Aantekeningen kennisclips Management van Organisaties
Inhoud
Hoorcollege 1.........................................................................................................................................3
Hoorcollege 2.........................................................................................................................................5
2.1 Organisatietypologie van Mintzberg.............................................................................................5
2.2 Building block 1: Ontwerpparameters..........................................................................................6
2.3 Building Block 2: Organisatieonderdelen......................................................................................9
2.4 Building Block 3: Coördinatiemechanismen................................................................................11
2.5 Building Block 4: Situationele factoren.......................................................................................12
Hoorcollege 3: benaderingen op management en managementstijlen...............................................13
3.1 Structuur college en managementbenaderingen.......................................................................13
3.2 Trait benadering.........................................................................................................................14
3.3 Gedragsbenadering....................................................................................................................14
3.4 Interactiebenadering..................................................................................................................15
3.5 Contingentiebenadering.............................................................................................................16
Hoorcollege 4: Organisatiecultuur........................................................................................................19
4.1: Onderscheid tussen organisatie is cultuur en organisatie heeft cultuur....................................19
4.2 drie cultuurperspectieven van Joanne Martin............................................................................20
4.3 cultuurmodellen Schein en Hofstede..........................................................................................22
4.4 het model van Parker.................................................................................................................24
Hoorcollege 5: Evidence Based Management......................................................................................26
Hoorcollege 6: People Management....................................................................................................28
6.1 HRM............................................................................................................................................28
6.2 Performance Causal Chain..........................................................................................................29
6.3 HR maatregelen en leiderschap..................................................................................................30
6.4 HR gerelateerde uitkomsten.......................................................................................................31
Hoorcollege 7: Lean management........................................................................................................33
7.1 Lean tools...................................................................................................................................33
7.2 involvement................................................................................................................................35
7.3 Perceived Lean............................................................................................................................36
7.4 Uitkomsten van Lean..................................................................................................................36
7.6 Koppeling perceived Lean en prestaties.....................................................................................37
Hoorcollege 8: motivatie medewerkers...............................................................................................38
1
, 8.1 Waarom is het belangrijk om na te denken over motivatie?......................................................38
8.2 Oudere perspectieven op motivatie...........................................................................................38
8.3 recentere theorieën van motivatie (SDT)....................................................................................39
8.4 recentere theorieën motivatie (Motivation crowding)...............................................................41
8.5 motivatie in de publieke context nog kijken...............................................................................42
Hoorcollege 9: Medewerkers persoonlijkheid......................................................................................44
9.1 De big 5 personality....................................................................................................................44
9.2 Wat is de nieuwe gepsychologiseerde medewerker...................................................................45
9.3 gevolg gepsychologiseerde werkomgeving.................................................................................47
Hoorcollege 10: Managementinnovaties en fit....................................................................................48
10.1 Wat zijn managementinnovaties?............................................................................................48
..........................................................................................................................................................49
10.2 Rationeel perspectief (en cultureel perspectief).......................................................................50
10.3 Institutioneel perspectief (en fashion perspectief)...................................................................52
10.4 De implementatiefase vanuit het rationele perspectief...........................................................56
2
,Hoorcollege 1
Leerdoel 1: Definiëring/deframing management en organisatie
Begrijpen van organisatietypen en de verschillende vormen van management. De complexiteit tussen
organisaties en managementmechanismen.
Definiëring van organisaties vanuit organisatiekundig perspectief: Een organisatie is een
doelbewuste samenbundeling van kennis, vaardigheden en kracht tussen minimaal twee personen
die primair middelen en activiteiten aanwendt om te voorzien in een bepaalde behoefte in de vorm
van goederen of diensten. (Ook Mintzbergs definitie p. 1-2): een groep mensen die samenkomt om
een product of dienst te produceren.
Binnen deze definitie onderscheiden we diverse soorten organisaties, oftewel organisatiestructuren:
Ondernemersorganisatie
Machineorganisatie
Professionele organisatie
Gedivisionaliseerde organisatie
Innovatieve organisatie
Zendingsorganisatie
Politieke organisatie
Je kunt op basis van allerlei criteria verschillende type organisaties onderscheiden.
Mintzberg doet dat heel uitgebreid. In dit tabel staan drie kern building blocks:
Primaire coördinatie mechanisme
Kern onderdeel van de organisatie
o Waar ligt de macht/belang van de organisatie
In hoeverre de macht is gedecentraliseerd binnen de organisatie
o Hoe is de macht vanaf de top gedecentraliseerd naar beneden
De invulling van deze ‘building blocks’ en de samenstelling van deze, leiden ze tot een bepaald type
organisatie.
Bijvoorbeeld het type organisatie: ‘Ondernemersorganisatie’, bestaat volgens Mintzberg uit de
criteria: direct supervision, strategic apex en vertical and horizontal type of decentralization.
Definiëring van management in het algemeen:
Leiderschap vs management: Leiderschap en management worden in deze cursus door elkaar
gehaald.
Yukl: er zit heel veel overlap in deze twee termen. Je kunt twee onderdelen onderscheiden in
management/leiderschap.
1. Het besturen en beheersen van individuen in hun gedrag (Hemphill & Coons, 1957, p. 7)
2. Begrijpen van het gedrag van mensen
Het gaat er dus om dat je leert begrijpen hoe de mensen binnen jouw organisatie zijn en op basis
daarvan kunt besturen en beheersen.
Definiëring management mechanismen in het bijzonder:
Mintzbergs 10 rollen van de manager: Formele autoriteit en status
Interpersoonlijke rollen
o Boegbeeld
o Leider
o Bondgenoot
3
, Informatieve rollen:
o Monitor
o Verspreider
o Woordvoerder
Besluitvormingsrollen:
o Ondernemer
o Ordehandhaver
o Middelen toebedelen
o Onderhandelaar
Leerdoel 2: Organisatieonderdelen
Kennis en begrip van de verschillende organisatieonderdelen en de rol die zij spelen in het
management van organisaties.
In bijzonder aandacht voor:
Techno structuur (HRM)
De strategische top (het hogere management: CFO, CEO etc)
Het middenkader (lijnmanagement/directe leidinggevers van de medewerkers)
De ondersteunende diensten
De uitvoerende kern (werkvloer)
Organisatieomgeving (institutionele context)
Deze organisatieonderdelen zijn samen een buildingblock bij de typologie van Mintzberg. Dit vind je
terug bij de ‘key part of organization’.
Alle organisatieonderdelen managen op hun manier (managementmechanismen).
Mintzberg geeft abstract weer hoe een organisatie eruitziet.
4
,Hoorcollege 2
2.1 Organisatietypologie van Mintzberg
Configuratie van op elkaar afgestemde ‘building blocks’/criteria die vormt een organisatietype.
Building block 1: Organisatieonderdelen
o Eenheden waar de werkprocessen vorm krijgen, dus alle dingen die moeten worden
uitgevoerd om een dienst of product te leveren, die krijgen vorm in diverse
eenheden...
Building block 2: Coördinatiemechanismen
o De wijze waarop de werkprocessen worden beheerst
o = Belangrijk deel van het managen
o Management ligt niet altijd bij de manager
Building block 3: Ontwerpparameters
o Alle kenmerken via welke de organisatiestructuren beschreven, ontworpen en
verbeterd kunnen worden
o Bijvoorbeeld: wie heeft contact met wie? Hoe groot moet de afdeling zijn?
o Zorgen er samen voor dat de organisatie kan werken
Building block 4: Situationele factoren
o Vaststaande “omgevingsfactoren” of “contingentiefactoren” die bepalend zijn voor
de keuze in ontwerpparameters
o Bijvoorbeeld: de leeftijd van de organisatie of de verschillende partijen waarmee de
organisatie moet samenwerken om het product/de dienst te leveren
Configuratie Dominant Primair organisatie Type decentralisatie
organisatiedeel mechanisme
Ondernemingsorganisatie Strategische top Direct toezicht Verticale en
horizontale
Machineorganisatie Techno structuur Standaardisatie van Beperkte horizontale
processen decentralisatie
Professionele organisatie Operationele kern Standaardisatie van Horizontale
bekwaamheden decentralisatie
Divisie organisatie Middenkader Standaardisatie van Beperkte verticale
resultaten decentralisatie
Autocratie organisatie Ondersteunende staf Onderlinge Geselecteerde
afstemming decentralisatie
5
, Op papier is dit heel mooi, maar in de praktijk zie je vaak dat verschillende building blocks die niet
goed bij elkaar passen, toch bij elkaar staan in bepaalde organisaties.
Deze drie building blocks omvatten niet alles, maar zijn vaak de belangrijksten.
De verschillende Building Blocks: (toont de complexiteit van organisaties!)
2.2 Building block 1: Ontwerpparameters
Knoppen die men kan indrukken om een organisatie te ontwerpen. De onderstaande parameters
volgen elkaar in de praktijk niet logischerwijs op. De ontwerpparameters moeten wel goed op elkaar
afgestemd zijn, wil de organisatie goed kunnen functioneren.
4 Hoofdcategorieën die de zichtbare organisatiestructuuronderdelen zijn
6
Inhoud
Hoorcollege 1.........................................................................................................................................3
Hoorcollege 2.........................................................................................................................................5
2.1 Organisatietypologie van Mintzberg.............................................................................................5
2.2 Building block 1: Ontwerpparameters..........................................................................................6
2.3 Building Block 2: Organisatieonderdelen......................................................................................9
2.4 Building Block 3: Coördinatiemechanismen................................................................................11
2.5 Building Block 4: Situationele factoren.......................................................................................12
Hoorcollege 3: benaderingen op management en managementstijlen...............................................13
3.1 Structuur college en managementbenaderingen.......................................................................13
3.2 Trait benadering.........................................................................................................................14
3.3 Gedragsbenadering....................................................................................................................14
3.4 Interactiebenadering..................................................................................................................15
3.5 Contingentiebenadering.............................................................................................................16
Hoorcollege 4: Organisatiecultuur........................................................................................................19
4.1: Onderscheid tussen organisatie is cultuur en organisatie heeft cultuur....................................19
4.2 drie cultuurperspectieven van Joanne Martin............................................................................20
4.3 cultuurmodellen Schein en Hofstede..........................................................................................22
4.4 het model van Parker.................................................................................................................24
Hoorcollege 5: Evidence Based Management......................................................................................26
Hoorcollege 6: People Management....................................................................................................28
6.1 HRM............................................................................................................................................28
6.2 Performance Causal Chain..........................................................................................................29
6.3 HR maatregelen en leiderschap..................................................................................................30
6.4 HR gerelateerde uitkomsten.......................................................................................................31
Hoorcollege 7: Lean management........................................................................................................33
7.1 Lean tools...................................................................................................................................33
7.2 involvement................................................................................................................................35
7.3 Perceived Lean............................................................................................................................36
7.4 Uitkomsten van Lean..................................................................................................................36
7.6 Koppeling perceived Lean en prestaties.....................................................................................37
Hoorcollege 8: motivatie medewerkers...............................................................................................38
1
, 8.1 Waarom is het belangrijk om na te denken over motivatie?......................................................38
8.2 Oudere perspectieven op motivatie...........................................................................................38
8.3 recentere theorieën van motivatie (SDT)....................................................................................39
8.4 recentere theorieën motivatie (Motivation crowding)...............................................................41
8.5 motivatie in de publieke context nog kijken...............................................................................42
Hoorcollege 9: Medewerkers persoonlijkheid......................................................................................44
9.1 De big 5 personality....................................................................................................................44
9.2 Wat is de nieuwe gepsychologiseerde medewerker...................................................................45
9.3 gevolg gepsychologiseerde werkomgeving.................................................................................47
Hoorcollege 10: Managementinnovaties en fit....................................................................................48
10.1 Wat zijn managementinnovaties?............................................................................................48
..........................................................................................................................................................49
10.2 Rationeel perspectief (en cultureel perspectief).......................................................................50
10.3 Institutioneel perspectief (en fashion perspectief)...................................................................52
10.4 De implementatiefase vanuit het rationele perspectief...........................................................56
2
,Hoorcollege 1
Leerdoel 1: Definiëring/deframing management en organisatie
Begrijpen van organisatietypen en de verschillende vormen van management. De complexiteit tussen
organisaties en managementmechanismen.
Definiëring van organisaties vanuit organisatiekundig perspectief: Een organisatie is een
doelbewuste samenbundeling van kennis, vaardigheden en kracht tussen minimaal twee personen
die primair middelen en activiteiten aanwendt om te voorzien in een bepaalde behoefte in de vorm
van goederen of diensten. (Ook Mintzbergs definitie p. 1-2): een groep mensen die samenkomt om
een product of dienst te produceren.
Binnen deze definitie onderscheiden we diverse soorten organisaties, oftewel organisatiestructuren:
Ondernemersorganisatie
Machineorganisatie
Professionele organisatie
Gedivisionaliseerde organisatie
Innovatieve organisatie
Zendingsorganisatie
Politieke organisatie
Je kunt op basis van allerlei criteria verschillende type organisaties onderscheiden.
Mintzberg doet dat heel uitgebreid. In dit tabel staan drie kern building blocks:
Primaire coördinatie mechanisme
Kern onderdeel van de organisatie
o Waar ligt de macht/belang van de organisatie
In hoeverre de macht is gedecentraliseerd binnen de organisatie
o Hoe is de macht vanaf de top gedecentraliseerd naar beneden
De invulling van deze ‘building blocks’ en de samenstelling van deze, leiden ze tot een bepaald type
organisatie.
Bijvoorbeeld het type organisatie: ‘Ondernemersorganisatie’, bestaat volgens Mintzberg uit de
criteria: direct supervision, strategic apex en vertical and horizontal type of decentralization.
Definiëring van management in het algemeen:
Leiderschap vs management: Leiderschap en management worden in deze cursus door elkaar
gehaald.
Yukl: er zit heel veel overlap in deze twee termen. Je kunt twee onderdelen onderscheiden in
management/leiderschap.
1. Het besturen en beheersen van individuen in hun gedrag (Hemphill & Coons, 1957, p. 7)
2. Begrijpen van het gedrag van mensen
Het gaat er dus om dat je leert begrijpen hoe de mensen binnen jouw organisatie zijn en op basis
daarvan kunt besturen en beheersen.
Definiëring management mechanismen in het bijzonder:
Mintzbergs 10 rollen van de manager: Formele autoriteit en status
Interpersoonlijke rollen
o Boegbeeld
o Leider
o Bondgenoot
3
, Informatieve rollen:
o Monitor
o Verspreider
o Woordvoerder
Besluitvormingsrollen:
o Ondernemer
o Ordehandhaver
o Middelen toebedelen
o Onderhandelaar
Leerdoel 2: Organisatieonderdelen
Kennis en begrip van de verschillende organisatieonderdelen en de rol die zij spelen in het
management van organisaties.
In bijzonder aandacht voor:
Techno structuur (HRM)
De strategische top (het hogere management: CFO, CEO etc)
Het middenkader (lijnmanagement/directe leidinggevers van de medewerkers)
De ondersteunende diensten
De uitvoerende kern (werkvloer)
Organisatieomgeving (institutionele context)
Deze organisatieonderdelen zijn samen een buildingblock bij de typologie van Mintzberg. Dit vind je
terug bij de ‘key part of organization’.
Alle organisatieonderdelen managen op hun manier (managementmechanismen).
Mintzberg geeft abstract weer hoe een organisatie eruitziet.
4
,Hoorcollege 2
2.1 Organisatietypologie van Mintzberg
Configuratie van op elkaar afgestemde ‘building blocks’/criteria die vormt een organisatietype.
Building block 1: Organisatieonderdelen
o Eenheden waar de werkprocessen vorm krijgen, dus alle dingen die moeten worden
uitgevoerd om een dienst of product te leveren, die krijgen vorm in diverse
eenheden...
Building block 2: Coördinatiemechanismen
o De wijze waarop de werkprocessen worden beheerst
o = Belangrijk deel van het managen
o Management ligt niet altijd bij de manager
Building block 3: Ontwerpparameters
o Alle kenmerken via welke de organisatiestructuren beschreven, ontworpen en
verbeterd kunnen worden
o Bijvoorbeeld: wie heeft contact met wie? Hoe groot moet de afdeling zijn?
o Zorgen er samen voor dat de organisatie kan werken
Building block 4: Situationele factoren
o Vaststaande “omgevingsfactoren” of “contingentiefactoren” die bepalend zijn voor
de keuze in ontwerpparameters
o Bijvoorbeeld: de leeftijd van de organisatie of de verschillende partijen waarmee de
organisatie moet samenwerken om het product/de dienst te leveren
Configuratie Dominant Primair organisatie Type decentralisatie
organisatiedeel mechanisme
Ondernemingsorganisatie Strategische top Direct toezicht Verticale en
horizontale
Machineorganisatie Techno structuur Standaardisatie van Beperkte horizontale
processen decentralisatie
Professionele organisatie Operationele kern Standaardisatie van Horizontale
bekwaamheden decentralisatie
Divisie organisatie Middenkader Standaardisatie van Beperkte verticale
resultaten decentralisatie
Autocratie organisatie Ondersteunende staf Onderlinge Geselecteerde
afstemming decentralisatie
5
, Op papier is dit heel mooi, maar in de praktijk zie je vaak dat verschillende building blocks die niet
goed bij elkaar passen, toch bij elkaar staan in bepaalde organisaties.
Deze drie building blocks omvatten niet alles, maar zijn vaak de belangrijksten.
De verschillende Building Blocks: (toont de complexiteit van organisaties!)
2.2 Building block 1: Ontwerpparameters
Knoppen die men kan indrukken om een organisatie te ontwerpen. De onderstaande parameters
volgen elkaar in de praktijk niet logischerwijs op. De ontwerpparameters moeten wel goed op elkaar
afgestemd zijn, wil de organisatie goed kunnen functioneren.
4 Hoofdcategorieën die de zichtbare organisatiestructuuronderdelen zijn
6
