VMV-thema 4: parameter pijn
beleving
1. Wat is pijn?
2. Hoe ontstaat pijn?
3. Pijnbeleving
4. Reacties op pijn
5. Soorten pijn
6. Gevolgen van pijn
7. Pijn als verpleegprobleem
8. Gegevensverzameling
9. Interventies bij pijn
Wat is pijn?
¤ pijn beïnvloed door een wirwar van
n lichamelijke en
n niet-lichamelijke factoren
¨ Vele definities van pijn ontwikkeld;
2 worden besproken
- Definitie van de International Association for the Study of Pain (IASP, 1991)
¨ pijn kan samenhangen met actuele weefselbeschadiging
¨ pijn kan samenhangen met potentiële weefselbeschadiging
¨ pijn aan het lichaam voelen zonder dat er actueel sprake is van lichamelijk
letsel (chronische pijnklachten)
- Definitie van McCaffery (1979)
¨ 'Pijn is wat de ZO zegt dat het is en treedt op wanneer hij zegt dat zij optreedt'.
¨ Expliciete aandacht voor de subjectieve dimensie van pijn
¨ de persoon met pijn = de enige die iets over de aard en het bestaan van pijn
kan zeggen
pijn, zoals verwoord door een ZO, serieus nemen (V. beslist niet of een
patiënt wel of geen pijn heeft)
¨ !!!!!geen rekening gehouden met baby's en comateuze patiënten, niet in
staat zijn om pijn verbaal te uiten (observatie van non-verbaal gedrag en
signalen en interpretaties van de meest nabije naasten van degene die pijn
lijdt)
Hoe ontstaat pijn
1. Weefselbeschadiging
Voorbeeld: acute pijn door operaties, verkeersongelukken
Bij sommige chronische pijnen speelt weefselschade een duidelijke rol (R.A.)
Bij weefselbeschadiging worden de uiteinden van nociceptoren (= zenuwen die
gevoelig zijn voor schadelijke prikkels) geprikkeld
“Nociceptieve pijn”= pijn bij “niet-neurogeen weefsel”-schade dus weefselpijn
, 2. Geen aantoonbare weefselbeschadiging
Bij hoofdpijn: vaak geen sprake van aantoonbare weefselschade
Fantoompijn (= pijn die gevoeld wordt op de plaats van een geamputeerd
lichaamsdeel)
Soms: pijn begonnen na weefselbeschadiging, maar nog voortdurend als de
weefselbeschadiging niet meer (aantoonbaar) aanwezig is
Pijnbeleving
¨ Pijnbeleving is subjectief en kan voor ieder individu verschillend zijn
¨ Wat de één als onacceptabele pijn ervaart, vindt de ander slechts matige pijn.
Pijnbeleving wordt beïnvloed door volgende factoren:
- Lichamelijike factoren
Vermoeid, misselijk
- Psychische factoren
Angst, spanning, depressie
- Sociale factoren
Eenzaamheid, drukte
- Spirituele factoren
Pijn als straf, als hulp tot innerlijke groei
- De duur van de pijn
Korte pijn wordt als minder erg ervaren
- Het beeld dat de patiënt heeft van de achterliggende aandoening
Kanker frequent geassocieerd met ondraaglijke, niet te bestrijden pijn
Reacties op pijn
Soorten pijnreacties
- Verbaal pijngedrag (erover praten)
- Non- verbaal pijngedrag (huilen, kreunen, schreeuwen, vuisten ballen, onrustig
bewegen of verkrampen in het gezicht)
- Fysieke reacties:
Verandering in de parameters: polsfrequentie, bloeddruk, ademhaling, bleek worden
tot flauwvallen, overvloedig zweten, toename spierontspanning
Beïnvloedende factoren
- De pijnbeleving
- Sociale omstandigheden (mindere uiting bij isolement minder verbaal pijn uiten)
- Culturele verschillen: mensen uit zuid europa spreken meer hun pijn uit dan mensen
uit west europa
Belangrijke opmerking
Comateuze P., heel jonge kinderen, verstandelijk gehandicapten, dementerende mensen,
zijn niet of minder goed in staat om hun pijn in woorden te beschrijven.
Dus is het observeren van non-verbaal gedrag zeer belangrijk
Soorten pijn
- Acute pijn/ post operatieve pijn
Pijn die zes maanden of korter duurt
beleving
1. Wat is pijn?
2. Hoe ontstaat pijn?
3. Pijnbeleving
4. Reacties op pijn
5. Soorten pijn
6. Gevolgen van pijn
7. Pijn als verpleegprobleem
8. Gegevensverzameling
9. Interventies bij pijn
Wat is pijn?
¤ pijn beïnvloed door een wirwar van
n lichamelijke en
n niet-lichamelijke factoren
¨ Vele definities van pijn ontwikkeld;
2 worden besproken
- Definitie van de International Association for the Study of Pain (IASP, 1991)
¨ pijn kan samenhangen met actuele weefselbeschadiging
¨ pijn kan samenhangen met potentiële weefselbeschadiging
¨ pijn aan het lichaam voelen zonder dat er actueel sprake is van lichamelijk
letsel (chronische pijnklachten)
- Definitie van McCaffery (1979)
¨ 'Pijn is wat de ZO zegt dat het is en treedt op wanneer hij zegt dat zij optreedt'.
¨ Expliciete aandacht voor de subjectieve dimensie van pijn
¨ de persoon met pijn = de enige die iets over de aard en het bestaan van pijn
kan zeggen
pijn, zoals verwoord door een ZO, serieus nemen (V. beslist niet of een
patiënt wel of geen pijn heeft)
¨ !!!!!geen rekening gehouden met baby's en comateuze patiënten, niet in
staat zijn om pijn verbaal te uiten (observatie van non-verbaal gedrag en
signalen en interpretaties van de meest nabije naasten van degene die pijn
lijdt)
Hoe ontstaat pijn
1. Weefselbeschadiging
Voorbeeld: acute pijn door operaties, verkeersongelukken
Bij sommige chronische pijnen speelt weefselschade een duidelijke rol (R.A.)
Bij weefselbeschadiging worden de uiteinden van nociceptoren (= zenuwen die
gevoelig zijn voor schadelijke prikkels) geprikkeld
“Nociceptieve pijn”= pijn bij “niet-neurogeen weefsel”-schade dus weefselpijn
, 2. Geen aantoonbare weefselbeschadiging
Bij hoofdpijn: vaak geen sprake van aantoonbare weefselschade
Fantoompijn (= pijn die gevoeld wordt op de plaats van een geamputeerd
lichaamsdeel)
Soms: pijn begonnen na weefselbeschadiging, maar nog voortdurend als de
weefselbeschadiging niet meer (aantoonbaar) aanwezig is
Pijnbeleving
¨ Pijnbeleving is subjectief en kan voor ieder individu verschillend zijn
¨ Wat de één als onacceptabele pijn ervaart, vindt de ander slechts matige pijn.
Pijnbeleving wordt beïnvloed door volgende factoren:
- Lichamelijike factoren
Vermoeid, misselijk
- Psychische factoren
Angst, spanning, depressie
- Sociale factoren
Eenzaamheid, drukte
- Spirituele factoren
Pijn als straf, als hulp tot innerlijke groei
- De duur van de pijn
Korte pijn wordt als minder erg ervaren
- Het beeld dat de patiënt heeft van de achterliggende aandoening
Kanker frequent geassocieerd met ondraaglijke, niet te bestrijden pijn
Reacties op pijn
Soorten pijnreacties
- Verbaal pijngedrag (erover praten)
- Non- verbaal pijngedrag (huilen, kreunen, schreeuwen, vuisten ballen, onrustig
bewegen of verkrampen in het gezicht)
- Fysieke reacties:
Verandering in de parameters: polsfrequentie, bloeddruk, ademhaling, bleek worden
tot flauwvallen, overvloedig zweten, toename spierontspanning
Beïnvloedende factoren
- De pijnbeleving
- Sociale omstandigheden (mindere uiting bij isolement minder verbaal pijn uiten)
- Culturele verschillen: mensen uit zuid europa spreken meer hun pijn uit dan mensen
uit west europa
Belangrijke opmerking
Comateuze P., heel jonge kinderen, verstandelijk gehandicapten, dementerende mensen,
zijn niet of minder goed in staat om hun pijn in woorden te beschrijven.
Dus is het observeren van non-verbaal gedrag zeer belangrijk
Soorten pijn
- Acute pijn/ post operatieve pijn
Pijn die zes maanden of korter duurt
