Duitsland, 1871-1945
2.1: wat betekende de vorming van het Duitse keizerrijk voor het machtsevenwicht
tussen de Europese grootmachten, 1871-1918?
Kenmerkende Aspecten
- De Industriële Revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een
industriële samenleving.
- De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie
- De opkomst van de politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme,
nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.
- Het voeren van twee wereldoorlogen.
- Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door
massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij
oorlogvoering
Na de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871 werd in Versailles het Duitse keizerrijk uitgeroepen en
de koning van Pruisen tot keizer Wilhelm I gekroond. De staat die onder leiding van Pruisen was
gevormd, was een politieke, militaire en, door de snelle industrialisatie in de boorgaande
decennia, economische grootmacht. Nat twee eeuwen was er een einde gekomen aan de
dominantie van Frankrijk op het Europese continent, rijkskanselier Von Bismarck was tevreden
met de bestaande grenzen in Europa, maar zag wel dat Duitsland was omgeven door sterke
mogendheden. Het buitenlandse beleid was daarom gericht op handhaving van het bestaande
machtsevenwicht door een alliantiepolitiek.
De troonsbestijging van Wilhelm II in 1888 en het ontslag van Bismarck luidden een nieuw tijdperk
in. Duitsland was niet langer tevreden met de bestaand situatie, maar wilde een belangrijke plaats
op het wereldtoneel. Deze ‘Weltpolitik’ was in eerste instantie gericht op overzees imperialisme,
waarbij het vooral Groot-Brittannië als koloniale grootmacht tegenover zich vond. Op de
Conferentie van Berlijn (1884-1885), bijeengeroepen door Duitsland (Bismarck), maakten de
Europese mogendheden afspraken over de koloniale opdeling van Afrika. Maar de Duitse
‘Weltpolitik’ was geen succes. In het begin van e twintigste eeuw werd de blik daarom meer
gericht op het Europese continent, vooral richting het oosten. Duitslands groeiende internationale
ambities gingen, tot verontrusting van Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland, hand in hand met
sterke economische groei en toenemend militarisme. Zo nam de Duitse Rijksdag in 1898 een
Vlootwet aan waarbij meer dan vierhonderd miljoen marken werden vrijgemaakt voor de
vlootbouw. Zowel Duitsland als de andere Europese grootmachten zochten steeds meer hun
steun in internationale bondgenootschappen.
De rivaliteit tussen de grote mogendheden kwam in 1914 tot uitbarsting in de Eerste
Wereldoorlog. Frankrijk slaagde er in 1914 ternauwernood in tijdens de Slag bij de Marne de
Duitse opmars te stoppen. De oorlog veranderde in het westen van een bewegingsoorlog in een
loopgravenoorlog, waarbij de fronten langdurig vastlagen. De eerste totale oorlog in de
geschiedenis had ingrijpende gevolgen voor zowel de soldaten als het thuisfront. De zware last
van de oorlog leidde tot steeds meer onvrede onder de bevolking. Dit leidde in de herfst van 1918
tot een revolutie. Tegelijkertijd werd duidelijk dat Duitsland de oorlog op het slagveld had verloren.
Op 9 november 1918 werd de republiek uitgeroepen en op 11 november 1918 werd de
wapenstilstand ondertekend.
, Verplicht voorbeelden:
- Conferentie van Berlijn (1884-1885)
- Vlootwet (1898)
- Slag bij de Marne (1914)
2.1: wat betekende de vorming van het Duitse keizerrijk voor het machtsevenwicht
tussen de Europese grootmachten, 1871-1918?
Kenmerkende Aspecten
- De Industriële Revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een
industriële samenleving.
- De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie
- De opkomst van de politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme,
nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.
- Het voeren van twee wereldoorlogen.
- Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door
massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij
oorlogvoering
Na de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871 werd in Versailles het Duitse keizerrijk uitgeroepen en
de koning van Pruisen tot keizer Wilhelm I gekroond. De staat die onder leiding van Pruisen was
gevormd, was een politieke, militaire en, door de snelle industrialisatie in de boorgaande
decennia, economische grootmacht. Nat twee eeuwen was er een einde gekomen aan de
dominantie van Frankrijk op het Europese continent, rijkskanselier Von Bismarck was tevreden
met de bestaande grenzen in Europa, maar zag wel dat Duitsland was omgeven door sterke
mogendheden. Het buitenlandse beleid was daarom gericht op handhaving van het bestaande
machtsevenwicht door een alliantiepolitiek.
De troonsbestijging van Wilhelm II in 1888 en het ontslag van Bismarck luidden een nieuw tijdperk
in. Duitsland was niet langer tevreden met de bestaand situatie, maar wilde een belangrijke plaats
op het wereldtoneel. Deze ‘Weltpolitik’ was in eerste instantie gericht op overzees imperialisme,
waarbij het vooral Groot-Brittannië als koloniale grootmacht tegenover zich vond. Op de
Conferentie van Berlijn (1884-1885), bijeengeroepen door Duitsland (Bismarck), maakten de
Europese mogendheden afspraken over de koloniale opdeling van Afrika. Maar de Duitse
‘Weltpolitik’ was geen succes. In het begin van e twintigste eeuw werd de blik daarom meer
gericht op het Europese continent, vooral richting het oosten. Duitslands groeiende internationale
ambities gingen, tot verontrusting van Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland, hand in hand met
sterke economische groei en toenemend militarisme. Zo nam de Duitse Rijksdag in 1898 een
Vlootwet aan waarbij meer dan vierhonderd miljoen marken werden vrijgemaakt voor de
vlootbouw. Zowel Duitsland als de andere Europese grootmachten zochten steeds meer hun
steun in internationale bondgenootschappen.
De rivaliteit tussen de grote mogendheden kwam in 1914 tot uitbarsting in de Eerste
Wereldoorlog. Frankrijk slaagde er in 1914 ternauwernood in tijdens de Slag bij de Marne de
Duitse opmars te stoppen. De oorlog veranderde in het westen van een bewegingsoorlog in een
loopgravenoorlog, waarbij de fronten langdurig vastlagen. De eerste totale oorlog in de
geschiedenis had ingrijpende gevolgen voor zowel de soldaten als het thuisfront. De zware last
van de oorlog leidde tot steeds meer onvrede onder de bevolking. Dit leidde in de herfst van 1918
tot een revolutie. Tegelijkertijd werd duidelijk dat Duitsland de oorlog op het slagveld had verloren.
Op 9 november 1918 werd de republiek uitgeroepen en op 11 november 1918 werd de
wapenstilstand ondertekend.
, Verplicht voorbeelden:
- Conferentie van Berlijn (1884-1885)
- Vlootwet (1898)
- Slag bij de Marne (1914)
