Samenvatting gs alle toetstof van hs4 feniks vwo2

4,1 Lodewijk XIV, een absoluut heerser
Koning Lodewijk XIV zeer jong: Op dat moment 11 jaar (al 5 jaar lang koning)
Bijnaam: de Zonnekoning
Hulp van moeder  Anna Van Oostenrijk die volledig vertrouwt op kardinaal Mazarin (die er een
puinhoop van maakt)
Droit Devin  Lodewijk is ervan overtuigd een God op aarde te zijn. Zijn recht om te heersen.
Centralisatiepolitiek  laat het volk naar de koning komen i.p.v. op reis door zijn rijk.


Frankrijk is een standensamenleving.
Boven alle standen, want Droit Devin  Koning Lodewijk XIV
1e stand = Geestelijkheid
2e stand = Adel (hoge en lage)
3e stand = Werkvolk (ambachtslieden, handelaren, boeren, ……)
Bezit onevenredig verdeeld.


Gevolgen van vertrek naar Versailles
- Weg uit Parijs = weg bij het parlement
- Centralisatie  vanuit 1 punt regeren
- Absolutisme  koning beslist alles  je bent afhankelijk van gunsten van de koning 
‘lettre de cachet’
Belangrijkste minister van de koning  minister van financiën Colbert  niet van adel maar van
burgerlijke afkomst.
2 doelen:
- De Fransen moesten meer gaan verdienen, zodat de belastingopbrengst omhoog zou gaan.
- Het innen van de belastingen wilde hij verbeteren, zodat de belastinginners minder geld in
hun zakken zouden steken en er meer geld naar de staatskas zou vloeien.
1685  Edict van Nantes wordt door Lodewijk XIV ongeldig verklaard. = oplossing voor de
godsdienst oorlogen in de vorige eeuw (vrijheid van geloof, hugenoten versterkte steden, scholen en
kerken)
Lodewijk = absolutistisch  besluit alleen over oorlogen. Spanje, republiek, heilige rooms rijk
Lodewijk heeft ruzie met heel Europa, nieuw wapen: Bajonet
Opvolger Lodewijk XV kreeg het advies geen oorlogen meer te voeren en lastenverlichting voor 3 e
stand in te voeren. (Lodewijk XIV liet schuld van 2miljard livres achter na zijn dood)


Lodewijk 54 jaar lang heerser geweest over grootste bevolkingsaantal Europa.
1Adel was uitgeschakeld, 2 Belastingsysteem verbeterd, 3 Economie moderner gemaakt
Klinkt allemaal positief, maar: oorlogsdrang en constante uitbuiting van 3 e stand zorgt voor onrust en
het gevoel om in opstand te komen tegen de vorst.

,  Probleem: De vorst is goddelijk, tegen de vorst in opstand komen = tegen God in opstand komen.
(Droit Devin)


4.2 Verlichting: theorie en praktijk
Opkomst natuurwetenschappen  uitvindingen en wetenschappelijke ontdekkingen worden steeds
belangrijker  Christiaan Huygens en Isaac Newton
Gevolg = Meer en meer vertrouwen op eigen verstand i.p.v. godsdienst
 Ontstaan nieuwe stroming: Rationalisme = Filosofische stroming die ervan uitgaat dat het gebruik
van het verstand (ratio) de bron is van kennis (en niet geloof, Bijbel of tradities).
Doel: Geleerden gaan nu ook nadenken over mogelijke verbeteringen in bestuur en maatschappij.
Gevolg: Invloed van de kerk neemt af.  idee van een absoluut heerser die door God was
aangewezen om in zijn eentje het land te regeren neemt ook af.


John Locke en het natuurrecht
Locke 1e filosoof die opschreef  absolutisme in tegenspraak met de rede.
-Ieder mens volgens Locke gelijkwaardig en heeft gelijke rechten.
-Vorst doet dit in naam van het volk  in ruil daarvoor moet het volk luisteren naar de wetten.
-Een vorst die de belangen van zijn volk niet behartigt, mocht van Locke afgezet worden.
 Sociaal contract. = is de afspraak die Locke heeft bedacht (voor wat, hoort wat/koning en
bevolking met elkaar heersen/samenwerken om zo goed mogelijk te werken).
Scheiding der machten
-Franse versie van John Locke = Charles de Secondat, baron de Montesquieu.
-Belangrijkste gedachte = Trias Politica  Scheiding der machten
-Idee: drie onafhankelijke machtsblokken moeten elkaar en de bevolking besturen.
Zo voorkom je een dictatuur en willekeur.


Wetgevende




Bestuurlijke macht Rechtelijke macht