Veiligheidsmanagementsystemen volgens ISO 45001
Hoofdstuk 1 Inleiding
1.1 de nieuwe norm
De nieuwe norm ISO 45001:2018 voor veiligheidsmanagementsystemen vervangt de oude
norm OHSAS 18001:2007. De norm 45001:2018 bevat de eisen waaraan een
veiligheidsmanagementsysteem moet voldoden en is gebaseerd op vier uitgangspunten:
1. de continue verbetering aan de hand van de PDCA-cirkel
2. de procesbenadering
3. de risicobenadering
4. de context- en stakeholdersbenadering
Aan deze uitgangspunten zijn visies gekoppeld:
1. een visie op preventie op basis van kans en gevolg van optreden
2. een visie op beheersing van de processen
3. een visie op aanpassing van het veiligheidsmanagementsysteem aan de interne en
externe context van de organisatie
4. een visie op mens, en klantgerichtheid en/of gerichtheid op belanghebbende
1.2 wat is een managementsysteem en wat is een veiligheidsmanagementsysteem?
Een managementsysteem is een samenhangend geheel van afspraken en werkwijzen en een
organisatiestructuur voor een planmatige en systematische beheersing en verbetering van
bedrijfsprocessen om gestelde doelen te realiseren. In deze definitie zijn verschillende
elementen:
afspraken en werkwijzen
een organisatiestructuur
een planmatige en systematische beheersing
verbetering
processen
Een veiligheidsmanagementsysteem is een samenhangend geheel van afspraken en
werkwijzen en een organisatiestructuur voor een planmatige en systematische beheersing
en verbetering van processen op het gebied van veiligheid om gestelde veiligheidsdoelen te
realiseren.
Zonder certificatie op basis van de norm 45001:2018 beschikt elke organisatie over een
veiligheidsmanagementsysteem met afspraken en werkwijzen, een structuur, beheersing
van processen en verbetering.
Hoe een managementsysteem kan worden opgebouwd is beschreven in internationale
normen. Deze normen worden opgesteld door de international standardization organization
(ISO). De ISO geeft naast vele technische normen die dienen als ‘regels van goed
vakmanschap’ of de ‘stand der techniek’, verschillende managementsysteemnormen uit. De
managementsysteemnormen kunnen worden gecertificeerd via een erkende certificatie-
instelling. Die externe audit kan resulteren in het verstrekken van een certificaat. Deze
certificaten moeten aan derden het nodige vertrouwen geven dat de gecertifieerde
organisatie werkt volgens de internationale norm.
,1.2 de high level structure
De norm ISO 45001:2018 heeft een gelijksoortige indeling als de normen over kwaliteit en
milieu. Deze indeling wordt de high level structure genoemd.
De fasen van de PCDA-cirkel in de norm 45001:2018
ISO 45001:2018
Context
Inzicht in de organisatie en haar context
Inzicht in de behoeften en verwachtingen van de betrokken partijen
Het toepassingsgebied van het veiligheidsmanagementsysteem vaststellen
Veiligheidsmanagementsystemen
Leiderschap
Leiderschap en betrokkenheid
Beleid
Rollen, verantwoordelijkheden en bevoegdheden in de organisatie
Participatie en consultatie
Plan Planning
Maatregelen om risico’s aan te pakken en kansen te benutten
Algemeen
Identificatie van de gevaren en beoordeling van OH&S risico’s
Bepaling van de wettelijke en andere eisen
Planning en acties
Veiligheidsdoelstellingen en planning om deze te bereiken
Veiligheidsdoelstellingen
Planning om de veiligheidsdoelstellingen te bereiken
Do Middelen
Middelen
Competentie
Bewustzijn
Communicatie
Informatie en communicatie
Participatie, overleg en vertegenwoordiging
Gedocumeerde informatie
Algemeen
Creëren en actualiseren
Beheer van gedocumeerde informatie
Do Uitvoering
Operationele planning en beheersing
Algemeen
Gevaren wegnemen en veiligheidsrisico’s verminderen
Management van veranderingen
Inkoop
Algemeen
Contractors
Uitbesteding
Voorbereid zijn en reageren op noodsituaties
, Check Monitoring en meting
Monitoring, meten, analyse en evaluatie
Algemeen
Beoordeling van de naleving
Interne audit
Interne auditdoelstellingen
Interne auditproces
Directiebeoordeling
Act Verbetering
Incident, niet-conformiteit en corrigerende maatregelen
Continue verbetering
1.4 de vier uitgangspunten van ISO 45001:2018
1.4.1 de PCDA-cirkel
in het veiligheidsmanagementsysteem staat het continue verbeteren centraal, veelal
gerealiseerd via de PDCA-cirkel. De PCDA cirkel is een veel gebruikt kader in kwaliteit. Dit
kader van de PDCA cirkel om naar bepaalde aspecten te kijken, is expliciet opgenomen in de
norm. De PDCA cirkel komt overeen met het DRBS, zoals dat is opgenomen in de
veiligheidswetgeving.
De PDCA-cirkel bestaat uit de volgende fasen:
plan: veiligheidsdoelstellingen vaststellen en processen vastleggen die nodig zijn om
resultaten te leveren in overeenstemming met het beleid van de organisatie
do: de uitvoering van de processen zoals gepland
check: monitoring en meting van de processen, met inbegrip van de
veiligheidsdoelstellingen en de veiligheidsresultaten en prestatie
act: maatregelen nemen om voortdurend te verbeteren
Hoofdstuk 1 Inleiding
1.1 de nieuwe norm
De nieuwe norm ISO 45001:2018 voor veiligheidsmanagementsystemen vervangt de oude
norm OHSAS 18001:2007. De norm 45001:2018 bevat de eisen waaraan een
veiligheidsmanagementsysteem moet voldoden en is gebaseerd op vier uitgangspunten:
1. de continue verbetering aan de hand van de PDCA-cirkel
2. de procesbenadering
3. de risicobenadering
4. de context- en stakeholdersbenadering
Aan deze uitgangspunten zijn visies gekoppeld:
1. een visie op preventie op basis van kans en gevolg van optreden
2. een visie op beheersing van de processen
3. een visie op aanpassing van het veiligheidsmanagementsysteem aan de interne en
externe context van de organisatie
4. een visie op mens, en klantgerichtheid en/of gerichtheid op belanghebbende
1.2 wat is een managementsysteem en wat is een veiligheidsmanagementsysteem?
Een managementsysteem is een samenhangend geheel van afspraken en werkwijzen en een
organisatiestructuur voor een planmatige en systematische beheersing en verbetering van
bedrijfsprocessen om gestelde doelen te realiseren. In deze definitie zijn verschillende
elementen:
afspraken en werkwijzen
een organisatiestructuur
een planmatige en systematische beheersing
verbetering
processen
Een veiligheidsmanagementsysteem is een samenhangend geheel van afspraken en
werkwijzen en een organisatiestructuur voor een planmatige en systematische beheersing
en verbetering van processen op het gebied van veiligheid om gestelde veiligheidsdoelen te
realiseren.
Zonder certificatie op basis van de norm 45001:2018 beschikt elke organisatie over een
veiligheidsmanagementsysteem met afspraken en werkwijzen, een structuur, beheersing
van processen en verbetering.
Hoe een managementsysteem kan worden opgebouwd is beschreven in internationale
normen. Deze normen worden opgesteld door de international standardization organization
(ISO). De ISO geeft naast vele technische normen die dienen als ‘regels van goed
vakmanschap’ of de ‘stand der techniek’, verschillende managementsysteemnormen uit. De
managementsysteemnormen kunnen worden gecertificeerd via een erkende certificatie-
instelling. Die externe audit kan resulteren in het verstrekken van een certificaat. Deze
certificaten moeten aan derden het nodige vertrouwen geven dat de gecertifieerde
organisatie werkt volgens de internationale norm.
,1.2 de high level structure
De norm ISO 45001:2018 heeft een gelijksoortige indeling als de normen over kwaliteit en
milieu. Deze indeling wordt de high level structure genoemd.
De fasen van de PCDA-cirkel in de norm 45001:2018
ISO 45001:2018
Context
Inzicht in de organisatie en haar context
Inzicht in de behoeften en verwachtingen van de betrokken partijen
Het toepassingsgebied van het veiligheidsmanagementsysteem vaststellen
Veiligheidsmanagementsystemen
Leiderschap
Leiderschap en betrokkenheid
Beleid
Rollen, verantwoordelijkheden en bevoegdheden in de organisatie
Participatie en consultatie
Plan Planning
Maatregelen om risico’s aan te pakken en kansen te benutten
Algemeen
Identificatie van de gevaren en beoordeling van OH&S risico’s
Bepaling van de wettelijke en andere eisen
Planning en acties
Veiligheidsdoelstellingen en planning om deze te bereiken
Veiligheidsdoelstellingen
Planning om de veiligheidsdoelstellingen te bereiken
Do Middelen
Middelen
Competentie
Bewustzijn
Communicatie
Informatie en communicatie
Participatie, overleg en vertegenwoordiging
Gedocumeerde informatie
Algemeen
Creëren en actualiseren
Beheer van gedocumeerde informatie
Do Uitvoering
Operationele planning en beheersing
Algemeen
Gevaren wegnemen en veiligheidsrisico’s verminderen
Management van veranderingen
Inkoop
Algemeen
Contractors
Uitbesteding
Voorbereid zijn en reageren op noodsituaties
, Check Monitoring en meting
Monitoring, meten, analyse en evaluatie
Algemeen
Beoordeling van de naleving
Interne audit
Interne auditdoelstellingen
Interne auditproces
Directiebeoordeling
Act Verbetering
Incident, niet-conformiteit en corrigerende maatregelen
Continue verbetering
1.4 de vier uitgangspunten van ISO 45001:2018
1.4.1 de PCDA-cirkel
in het veiligheidsmanagementsysteem staat het continue verbeteren centraal, veelal
gerealiseerd via de PDCA-cirkel. De PCDA cirkel is een veel gebruikt kader in kwaliteit. Dit
kader van de PDCA cirkel om naar bepaalde aspecten te kijken, is expliciet opgenomen in de
norm. De PDCA cirkel komt overeen met het DRBS, zoals dat is opgenomen in de
veiligheidswetgeving.
De PDCA-cirkel bestaat uit de volgende fasen:
plan: veiligheidsdoelstellingen vaststellen en processen vastleggen die nodig zijn om
resultaten te leveren in overeenstemming met het beleid van de organisatie
do: de uitvoering van de processen zoals gepland
check: monitoring en meting van de processen, met inbegrip van de
veiligheidsdoelstellingen en de veiligheidsresultaten en prestatie
act: maatregelen nemen om voortdurend te verbeteren
