Samenvatting blok 4.3
THEMA 1
READING QUESTIONS
1. Explain the difference between positive and negative symptoms and their place in the
diagnosis 'Schizophrenia' according to the DSM-V
2. What are the fundamental shifts in clinical practice that Slade (2009) advocates?
3. How has the conception of mental illness changed over different clinical models?
4. Do DSM-like diagnoses offer a concrete, fixed explanation of the patient’s wellbeing,
according to Vanheule et al. (2019)? If not, how can they continue to be used?
5. Why is precision psychiatry flawed, according to Köhne & Van Os (2021)?
NOLEN-HOEKSEMA (2020) – CHAPTER 8 PSYCHOPATHOLOGIE
Schizofrenie:
• Hallucinaties (zien/horen/voelen dingen die niet echt zijn)
• Delusions (waanideeën): gefixeerde overtuigingen (bv dat ze beschadigd gaan worden door
een organisatie)
Psychotic = (bovenstaande) ervaring en overtuiging die los staan van de realiteit
• Spreken soms onsamenhangend en handelen onvoorspelbaar.
Schizofrenie ligt op een continuüm (kan ook in milde vormen voorkomen waarbij mensen niet aan
alle criteria voldoen voor diagnose)
• Schizotypal personality disorder= matige (moderate) symptomen die lijken op
schizofrenie, maar met een vastgehouden greep op realiteit, spreken vaak op vreemde,
excentrieke manieren, hebben ongebruikelijke overtuigingen of percepties en hebben
moeite met het omgaan met andere mensen.
• Delusional disorder = Individuen hebben hardnekkige overtuigingen die in strijd zijn met
de werkelijkheid, maar ze missen andere symptomen van schizofrenie en kunnen vaak nog
normaal functioneren (wanen gaan waken over dingen die mogelijk maar onwaar zijn).
• Brief psychotic disorder = individuen met symptomen van schizofrenie voor minder dan
1 maand.
• Schizophreniform disorder= individuen met schizofrenie symptomen gedurende 1-6
mnd. Maar daarna vaak weer normaal leven.
1
,Samenvatting blok 4.3
• Schizoaffective disorder = gemengd beeld van schizofrenie en ernstige depressie/manie
• Andere psychotische stoornissen waaronder door middelen veroorzaakte psychotische
stoornis en psychotische (catatonische) stoornissen geassocieerd met andere medische
aandoeningen zijn psychoses die specifiek veroorzaakt worden door ziekte en vaak
kortdurend.
Algemene info over schizofrenie
• Als je het verschil niet kunt zien tussen wat echt en niet echt is heb je een psychose.
• Psychoses hebben verschillende vormen, een van de meest ernstige is schizofrenie.
• Soms denken en communiceren schizofrenen duidelijk, hebben accuraat beeld van realiteit
en functioneren goed in het dagelijks leven. Op andere momemten, tijden de actieve fase
van hun ziekte, is hun denken en spraak gedesorganiseerd, geen realiteitsbesef en moeilijk
om voor zichzelf te zorgen.
• Meeste mensen met psychotische stoornissen ontwikkelen dit in late tienerjaren of vroege
volwassen jaren (wanneer je start in samenleving)
• In US ontwikkeld 1-2% van de populatie schizofrenie.
• Meerderheid van schizofrenen leven zelfstandig of bij familie
SYMPTOMEN, DIAGNOSE EN BELOOP
DSM-5 verwijst naar schizofreniespectrum om het feit te reflecteren dat er vijf domeinen van
symptomen zijn die de psychotische stoornissen definiëren en hun aantal, ernst en duur te
onderscheiden.
Positive symptoms:
• Delusions
• Hallucinations
• Disorganized thought (speech)
• Disorganized or abnormal motor behavior (inc. catatonia)
Negatieve symptoms:
• Beperkte emotionele expressie van affect.
Mensen met schizofrenie vertonen vaak veel cognitieve gebreken dit heeft invloed op
achteruitgang van functioneren, echter zijn cognitieve symptomen geen onderdeel van
diagnostische criteria.
POSITIEVE SYMPTOMEN
Beschreven als positief omdat het openlijke uitingen zijn van ongebruikelijke preceptie en
gedragingen.
Delusions = Ideeën waarvan een individu denkt dat ze waar zijn, maar die hoogst
onwaarschijnlijk zijn en vaak onmogelijk. Drie manieren:
1. Self-deceptions is op zijn minst mogelijk, terwijl wanen (delusions) dat niet zijn.
2. Mensen die zelfbedrog koesteren kunnen af en toe aan deze overtuigingen denken,
maar mensen met waanideeën zijn er vaak mee bezig
3. Mensen met self-deceptions erkennen dat hun overtuigingen verkeerd zijn, maar
mensen met waanideeën zijn vaak zeer resistent tegen tegenstrijdige argumenten of
dwingende feiten.
2
, Samenvatting blok 4.3
Naam Definitie Voorbeeld
Persecutory delusion Valse overtuiging dat Belief that the CIA, FBI, and local police
anderen of iemands are conspiring to catch you in a sting
dierbaren vervolgd, operation
bekeken of conspired
wordt door anderen
Delusion of reference Geloof dat alledaagse Belief that a newscaster is reporting on your
gebeurtenissen, movements, or that a random manhole
voorwerpen of andere cover was put there so you could see it
mensen een ongewone
persoonlijke betekenis
hebben
Grandiose delusion Valse overtuiging dat Belief that you are Martin Luther King, Jr.,
iemand grote macht, reincarnated
kennis of talent heeft of
dat iemand een beroemd
en machtig persoon is
Delusions of being controlled Geloof dat iemands Belief that an alien has taken over your
gedachten, gevoelens of body and is controlling your behavior
gedragingen
opgelegd/gecontroleerd
worden door externe
kracht
Thought broadcasting Geloof dat iemands Belief that your thoughts are being
gedachten vanuit zijn transmitted via the Internet against your
geest uitgezonden worden will
zodat andere het kunnen
horen
Thought insertion Geloof dat een ander Belief that your spouse is inserting
persoon/object gedachten blasphemous thoughts into your mind
in iemands geest brengt
Thought withdrawal Geloof dat gedachten door Belief that your roommate is stealing all
een ander persoon/object your thoughts while you sleep
uit de geest worden
verwijderd
Delusion of guilt or sin Valse overtuiging dat Belief that you have killed someone or that
iemand een vreselijke you are responsible for a disaster (e.g.,
daad heeft gepleegd of flood)
verantwoordelijk is voor
erge gebeurtenis
Somatic delusion Valse overtuiging dat Belief that your intestines have been
iemands uiterlijk of replaced by snakes
lichaamsdeel ziek of
veranderd is.
Wanen komen ook voor bij andere stoornissen, zoals mensen met ernstige vormen van
depressie of bipolaire stoornis die wanen hebben die overeenkomen met hun stemmingen
(wanneer ze depressief zijn, kunnen ze geloven dat ze een onvergeeflijke zonde hebben
begaan, en wanneer ze manisch zijn, zouden kunnen geloven dat ze een godheid zijn).
Deze wanen komen in alle culturen voor, maar specifieke inhoud van wanen kan per cultuur
verschillen. Dit weerspiegelt verschillen in geloofssystemen van de cultuur en verschillen in
omgeving.
Hallucinations: onechte perceptuele ervaringen.
3
THEMA 1
READING QUESTIONS
1. Explain the difference between positive and negative symptoms and their place in the
diagnosis 'Schizophrenia' according to the DSM-V
2. What are the fundamental shifts in clinical practice that Slade (2009) advocates?
3. How has the conception of mental illness changed over different clinical models?
4. Do DSM-like diagnoses offer a concrete, fixed explanation of the patient’s wellbeing,
according to Vanheule et al. (2019)? If not, how can they continue to be used?
5. Why is precision psychiatry flawed, according to Köhne & Van Os (2021)?
NOLEN-HOEKSEMA (2020) – CHAPTER 8 PSYCHOPATHOLOGIE
Schizofrenie:
• Hallucinaties (zien/horen/voelen dingen die niet echt zijn)
• Delusions (waanideeën): gefixeerde overtuigingen (bv dat ze beschadigd gaan worden door
een organisatie)
Psychotic = (bovenstaande) ervaring en overtuiging die los staan van de realiteit
• Spreken soms onsamenhangend en handelen onvoorspelbaar.
Schizofrenie ligt op een continuüm (kan ook in milde vormen voorkomen waarbij mensen niet aan
alle criteria voldoen voor diagnose)
• Schizotypal personality disorder= matige (moderate) symptomen die lijken op
schizofrenie, maar met een vastgehouden greep op realiteit, spreken vaak op vreemde,
excentrieke manieren, hebben ongebruikelijke overtuigingen of percepties en hebben
moeite met het omgaan met andere mensen.
• Delusional disorder = Individuen hebben hardnekkige overtuigingen die in strijd zijn met
de werkelijkheid, maar ze missen andere symptomen van schizofrenie en kunnen vaak nog
normaal functioneren (wanen gaan waken over dingen die mogelijk maar onwaar zijn).
• Brief psychotic disorder = individuen met symptomen van schizofrenie voor minder dan
1 maand.
• Schizophreniform disorder= individuen met schizofrenie symptomen gedurende 1-6
mnd. Maar daarna vaak weer normaal leven.
1
,Samenvatting blok 4.3
• Schizoaffective disorder = gemengd beeld van schizofrenie en ernstige depressie/manie
• Andere psychotische stoornissen waaronder door middelen veroorzaakte psychotische
stoornis en psychotische (catatonische) stoornissen geassocieerd met andere medische
aandoeningen zijn psychoses die specifiek veroorzaakt worden door ziekte en vaak
kortdurend.
Algemene info over schizofrenie
• Als je het verschil niet kunt zien tussen wat echt en niet echt is heb je een psychose.
• Psychoses hebben verschillende vormen, een van de meest ernstige is schizofrenie.
• Soms denken en communiceren schizofrenen duidelijk, hebben accuraat beeld van realiteit
en functioneren goed in het dagelijks leven. Op andere momemten, tijden de actieve fase
van hun ziekte, is hun denken en spraak gedesorganiseerd, geen realiteitsbesef en moeilijk
om voor zichzelf te zorgen.
• Meeste mensen met psychotische stoornissen ontwikkelen dit in late tienerjaren of vroege
volwassen jaren (wanneer je start in samenleving)
• In US ontwikkeld 1-2% van de populatie schizofrenie.
• Meerderheid van schizofrenen leven zelfstandig of bij familie
SYMPTOMEN, DIAGNOSE EN BELOOP
DSM-5 verwijst naar schizofreniespectrum om het feit te reflecteren dat er vijf domeinen van
symptomen zijn die de psychotische stoornissen definiëren en hun aantal, ernst en duur te
onderscheiden.
Positive symptoms:
• Delusions
• Hallucinations
• Disorganized thought (speech)
• Disorganized or abnormal motor behavior (inc. catatonia)
Negatieve symptoms:
• Beperkte emotionele expressie van affect.
Mensen met schizofrenie vertonen vaak veel cognitieve gebreken dit heeft invloed op
achteruitgang van functioneren, echter zijn cognitieve symptomen geen onderdeel van
diagnostische criteria.
POSITIEVE SYMPTOMEN
Beschreven als positief omdat het openlijke uitingen zijn van ongebruikelijke preceptie en
gedragingen.
Delusions = Ideeën waarvan een individu denkt dat ze waar zijn, maar die hoogst
onwaarschijnlijk zijn en vaak onmogelijk. Drie manieren:
1. Self-deceptions is op zijn minst mogelijk, terwijl wanen (delusions) dat niet zijn.
2. Mensen die zelfbedrog koesteren kunnen af en toe aan deze overtuigingen denken,
maar mensen met waanideeën zijn er vaak mee bezig
3. Mensen met self-deceptions erkennen dat hun overtuigingen verkeerd zijn, maar
mensen met waanideeën zijn vaak zeer resistent tegen tegenstrijdige argumenten of
dwingende feiten.
2
, Samenvatting blok 4.3
Naam Definitie Voorbeeld
Persecutory delusion Valse overtuiging dat Belief that the CIA, FBI, and local police
anderen of iemands are conspiring to catch you in a sting
dierbaren vervolgd, operation
bekeken of conspired
wordt door anderen
Delusion of reference Geloof dat alledaagse Belief that a newscaster is reporting on your
gebeurtenissen, movements, or that a random manhole
voorwerpen of andere cover was put there so you could see it
mensen een ongewone
persoonlijke betekenis
hebben
Grandiose delusion Valse overtuiging dat Belief that you are Martin Luther King, Jr.,
iemand grote macht, reincarnated
kennis of talent heeft of
dat iemand een beroemd
en machtig persoon is
Delusions of being controlled Geloof dat iemands Belief that an alien has taken over your
gedachten, gevoelens of body and is controlling your behavior
gedragingen
opgelegd/gecontroleerd
worden door externe
kracht
Thought broadcasting Geloof dat iemands Belief that your thoughts are being
gedachten vanuit zijn transmitted via the Internet against your
geest uitgezonden worden will
zodat andere het kunnen
horen
Thought insertion Geloof dat een ander Belief that your spouse is inserting
persoon/object gedachten blasphemous thoughts into your mind
in iemands geest brengt
Thought withdrawal Geloof dat gedachten door Belief that your roommate is stealing all
een ander persoon/object your thoughts while you sleep
uit de geest worden
verwijderd
Delusion of guilt or sin Valse overtuiging dat Belief that you have killed someone or that
iemand een vreselijke you are responsible for a disaster (e.g.,
daad heeft gepleegd of flood)
verantwoordelijk is voor
erge gebeurtenis
Somatic delusion Valse overtuiging dat Belief that your intestines have been
iemands uiterlijk of replaced by snakes
lichaamsdeel ziek of
veranderd is.
Wanen komen ook voor bij andere stoornissen, zoals mensen met ernstige vormen van
depressie of bipolaire stoornis die wanen hebben die overeenkomen met hun stemmingen
(wanneer ze depressief zijn, kunnen ze geloven dat ze een onvergeeflijke zonde hebben
begaan, en wanneer ze manisch zijn, zouden kunnen geloven dat ze een godheid zijn).
Deze wanen komen in alle culturen voor, maar specifieke inhoud van wanen kan per cultuur
verschillen. Dit weerspiegelt verschillen in geloofssystemen van de cultuur en verschillen in
omgeving.
Hallucinations: onechte perceptuele ervaringen.
3
