Bestudeer Ontwikkeling en omgeving
Hoofdstuk 12
Uit- en aankleden:
Dingen die de cliënt zelf kan moet je zelf laten doen.
4 momenten waarbij je helpt bij uitkleden zijn:
Wassen, douchen of baden
Voor het naar bed gaan
Als de kleding vies is
Als de cliënt zich ongemakkelijk voelt in de kleding (te warm, te koud, kriebelig)
Werk altijd van boven naar beneden. En trek zo snel mogelijk kleding aan.
Voorbeeld: cliënt is van boven uitgekleed, is hij van boven gewassen trek meteen een
pyjama of nachtjapon aan en kleed dan pas van onderen uit.
Lichamelijke beperking:
Bij mensen die een lichaamsdeel minder goed kunnen gebruiken kleed je altijd eerst het
gezonde deel uit en dan het ongezonde deel en bij het aankleden andersom
Wassen, baden en douchen:
Laat zo veel mogelijk wat de cliënt zelf kan doen zelf doen dit geeft een gevoel van
zelfstandigheid. Vertel cliënten ook goed wat je gaat doen en vraag altijd of er nog wensen
zijn en wat ze zelf kunnen doen. Houd hier dan ook rekening mee.
Voordat je begint altijd de ramen, deuren en gordijnen sluiten voor tocht en privacy. Ook
zorgen dat de ruimte warm genoeg is.
Klaarzetten:
Handdoeken, washandjes
Schoon ondergoed, nachtgoed of bovenkleding
Zeep of douchegel
Eventueel deodorant
Eventueel bodylotion
Eventueel maandverband
Eventueel incontinentiemateriaal
Werkwijze:
Boven naar beneden werken > gezicht, bovenlichaam en dan onderlichaam.
Let altijd op dat er geen vocht tussen huidplooien blijft zitten. Kijk goed hoe de huid tussen
de tenen er uit ziet en droog deze goed af.
Op bed wassen:
Mensen die bedlegerig of erg ziek zijn moet je op bed wassen dan heb je wat meer spullen
nodig:
Waskom voor het bovenlichaam en een waskom voor het onderlichaam
Extra handdoek om onder en tegen het lichaam te leggen zodat het matras niet nat
wordt.
Kleed de cliënt altijd na het wassen van het bovenlichaam aan met een hemd of
ander kledingstuk.
Wassen zonder water en zeep is ook een optie bij mensen die lang bedlegerig zijn:
Hier zijn een soort wegwerp washandschoentjes voor deze zijn doordringt met een soort
reinigende lotion dit is handig wanneer je niet wil dat de cliënt te snel afkoelt en dit gaat
sneller omdat je niet hoeft af te drogen.
,Bij de wastafel wassen:
Laat de cliënt op een krukje zitten, alleen als je het onderlichaam wast moet de cliënt even
staan.
In bad gaan:
Laat het bad vollopen op de tempratuur die de cliënt wenst.
Met een badlift is het niet moeilijk de cliënt te ondersteunen tijdens het baden. De badlift
bestaat uit een stoeltje van kunststof met een gat in de zitting zoals bij een wcbril en een
langere pijp waarmee de stoel elektrisch omhoog en omlaag kan en met een zijarm kan het
opzij bewegen.
De cliënt gaat op het stoeltje zitten
Je brengt het stoeltje omhoog
Je draait het stoeltje boven het bad
Je laat het stoeltje langzaam in het water zakken
Je wast de cliënt en als je daarmee klaar bent, breng je het stoeltje weer omhoog
Je draait tot het juiste punt en laat de stoel zakken totdat de cliënt met de voeten bij
de vloer kan
Douchen:
Het is belangrijk dat er een douchekrukje is je laat de cliënt zitten terwijl je het bovenlichaam
wast bij het onderlichaam moet de cliënt even gaan staan en dit geld ook bij het afdrogen bij
het bovenlichaam zitten bij het onderlichaam staan en zo snel mogelijk aankleden.
Baby verzorging:
Baby’s hebben ander soort verzorging nodig met speciale producten
Aankleedkussen
Kleertjes in de juiste maat (rompertjes, shirtjes, sokjes, broekjes, jurkjes
Gezichtsdoekjes
Watten
Luierdoekjes
Babyzeep, babyolie, zinkzalf, babyzalf
Badje
Zachte handdoeken en washandjes
Luiers in de juiste maat
Babybadje of Tummy Tub > babybadje waarop het kind rechtop zit tot 5 a 6 maanden
Toiletgang:
Loop mee zet de cliënt op het toilet trek je terug en laat roepen of bellen wanneer ze klaar
is.
Menstruatie:
Vrouwen met een beperking hebben soms wat hulp nodig bij de menstruatie dit is meestal
vanaf 10 tot 16 jaar wanneer zij hun eerste menstruatie krijgen.
Helpen hierbij kan zijn dat je vuil maandverband verwijderd of verteld hoe zij dit zelf kunnen
doen.
Tampons:
Dit is een inwendig verband belangrijk hierbij is
Hygiënisch inbrengen
De tampon niet langer dan 4 uur in de vagina
Dit is vaak lastig voor een cliënt met beperking ook omdat ze hierbij niet goed in de gaten
kunnen houden hoelang hij er al inzit. Of dat ze hem gewoon vergeten. Tampons zijn er voor
licht, gemiddeld en zwaar bloedverlies.
,Maandverband:
Dit is een uitwendig verband. Deze verschoon je om de paar uur bij erge menstruatie bij
weinig menstruatie twee keer per dag. De soorten maandverband zijn voor keuze wat het
prettigst gevonden wordt.
Incontinentiemateriaal:
Dit is voor mensen die de urine of ontlasting niet goed genoeg kunnen ophouden.
Babyluiers:
Er zijn verschillende soorten:
Katoenen luiers maat 1-4
Wegwerpluiers
- 0 tot 4 weken en 0 tot 5 kg: maat 1
- 4 tot 8 weken en 3 tot 6 kg maat 2
- 2 tot 6 maanden en 4 tot 9 kg maat 3
- 6 tot 12 maanden en 7 tot 18 kg maat 4
- Ouder dan 12 maanden en 11 tot 25 kg maat 5
Er zijn ook zwemluiers deze zorgen ook bij zwemmen dat de ontlasting wordt vastgehouden
wel snel verschonen wanneer nodig.
INCO-materiaal voor urineverlies:
Matig urineverlies > klein deel van de plas verliezen
Zwaar urineverlies > hierbij wordt een groot deel van de plas verloren
Zeer zwaar urineverlies > hier wordt de volledige plas verloren
INCO-Materiaal is voor mannen en vrouwen let wel op er moet meer verband van voren dan
achteren en materiaal voor mannen is aan de voorkant hoger en breder dan het gewone
materiaal.
Soorten:
Inleggers > dit zijn een soort luiers voor in sluitend ondergoed, voor zwaar urineverlies
Fixatiebroekje > dit is een broekje waar een inlegger op zijn plaats gehouden kan worden.
Pants > dit is een soort luierbroekje deze zijn voor alle soorten urineverlies.
Slips > soort babyluier die je kunt vastzetten met een soort plak strip voor het andoen
Flex > deze lijkt op een slip die makkelijk te verwijderen is vooral veel gebruikt in
verpleeghuizen.
Bed bescherming:
Bedonderleggers> zachte mat met plastic van onder en een vocht opnemende toplaag
Steeklakens > korte lakens van dikker katoen meestal in combi met een plastic matje
eronder.
Matrasbeschermers > waterdichte matrashoezen met een zachte katoenen laag en plastic
eronder voor boven en zijkanten van het matras.
Urine lijsten:
Dit zijn lijsten die moeten worden bijgehouden als er bijv een van de volgende klachten is:
Steeds weer blaasontsteking
, Erg vaak plassen (elk halfuur)
S ’nachts vaak moeten plassen
Niet goed kunnen plassen
Ongewild urineverlies
Nierstenen
Defecatielijst:
Dit is een lijst om bij te houden hoeveel iemand per dag poept
Darmproblemen kunnen een reden zijn van deze lijst
Obstipatie: harde ontlasting en lang tijd niet naar de wc kunnen (verstopping)
Diarree: dunne ontlasting en vaak moeten poepen
Schaamte en privacy:
Omgaan met de schaamte van cliënt:
Toon begrip
Vertel waarom het nodig is dat je je cliënt gaat helpen uitkleden en douchen
Leg uit waarom je wilt wassen
Blijf vriendelijk en respectvol
https://www.zorginzicht.nl/servicepagina/kiesbeter meer lezen over steunkousen
https://www.goedgebruik.nl/filmpjes filmpjes goed gebruik steunkousen
11.2 t/m 11.4.1 van thema 11 ‘Slaap-waakritme’ uit het boek Maatschappelijk zorg
1 (Basisprofielboek).
Dag en nacht structuur:
Slaap en waakritme
De een heeft meer slaap nodig dan de ander de een is na 5 uur al uitgerust de ander na 9
uur. Gemiddeld heb je 8 uur slaap nodig. Minder dan 6 uur kan zelfs schadelijk zijn voor de
gezondheid. En dan heb je nog ochtend en avondmensen.
Invloed van leeftijd
Ouderen hebben net zoveel slaap nodig als volwassenen maar ouderen worden tussendoor
vaak wakker. Jongeren hebben tijdens de pubertijd last van niet in slaap komen en smorgens
niet wakker willen worden.
Fysieke en psychische problemen
Pijn kan er bijv. voor zorgen dat je niet in slaap kunt komen maar psychische problemen
kunnen hier ook voor zorgen waardoor ze vaak overdag moe en duf zijn.
Het uit bed komen lukt hierdoor moeilijk waardoor het hele dagritme wordt opgeschoven en
hierdoor verschuift het hele ritme.
Dagbesteding voor een goede nachtrust
Als je een reden hebt om uit bed te komen helpt dit vaak het ritme te verbeteren en door de
dagbesteding ben je ook eerder moe in de avond.
De gevolgen van slaapgebrek
Te weinig slaap is schadelijk en kan zorgen voor:
Ongelukken
Vermoeidheid > hierdoor slecht humeur
Verkeerde beslissingen op werk
Slechte alertheid op de weg
En op lange termijn:
Overgewicht
Diabetes
Hoofdstuk 12
Uit- en aankleden:
Dingen die de cliënt zelf kan moet je zelf laten doen.
4 momenten waarbij je helpt bij uitkleden zijn:
Wassen, douchen of baden
Voor het naar bed gaan
Als de kleding vies is
Als de cliënt zich ongemakkelijk voelt in de kleding (te warm, te koud, kriebelig)
Werk altijd van boven naar beneden. En trek zo snel mogelijk kleding aan.
Voorbeeld: cliënt is van boven uitgekleed, is hij van boven gewassen trek meteen een
pyjama of nachtjapon aan en kleed dan pas van onderen uit.
Lichamelijke beperking:
Bij mensen die een lichaamsdeel minder goed kunnen gebruiken kleed je altijd eerst het
gezonde deel uit en dan het ongezonde deel en bij het aankleden andersom
Wassen, baden en douchen:
Laat zo veel mogelijk wat de cliënt zelf kan doen zelf doen dit geeft een gevoel van
zelfstandigheid. Vertel cliënten ook goed wat je gaat doen en vraag altijd of er nog wensen
zijn en wat ze zelf kunnen doen. Houd hier dan ook rekening mee.
Voordat je begint altijd de ramen, deuren en gordijnen sluiten voor tocht en privacy. Ook
zorgen dat de ruimte warm genoeg is.
Klaarzetten:
Handdoeken, washandjes
Schoon ondergoed, nachtgoed of bovenkleding
Zeep of douchegel
Eventueel deodorant
Eventueel bodylotion
Eventueel maandverband
Eventueel incontinentiemateriaal
Werkwijze:
Boven naar beneden werken > gezicht, bovenlichaam en dan onderlichaam.
Let altijd op dat er geen vocht tussen huidplooien blijft zitten. Kijk goed hoe de huid tussen
de tenen er uit ziet en droog deze goed af.
Op bed wassen:
Mensen die bedlegerig of erg ziek zijn moet je op bed wassen dan heb je wat meer spullen
nodig:
Waskom voor het bovenlichaam en een waskom voor het onderlichaam
Extra handdoek om onder en tegen het lichaam te leggen zodat het matras niet nat
wordt.
Kleed de cliënt altijd na het wassen van het bovenlichaam aan met een hemd of
ander kledingstuk.
Wassen zonder water en zeep is ook een optie bij mensen die lang bedlegerig zijn:
Hier zijn een soort wegwerp washandschoentjes voor deze zijn doordringt met een soort
reinigende lotion dit is handig wanneer je niet wil dat de cliënt te snel afkoelt en dit gaat
sneller omdat je niet hoeft af te drogen.
,Bij de wastafel wassen:
Laat de cliënt op een krukje zitten, alleen als je het onderlichaam wast moet de cliënt even
staan.
In bad gaan:
Laat het bad vollopen op de tempratuur die de cliënt wenst.
Met een badlift is het niet moeilijk de cliënt te ondersteunen tijdens het baden. De badlift
bestaat uit een stoeltje van kunststof met een gat in de zitting zoals bij een wcbril en een
langere pijp waarmee de stoel elektrisch omhoog en omlaag kan en met een zijarm kan het
opzij bewegen.
De cliënt gaat op het stoeltje zitten
Je brengt het stoeltje omhoog
Je draait het stoeltje boven het bad
Je laat het stoeltje langzaam in het water zakken
Je wast de cliënt en als je daarmee klaar bent, breng je het stoeltje weer omhoog
Je draait tot het juiste punt en laat de stoel zakken totdat de cliënt met de voeten bij
de vloer kan
Douchen:
Het is belangrijk dat er een douchekrukje is je laat de cliënt zitten terwijl je het bovenlichaam
wast bij het onderlichaam moet de cliënt even gaan staan en dit geld ook bij het afdrogen bij
het bovenlichaam zitten bij het onderlichaam staan en zo snel mogelijk aankleden.
Baby verzorging:
Baby’s hebben ander soort verzorging nodig met speciale producten
Aankleedkussen
Kleertjes in de juiste maat (rompertjes, shirtjes, sokjes, broekjes, jurkjes
Gezichtsdoekjes
Watten
Luierdoekjes
Babyzeep, babyolie, zinkzalf, babyzalf
Badje
Zachte handdoeken en washandjes
Luiers in de juiste maat
Babybadje of Tummy Tub > babybadje waarop het kind rechtop zit tot 5 a 6 maanden
Toiletgang:
Loop mee zet de cliënt op het toilet trek je terug en laat roepen of bellen wanneer ze klaar
is.
Menstruatie:
Vrouwen met een beperking hebben soms wat hulp nodig bij de menstruatie dit is meestal
vanaf 10 tot 16 jaar wanneer zij hun eerste menstruatie krijgen.
Helpen hierbij kan zijn dat je vuil maandverband verwijderd of verteld hoe zij dit zelf kunnen
doen.
Tampons:
Dit is een inwendig verband belangrijk hierbij is
Hygiënisch inbrengen
De tampon niet langer dan 4 uur in de vagina
Dit is vaak lastig voor een cliënt met beperking ook omdat ze hierbij niet goed in de gaten
kunnen houden hoelang hij er al inzit. Of dat ze hem gewoon vergeten. Tampons zijn er voor
licht, gemiddeld en zwaar bloedverlies.
,Maandverband:
Dit is een uitwendig verband. Deze verschoon je om de paar uur bij erge menstruatie bij
weinig menstruatie twee keer per dag. De soorten maandverband zijn voor keuze wat het
prettigst gevonden wordt.
Incontinentiemateriaal:
Dit is voor mensen die de urine of ontlasting niet goed genoeg kunnen ophouden.
Babyluiers:
Er zijn verschillende soorten:
Katoenen luiers maat 1-4
Wegwerpluiers
- 0 tot 4 weken en 0 tot 5 kg: maat 1
- 4 tot 8 weken en 3 tot 6 kg maat 2
- 2 tot 6 maanden en 4 tot 9 kg maat 3
- 6 tot 12 maanden en 7 tot 18 kg maat 4
- Ouder dan 12 maanden en 11 tot 25 kg maat 5
Er zijn ook zwemluiers deze zorgen ook bij zwemmen dat de ontlasting wordt vastgehouden
wel snel verschonen wanneer nodig.
INCO-materiaal voor urineverlies:
Matig urineverlies > klein deel van de plas verliezen
Zwaar urineverlies > hierbij wordt een groot deel van de plas verloren
Zeer zwaar urineverlies > hier wordt de volledige plas verloren
INCO-Materiaal is voor mannen en vrouwen let wel op er moet meer verband van voren dan
achteren en materiaal voor mannen is aan de voorkant hoger en breder dan het gewone
materiaal.
Soorten:
Inleggers > dit zijn een soort luiers voor in sluitend ondergoed, voor zwaar urineverlies
Fixatiebroekje > dit is een broekje waar een inlegger op zijn plaats gehouden kan worden.
Pants > dit is een soort luierbroekje deze zijn voor alle soorten urineverlies.
Slips > soort babyluier die je kunt vastzetten met een soort plak strip voor het andoen
Flex > deze lijkt op een slip die makkelijk te verwijderen is vooral veel gebruikt in
verpleeghuizen.
Bed bescherming:
Bedonderleggers> zachte mat met plastic van onder en een vocht opnemende toplaag
Steeklakens > korte lakens van dikker katoen meestal in combi met een plastic matje
eronder.
Matrasbeschermers > waterdichte matrashoezen met een zachte katoenen laag en plastic
eronder voor boven en zijkanten van het matras.
Urine lijsten:
Dit zijn lijsten die moeten worden bijgehouden als er bijv een van de volgende klachten is:
Steeds weer blaasontsteking
, Erg vaak plassen (elk halfuur)
S ’nachts vaak moeten plassen
Niet goed kunnen plassen
Ongewild urineverlies
Nierstenen
Defecatielijst:
Dit is een lijst om bij te houden hoeveel iemand per dag poept
Darmproblemen kunnen een reden zijn van deze lijst
Obstipatie: harde ontlasting en lang tijd niet naar de wc kunnen (verstopping)
Diarree: dunne ontlasting en vaak moeten poepen
Schaamte en privacy:
Omgaan met de schaamte van cliënt:
Toon begrip
Vertel waarom het nodig is dat je je cliënt gaat helpen uitkleden en douchen
Leg uit waarom je wilt wassen
Blijf vriendelijk en respectvol
https://www.zorginzicht.nl/servicepagina/kiesbeter meer lezen over steunkousen
https://www.goedgebruik.nl/filmpjes filmpjes goed gebruik steunkousen
11.2 t/m 11.4.1 van thema 11 ‘Slaap-waakritme’ uit het boek Maatschappelijk zorg
1 (Basisprofielboek).
Dag en nacht structuur:
Slaap en waakritme
De een heeft meer slaap nodig dan de ander de een is na 5 uur al uitgerust de ander na 9
uur. Gemiddeld heb je 8 uur slaap nodig. Minder dan 6 uur kan zelfs schadelijk zijn voor de
gezondheid. En dan heb je nog ochtend en avondmensen.
Invloed van leeftijd
Ouderen hebben net zoveel slaap nodig als volwassenen maar ouderen worden tussendoor
vaak wakker. Jongeren hebben tijdens de pubertijd last van niet in slaap komen en smorgens
niet wakker willen worden.
Fysieke en psychische problemen
Pijn kan er bijv. voor zorgen dat je niet in slaap kunt komen maar psychische problemen
kunnen hier ook voor zorgen waardoor ze vaak overdag moe en duf zijn.
Het uit bed komen lukt hierdoor moeilijk waardoor het hele dagritme wordt opgeschoven en
hierdoor verschuift het hele ritme.
Dagbesteding voor een goede nachtrust
Als je een reden hebt om uit bed te komen helpt dit vaak het ritme te verbeteren en door de
dagbesteding ben je ook eerder moe in de avond.
De gevolgen van slaapgebrek
Te weinig slaap is schadelijk en kan zorgen voor:
Ongelukken
Vermoeidheid > hierdoor slecht humeur
Verkeerde beslissingen op werk
Slechte alertheid op de weg
En op lange termijn:
Overgewicht
Diabetes
