Artikel
Welke medicatie verhoogt het risico op
vallen?
Ieder geneesmiddel dat duizeligheid en/of sufheid kan geven, verhoogt het risico
dat mensen gedesoriënteerd raken, vallen en iets breken. Nursing zet de meest
valgevaarlijke geneesmiddelen op een rij.
Ouderen zijn gevoeliger voor de sufmakende bijwerkingen van medicijnen, waardoor er
een grotere kans is op vallen.
Een botbreuk bij een gevallen oudere zou een reden moeten zijn om de medicatie aan te
pakken. Maar welke medicijnen vergroten zoal het risico op vallen?
Slaap- en kalmeringsmiddelen
Er zijn kortwerkende en langwerkende slaapmiddelen. Kortwerkende middelen
(bijvoorbeeld temazepam, zolpidem) helpen om in te slapen. Deze zijn de volgende
ochtend meestal uitgewerkt, al hangt dit wel af van de gebruikte dosering en kan dit per
persoon verschillen. Langwerkende middelen (bijvoorbeeld mitrazepam) helpen om door
te slapen. Er is een kans dat hun versuffende werking ‘s morgens nog niet voorbij is.
Zowel kort- als langwerkende middelen werken spierontspannend en versuffend. Ook
kalmeringsmiddelen werken versuffend en spierontspannend. Wie onder invloed van een
slaap- of kalmeringsmiddel opstaat (bijvoorbeeld om ‘s nachts te plassen) kan daardoor
moeite hebben om op de been te blijven. Bovendien kan een lang werkend middel ook
overdag de kans op vallen groter maken. Ouderen zijn nog gevoeliger voor de
sufmakende bijwerkingen, waardoor er een grotere kans is op vallen. Daarom is de
startdosering vaak lager.
Voorbeelden van slaapmiddelen die het valrisico verhogen: temazepam, zolpidem,
mitrazepam.
Diuretica (plasmiddelen)
Plastabletten worden veel voorgeschreven bij hoge bloeddruk of hartproblemen of
wanneer iemand te veel vocht vasthoudt. Ze zorgen voor een versnelde afvoer van vocht
uit het lichaam. Dat verlaagt de bloeddruk. Daardoor worden sommige mensen duizelig
als ze opstaan uit bed of uit een stoel. Het is dan van belang niet te snel op te staan en
bij duizeligheid weer even te gaan liggen of zitten. Meestal wordt de duizeligheid minder
als het lichaam gewend is aan de lagere bloeddruk. Geadviseerd wordt om diuretica niet
’s avonds in te nemen omdat de patiënt anders frequent naar de wc moet in de nacht.
Voorbeeld: furosemide, hydrochloorthiazide (diverse fabrikanten).
Pijnstillers
Alle opiaten, waaronder fentanyl en morfine kunnen door hun versuffende werking een
verhoogd risico geven op vallen.
Cardiovasculair
Medicijnen die worden voorgeschreven tegen hoge bloeddruk, zoals bètablokkers,
kunnen duizeligheid, sufheid of een licht gevoel in het hoofd veroorzaken. Vaak gaan
deze verschijnselen over als het lichaam gewend is aan de lagere bloeddruk. Het is dus
vooral van belang de patiënt te attenderen op duizelingen als hij net een nieuw middel
gebruikt of een hogere dosis dan hij gewend is.
Voorbeelden: metoprolol (Selokeen® en diverse andere fabrikanten)
1
Welke medicatie verhoogt het risico op
vallen?
Ieder geneesmiddel dat duizeligheid en/of sufheid kan geven, verhoogt het risico
dat mensen gedesoriënteerd raken, vallen en iets breken. Nursing zet de meest
valgevaarlijke geneesmiddelen op een rij.
Ouderen zijn gevoeliger voor de sufmakende bijwerkingen van medicijnen, waardoor er
een grotere kans is op vallen.
Een botbreuk bij een gevallen oudere zou een reden moeten zijn om de medicatie aan te
pakken. Maar welke medicijnen vergroten zoal het risico op vallen?
Slaap- en kalmeringsmiddelen
Er zijn kortwerkende en langwerkende slaapmiddelen. Kortwerkende middelen
(bijvoorbeeld temazepam, zolpidem) helpen om in te slapen. Deze zijn de volgende
ochtend meestal uitgewerkt, al hangt dit wel af van de gebruikte dosering en kan dit per
persoon verschillen. Langwerkende middelen (bijvoorbeeld mitrazepam) helpen om door
te slapen. Er is een kans dat hun versuffende werking ‘s morgens nog niet voorbij is.
Zowel kort- als langwerkende middelen werken spierontspannend en versuffend. Ook
kalmeringsmiddelen werken versuffend en spierontspannend. Wie onder invloed van een
slaap- of kalmeringsmiddel opstaat (bijvoorbeeld om ‘s nachts te plassen) kan daardoor
moeite hebben om op de been te blijven. Bovendien kan een lang werkend middel ook
overdag de kans op vallen groter maken. Ouderen zijn nog gevoeliger voor de
sufmakende bijwerkingen, waardoor er een grotere kans is op vallen. Daarom is de
startdosering vaak lager.
Voorbeelden van slaapmiddelen die het valrisico verhogen: temazepam, zolpidem,
mitrazepam.
Diuretica (plasmiddelen)
Plastabletten worden veel voorgeschreven bij hoge bloeddruk of hartproblemen of
wanneer iemand te veel vocht vasthoudt. Ze zorgen voor een versnelde afvoer van vocht
uit het lichaam. Dat verlaagt de bloeddruk. Daardoor worden sommige mensen duizelig
als ze opstaan uit bed of uit een stoel. Het is dan van belang niet te snel op te staan en
bij duizeligheid weer even te gaan liggen of zitten. Meestal wordt de duizeligheid minder
als het lichaam gewend is aan de lagere bloeddruk. Geadviseerd wordt om diuretica niet
’s avonds in te nemen omdat de patiënt anders frequent naar de wc moet in de nacht.
Voorbeeld: furosemide, hydrochloorthiazide (diverse fabrikanten).
Pijnstillers
Alle opiaten, waaronder fentanyl en morfine kunnen door hun versuffende werking een
verhoogd risico geven op vallen.
Cardiovasculair
Medicijnen die worden voorgeschreven tegen hoge bloeddruk, zoals bètablokkers,
kunnen duizeligheid, sufheid of een licht gevoel in het hoofd veroorzaken. Vaak gaan
deze verschijnselen over als het lichaam gewend is aan de lagere bloeddruk. Het is dus
vooral van belang de patiënt te attenderen op duizelingen als hij net een nieuw middel
gebruikt of een hogere dosis dan hij gewend is.
Voorbeelden: metoprolol (Selokeen® en diverse andere fabrikanten)
1
