Vat af en toe samen
- Laat eigen associaties, meningen en opvattingen achterwege
- Houd je eigen emoties onder controle
- Jaar de ander niet op
- Wees niet bang voor stiltes
Veelgemaakte luisterfouten
- Ongeïnteresseerde luisterhouding
- De ander niet laten uitspreken
- Je eigen verhaal gaan vertellen
- Met je gedachten ergens anders zijn
- Impulsief reageren
- Te snel adviseren
- Waarderend reageren
, - Veronderstellingen uiten
Factoren benoemen die het proces tussen waarnemen en interpreteren
beïnvloeden
- Contextuele factoren
o De plaats waar gecommuniceerd wordt
o Aanwezigheid van derden
o Tijdsdruk
o Pregnantie
Verandering/beweging
Afwijking
Herhaling
Intensiteit
- Factoren aan de kant van de zender
o De zender wil informatie achterhouden
o De zender weet niet precies wat hij wil/moet zeggen
o De zender is erg met zichzelf bezig
o De zender spreek een andere taal dan de ontvanger
o Pregnantie door de zender
o Non-verbale gedrag is niet in overeenstemming met wat iemand zegt
- Factoren aan de kant van de ontvanger
o Kennis en ervaring
o Gevoelens
o Aandacht
o Opvattingen, normen, waarden, cultuur
o Motivatie
o Humeur
o Lichamelijke gesteldheid
o Afweermechanismen
Interpretatiefouten
- Acceptatie van selectieve informatie
- Te snel begrijpen en reageren
- Generaliseren
- Vooroordelen
- Stereotypering
- Halo-effect
o Misleid door het uitstralingseffect van een of enkele eigenschappen
- Identificatie
- Projectie
o Wanneer je je eigen gevoelens toeschrijft aan een ander
- Persoonlijke norm
o Gedrag van anderen afmeten aan de manier waarop we zelf iets zouden doen
1.1 Inleiding, waarnemen en interpreteren
Kwaliteiten en valkuilen noemen om actief te luisteren
Waarom luisteren belangrijk is:
- Je laat de verteller weten dat je hem begrijpt of dat in elk geval probeert. Dat verstevigt de
onderlinge band, omdat hij zich geaccepteerd en gewaardeerd voelt.
- Je stimuleert de ander het verhaal te vertellen zoals hij dat zelf werkelijk ziet of beleeft.
Omdat er een vertrouwelijke sfeer ontstaat, kan de ander gestimuleerd worden ook de
emotionele betekenis van zijn verhaal naar voren te brengen.
- Je schept duidelijkheid, zowel voor de verteller als voor jezelf. Je probeert dan immers alle
belangrijke gegevens te ordenen. Daardoor ontstaat helderheid over de situatie. Bij
problemen is dat vaak al voldoende om iemand zelf een oplossing te laten vinden.
- Je voorkomt dat je voorbarige conclusies trekt, dat je iemand geruststelt voordat je weet wat
de situatie voor hem precies betekent en dat je adviezen geeft waar de ander niets aan
heeft.
- Je biedt de ander de mogelijkheid zijn verhaal kwijt te kunnen. Ook voor problemen
waarvoor geen oplossing bestaat, is dat van belang; het lucht in elk geval op. Daardoor
worden problemen die niet zijn op te lossen vaak gemakkelijker te accepteren.
Principes van goed luisteren
- Acceptatie van de ander
- Respect voor de gevoelens van de ander
- Tolerantie ten aanzien van iemands eigenaardigheden
Luistergedrag
- Maak oogcontact
- Neem een geïnteresseerde houding aan
- Moedig de verteller aan door te gaan
- Vraag verduidelijk als je iets niet begrijpt
- Vraag door
- Vat af en toe samen
- Laat eigen associaties, meningen en opvattingen achterwege
- Houd je eigen emoties onder controle
- Jaar de ander niet op
- Wees niet bang voor stiltes
Veelgemaakte luisterfouten
- Ongeïnteresseerde luisterhouding
- De ander niet laten uitspreken
- Je eigen verhaal gaan vertellen
- Met je gedachten ergens anders zijn
- Impulsief reageren
- Te snel adviseren
- Waarderend reageren
, - Veronderstellingen uiten
Factoren benoemen die het proces tussen waarnemen en interpreteren
beïnvloeden
- Contextuele factoren
o De plaats waar gecommuniceerd wordt
o Aanwezigheid van derden
o Tijdsdruk
o Pregnantie
Verandering/beweging
Afwijking
Herhaling
Intensiteit
- Factoren aan de kant van de zender
o De zender wil informatie achterhouden
o De zender weet niet precies wat hij wil/moet zeggen
o De zender is erg met zichzelf bezig
o De zender spreek een andere taal dan de ontvanger
o Pregnantie door de zender
o Non-verbale gedrag is niet in overeenstemming met wat iemand zegt
- Factoren aan de kant van de ontvanger
o Kennis en ervaring
o Gevoelens
o Aandacht
o Opvattingen, normen, waarden, cultuur
o Motivatie
o Humeur
o Lichamelijke gesteldheid
o Afweermechanismen
Interpretatiefouten
- Acceptatie van selectieve informatie
- Te snel begrijpen en reageren
- Generaliseren
- Vooroordelen
- Stereotypering
- Halo-effect
o Misleid door het uitstralingseffect van een of enkele eigenschappen
- Identificatie
- Projectie
o Wanneer je je eigen gevoelens toeschrijft aan een ander
- Persoonlijke norm
o Gedrag van anderen afmeten aan de manier waarop we zelf iets zouden doen
