Samenvatting Romeins Recht, BA Rechtsgeleerdheid jaar 1

Stappenplan Romeins Recht week 1 t/m 6

Week 1

5:1 BW: eigendom is het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben
Onderverdeling vermogensrechten:
(1) Zakelijke rechten
- Eigendom (dominium)
- Beperkte rechten
 Absolute werking: heeft zaaksgevolg
(2) Persoonlijke rechten
- Kunnen alléén worden ingeroepen tegen de contractspartij én diens opvolgers onder
algemene titel (= erfgenamen)
 Relatieve werking




Het Romeinse eigendomsbegrip
Kenmerken:
(1) Eigendom is universeel
(2) Eigendom is absoluut
(3) Geen eigendom onder termijn
(4) Eigendom is iets anders dan bezit

Universeel
- Revindicatie, ongeacht type zaak
Absoluut
- Eigenaar is absoluut beschikkingsbevoegd
- Niet gebonden aan rechten van derden
 Eigenaar kan een zaak 2x verkopen (de eerste koper heeft niet meer rechten dan de
tweede koper)
 Verkoop doet geen afbreuk aan de positie van de eigenaar (nog steeds
beschikkingsbevoegd)
 Schending van overeenkomst levert enkel een wanprestatie op
- Gesloten stelsel van beperkte rechten

Vervreemdingsbeding
= gevolgen schending
- Absolute karakter maakt dat de bob van een eigenaar niet kan worden ingeperkt
- Schending van een vervreemdingsbeding heeft geen goederenrechtelijke werking: levert
slecht een vordering uit wanprestatie op

,Geen eigendom onder termijn
Uitgangspunt = eigendom wordt alleen verkregen en overgedragen op de wijze die de wet dwingend
voorschrijft
- Geen overgang door tijdsverloop
- Na verloop van termijn ontstaat slechts een nieuwe verplichting tot eigendomsoverdracht
- Afspraak van termijn heeft alleen verbintenisrechtelijke werking
Eigendom is iets anders dan bezit
- Eigendom is het meest omvattende recht
- Bezit is een feit met rechtsgevolgen (neem: promoveren van bezitter tot eigenaar)
- Duidelijkste verschil: revindicatie

Rechtsgevolgen bezit: een gestolen bezit hoeft pas afgegeven te worden als de (eventueel
gemaakte) noodzakelijke kosten door de eigenaar zijn vergoed

Rechtsgevolg eigendom:
Revindicatie
5:2 BW: de eigenaar van een zaak is bevoegd haar van een ieder die haar zonder recht houdt, op te
eisen
- Ter bescherming van het eigendom
- Pas na levering is de eigendomsoverdracht en de verbintenis voltooit
Vereiste bewijs revindicatie:
(1) Actieve legitimatie: eiser kan terecht optreden in de procedure als eigenaar
 Nemo plus-regel: niemand kan meer rechten overdragen dan hij zelf heeft
(voorganger moet bob zijn)
(2) Passieve legitimatie
 Eigenaar moet bewijzen dat de gedaagde macht over de zaak heeft



Eigendomsverkrijging
(1) Opvolging onder algemene titel (= erfgenaam)
- Vereist: erflater had zelf ook eigendom over de zaak
(2) Opvolging onder bijzondere titel
= overeenkomst tussen twee levende personen én eigendomsoverdracht
- Originair
OF
- Derivatief


Originaire verkrijging van eigendom
= een nieuw eigendomsrecht
Toe-eigening (occupatio)
- Inbezitneming van een zaak die aan niemand toebehoort, res nullius kan door toe-eigening
aan jezelf toebehoren
- Voorbeeld: wilde dieren
Prijsgeving (derelictio)
- Bezitsverlies met de bedoeling eigendom prijs te geven
- Bedoelingen zijn een kwestie van uitleg
Schatvinding (thesaurus)
- Inbezitneming van een zaak van waarde, waarvan de eigenaar niet is te traceren.
- Het is zeker dat een zaak aan niemand toebehoort

, Vinderschap (BW 1992)
- Het onder zich nemen van een onbeheerde zaak
- Gaat om de intentie van de vinder, namelijk het voor zichzelf houden of beschermen
- Voorbeeld: een portemonnee op straat vinden