TOETS DOELEN
GROEPSDYNAMISCH
SAMENWERKEN
1. Groepsdynamica algemeen
2. Communicatie
3. Conflicten
4. Leiderschap
5. Teams en teamrollen
6. Integrale procesbegeleiding
1. GROEPSDYNAMICA ALGEMEEN
1a. Ontwikkeling groepsdynamica:
Kan de verschillende hoofdstromingen binnen de groepsdynamica opnoemen en
onderscheiden: Relevantie groepsdynamica: inzicht in het gedrag van mensen
binnen groepen kan veel opleveren voor het begeleiden van groepen. Hiervoor is
het nodig dat de begeleider inzicht heeft in de achterliggende motieven van het
gedrag van het individu en ook in de dynamiek in de groep. Juist de verbinding
en de samenhang tussen deze inzichten leiden tot maatwerk.
Groepsdynamica is de studie van gedrag in kleine groepen
Remmerswaal:
Het 6-fasen model.
- Voorfase
De voorgeschiedenis van de groep. In de voorfase wordt de groep
‘ontworpen’. De doelen worden dan vastgesteld. De ontwerpfase stuurt de
verwachtingen en is zo van invloed op de wijze van deelnemen.
- Oriëntatiefase
De leden van de groep kennen elkaar nog niet/ nauwelijks. Het is de fase
van elkaar ontdekken en uitproberen welk gedrag aanvaardbaar is en
gewaardeerd wordt. Zowel op taakniveau als op sociaal-emotioneel niveau
is de groep gericht op het creëren van duidelijkheid. Duidelijkheid is een
voorwaarde voor veiligheid. Schutz spreekt van een inclusiefase, omdat
groepsleden geconfronteerd worden met de vraag of ze wel of niet bij de
groep horen. Deze fase wordt pas afgesloten wanneer ieder weet waar hij
aan toe is en ieder zijn plaats heeft gevonden.
- Invloedfase
Wanneer de groep haar eigen taakstructuur eenmaal heeft gevonden,
neemt de aandacht voor het interne groep functioneren toe. De onderlinge
betrekkingen (het betrekkingsniveau) komen meer centraal te staan. Ook
wel de machtsfase: hoe is de macht verdeeld? Bales spreekt van een
statusstrijd.
- Affectiefase
In deze fase komen de onderlinge verhoudingen nog meer centraal te
staan dan in de invloedsfase. Er spelen vragen rond de persoonlijke
, betrokkenheid van ieder groepslid en vragen over afstand en nabijheid.
Het centrale thema in deze fase komt tot uiting in vragen en onzekerheden
rond de mate van betrokkenheid op elkaar.
- Fase van de autonome groep
Als de groep haar eigen taakstructuur, haar eigen invloed verdeling en
relatiepatroon ontwikkeld heeft, dan is er sprake van een autonome groep.
In deze fase komt een open groepsklimaat tot stand, waarin ieder het
gevoel heeft dat hij ‘zichzelf kan zijn’.
- Afsluitingsfase
Deze fase kent twee aspecten: de afsluiting (taakgericht) en het afscheid
(sociaal-emotioneel). Evaluatie van samenwerking, werkwijzen, resultaten
etc.
Tuckman:
Tuckman benoemd vier fases: forming, storming, norming en performing. Later
voegde hij hier nog een vijfde fase aan toe: adjourning. In het Nederlands: vorm,
storm, norm, prestatie en afscheid. Forming is de fase van conflicten binnen een
groep. Norming is de fase van ontwikkeling van groepsnormen. Performing is de
fase van transformatie van losse individuen tot teamspelers met een grote
betrokkenheid op elkaar. Adjourning is de fase van elkaar loslaten en ontbinding
van de groep.
- Fase 1 Vormfase:
Het team is bezig met oriëntatie. Deze is nodig om de grenzen te
identificeren van zowel interpersoonlijke als taakgedragingen. De
teamleden zijn slecht geïnformeerd over de doelstellingen van het team.
Men is onzeker en bezorgd, maar laat dit niet merken.
- Fase 2 Stormfase:
Het team wint vertrouwen, de groepsleden durven langzaam meer naar
elkaar uit te spreken en naar de teamleider. Er ontstaan conflicten rond de
manier van samenwerken, interpersoonlijke kwesties en de doelen van het
team.
- Fase 3 Normfase:
Als het team de stormfase door is kan er op een meer volwassen manier
worden gepraat over de samenwerking. Men zal kritische punten niet meer
persoonlijk opvatten, maar als taakgerichte discussie. De regels, waarden,
normen en methodes van het team worden verder uitgewerkt. Men werkt
aan het oplossen van interpersoonlijke problemen, de groepscohesie en
het motivatieniveau stijgt.
- Fase 4 Prestatiefase:
Het projectteam functioneert nu als een echte eenheid. Teamleden hebben
een duidelijk inzicht in de doelen van het team en staan hier ook
gezamenlijk achter. Ook de manier van samenwerking is duidelijk. Het
team is nu bekwaam, autonoom en in staat het besluitvormingsproces
zonder teamleider uit te voeren.
- Fase 5 Afscheidsfase:
De taken van het team worden voltooid. Het team gaat weer uiteen. De
motivatieniveaus van de teamleden zal waarschijnlijk dalen.
Schutz:
, - Inclusiefase
Is de fase waar elk groepsproces volgens Schutz begint. Op sociaal-
emotioneel niveau spelen vragen rond het lid worden van de groep. Schutz
spreekt van een inclusiefase omdat groepsleden geconfronteerd worden
met de vraag of ze wel of niet bij de groep horen.
- Controlefase
In deze fase komen er vragen rondom controle: dus vragen met betrekking
tot macht, dominantie, gezag en verantwoordelijkheid. Er komen pogingen
om het eens te worden over de doelen en de procedures.
- Affectiefase
In deze fase komen de onderlinge verhoudingen nog meer centraal te
staan. Er spelen vragen rond de persoonlijke betrokkenheid van ieder
groepslid en over afstand en nabijheid. Na deze fase voelen de
groepsleden zich vertrouwt met elkaar.
Dimensies Beschrijving
Inclusion: erbij horen Willen dat andermans activiteiten meedoen, willen met
anderen geassocieerd worden. Of willen dat anderen met
hen meedoen, willen aan anderen vertellen dat zij voor
hen belangrijk zijn.
Control: autoriteit, Willen dat anderen de controle en leiding hebben. Of zelf
leiderschap en de leiding willen.
dominantie
Affection: houden van, Willen graag aardig gevonden worden door anderen. Of
cohesie, zich geven anderen affectie en liefde en willen graag aardig
verbonden voelen. tegen hen doen.
Schutz geeft aan dat als een groep uiteenvalt, dit omgekeerd gebeurt: van
Affection naar Inclusion.
Lewin
Sociale verandering: verandering door
wijziging in nieuw evenwichtsniveau.
1. Unfreezing
Ontdooien van het
huidig
evenwichtsniveau
Toevoegen van
nieuwe krachten of
vermindering van
tegenkrachten
Werken aan klimaat
van veiligheid en
vertrouwen vereist!!!
2. Moving
Wijziging naar een nieuw evenwichtsniveau
De groep in beweging: de interventies veroorzaken beweging
(frustratie ontladen in agressie of regressie)
3. Freezing
Het krachtenveld ‘beveiligen’
Het resultaat laten vasthouden
GROEPSDYNAMISCH
SAMENWERKEN
1. Groepsdynamica algemeen
2. Communicatie
3. Conflicten
4. Leiderschap
5. Teams en teamrollen
6. Integrale procesbegeleiding
1. GROEPSDYNAMICA ALGEMEEN
1a. Ontwikkeling groepsdynamica:
Kan de verschillende hoofdstromingen binnen de groepsdynamica opnoemen en
onderscheiden: Relevantie groepsdynamica: inzicht in het gedrag van mensen
binnen groepen kan veel opleveren voor het begeleiden van groepen. Hiervoor is
het nodig dat de begeleider inzicht heeft in de achterliggende motieven van het
gedrag van het individu en ook in de dynamiek in de groep. Juist de verbinding
en de samenhang tussen deze inzichten leiden tot maatwerk.
Groepsdynamica is de studie van gedrag in kleine groepen
Remmerswaal:
Het 6-fasen model.
- Voorfase
De voorgeschiedenis van de groep. In de voorfase wordt de groep
‘ontworpen’. De doelen worden dan vastgesteld. De ontwerpfase stuurt de
verwachtingen en is zo van invloed op de wijze van deelnemen.
- Oriëntatiefase
De leden van de groep kennen elkaar nog niet/ nauwelijks. Het is de fase
van elkaar ontdekken en uitproberen welk gedrag aanvaardbaar is en
gewaardeerd wordt. Zowel op taakniveau als op sociaal-emotioneel niveau
is de groep gericht op het creëren van duidelijkheid. Duidelijkheid is een
voorwaarde voor veiligheid. Schutz spreekt van een inclusiefase, omdat
groepsleden geconfronteerd worden met de vraag of ze wel of niet bij de
groep horen. Deze fase wordt pas afgesloten wanneer ieder weet waar hij
aan toe is en ieder zijn plaats heeft gevonden.
- Invloedfase
Wanneer de groep haar eigen taakstructuur eenmaal heeft gevonden,
neemt de aandacht voor het interne groep functioneren toe. De onderlinge
betrekkingen (het betrekkingsniveau) komen meer centraal te staan. Ook
wel de machtsfase: hoe is de macht verdeeld? Bales spreekt van een
statusstrijd.
- Affectiefase
In deze fase komen de onderlinge verhoudingen nog meer centraal te
staan dan in de invloedsfase. Er spelen vragen rond de persoonlijke
, betrokkenheid van ieder groepslid en vragen over afstand en nabijheid.
Het centrale thema in deze fase komt tot uiting in vragen en onzekerheden
rond de mate van betrokkenheid op elkaar.
- Fase van de autonome groep
Als de groep haar eigen taakstructuur, haar eigen invloed verdeling en
relatiepatroon ontwikkeld heeft, dan is er sprake van een autonome groep.
In deze fase komt een open groepsklimaat tot stand, waarin ieder het
gevoel heeft dat hij ‘zichzelf kan zijn’.
- Afsluitingsfase
Deze fase kent twee aspecten: de afsluiting (taakgericht) en het afscheid
(sociaal-emotioneel). Evaluatie van samenwerking, werkwijzen, resultaten
etc.
Tuckman:
Tuckman benoemd vier fases: forming, storming, norming en performing. Later
voegde hij hier nog een vijfde fase aan toe: adjourning. In het Nederlands: vorm,
storm, norm, prestatie en afscheid. Forming is de fase van conflicten binnen een
groep. Norming is de fase van ontwikkeling van groepsnormen. Performing is de
fase van transformatie van losse individuen tot teamspelers met een grote
betrokkenheid op elkaar. Adjourning is de fase van elkaar loslaten en ontbinding
van de groep.
- Fase 1 Vormfase:
Het team is bezig met oriëntatie. Deze is nodig om de grenzen te
identificeren van zowel interpersoonlijke als taakgedragingen. De
teamleden zijn slecht geïnformeerd over de doelstellingen van het team.
Men is onzeker en bezorgd, maar laat dit niet merken.
- Fase 2 Stormfase:
Het team wint vertrouwen, de groepsleden durven langzaam meer naar
elkaar uit te spreken en naar de teamleider. Er ontstaan conflicten rond de
manier van samenwerken, interpersoonlijke kwesties en de doelen van het
team.
- Fase 3 Normfase:
Als het team de stormfase door is kan er op een meer volwassen manier
worden gepraat over de samenwerking. Men zal kritische punten niet meer
persoonlijk opvatten, maar als taakgerichte discussie. De regels, waarden,
normen en methodes van het team worden verder uitgewerkt. Men werkt
aan het oplossen van interpersoonlijke problemen, de groepscohesie en
het motivatieniveau stijgt.
- Fase 4 Prestatiefase:
Het projectteam functioneert nu als een echte eenheid. Teamleden hebben
een duidelijk inzicht in de doelen van het team en staan hier ook
gezamenlijk achter. Ook de manier van samenwerking is duidelijk. Het
team is nu bekwaam, autonoom en in staat het besluitvormingsproces
zonder teamleider uit te voeren.
- Fase 5 Afscheidsfase:
De taken van het team worden voltooid. Het team gaat weer uiteen. De
motivatieniveaus van de teamleden zal waarschijnlijk dalen.
Schutz:
, - Inclusiefase
Is de fase waar elk groepsproces volgens Schutz begint. Op sociaal-
emotioneel niveau spelen vragen rond het lid worden van de groep. Schutz
spreekt van een inclusiefase omdat groepsleden geconfronteerd worden
met de vraag of ze wel of niet bij de groep horen.
- Controlefase
In deze fase komen er vragen rondom controle: dus vragen met betrekking
tot macht, dominantie, gezag en verantwoordelijkheid. Er komen pogingen
om het eens te worden over de doelen en de procedures.
- Affectiefase
In deze fase komen de onderlinge verhoudingen nog meer centraal te
staan. Er spelen vragen rond de persoonlijke betrokkenheid van ieder
groepslid en over afstand en nabijheid. Na deze fase voelen de
groepsleden zich vertrouwt met elkaar.
Dimensies Beschrijving
Inclusion: erbij horen Willen dat andermans activiteiten meedoen, willen met
anderen geassocieerd worden. Of willen dat anderen met
hen meedoen, willen aan anderen vertellen dat zij voor
hen belangrijk zijn.
Control: autoriteit, Willen dat anderen de controle en leiding hebben. Of zelf
leiderschap en de leiding willen.
dominantie
Affection: houden van, Willen graag aardig gevonden worden door anderen. Of
cohesie, zich geven anderen affectie en liefde en willen graag aardig
verbonden voelen. tegen hen doen.
Schutz geeft aan dat als een groep uiteenvalt, dit omgekeerd gebeurt: van
Affection naar Inclusion.
Lewin
Sociale verandering: verandering door
wijziging in nieuw evenwichtsniveau.
1. Unfreezing
Ontdooien van het
huidig
evenwichtsniveau
Toevoegen van
nieuwe krachten of
vermindering van
tegenkrachten
Werken aan klimaat
van veiligheid en
vertrouwen vereist!!!
2. Moving
Wijziging naar een nieuw evenwichtsniveau
De groep in beweging: de interventies veroorzaken beweging
(frustratie ontladen in agressie of regressie)
3. Freezing
Het krachtenveld ‘beveiligen’
Het resultaat laten vasthouden
