Maandag 11 november 2019
HC 3: Cytoskelet/Weefsel
Dr. Mathijs Bergman
ECB H17
Functie cytoskelet:
- Stevigheid en vorm
- Beweging
- Transport
- Organellen op plek houden
Het cytoskelet wordt gevormd door 3 typen eiwitfilamenten:
Intermediate filaments
Gemiddelde dikte > 10 nm > heel sterk
Opbouw: lange filamenteuze eiwitten vormen een dimeer > die vormen door zich
tegengesteld te binden een tetrameer > van dit soort setjes gaan er 8 in een segment
Intermediate filaments form a network in the cytoplasm and are present in the nucleus of all
eukaryotic cells. Ze zitten aan het plasma membraan vast door cell-cell junctions called
desmosomes die cellen met elkaar verbinden. Cellen zonder intermediate filamenten tussen
elkaar zouden onder druk uit elkaar gaan. Als er aan het epitheel wordt getrokken, komt de
kracht op de intermediate filaments, en niet op het membraan. Intermediate filamenten
geven sterkte aan de cel en tussen cellen. De desosomen die bestaan uit cadherines die de
cellen extracellulair verbinden. De twee uiteinden hebben dezelfde polariteit. Er zijn veel
overlappende gebieden die alles bij elkaar houden, GEEN spraken van covalente bindingen.
De functie is het verdelen van de druk.
4 klassen intermediate filaments:
- Keratine filamenten: epitheelcellen > haar/veren
- Vimentin (related) filamenten: bindweefsel, spier, neurogliale cellen
- Neuro filamenten > zenuwcellen
- Nuclear lamins > versterkt nuclear envelope
Intermediate filaments in de kern: vormen de nuclear lamina > versterkt
de nuclear envelope. This nuclear lamina consists of lamin proteins.
Kernmembraan moet bij iedere celdeling worden afgebroken en weer
opgebouwd. Dit wordt door kinases geregeld: lamin + P = afbraak.
Defosforylation causes the lamins to reassemble at the end of mitosis.
, Plectin is a protein that cross-link the filaments into bundles and link them to microtubules,
actin filaments and structures in desmosomes.
Microtubules
Heel dik > 25 nm > holle buis met verschillende uiteinden (ene kant +, andere -
gepolariseerd) > liggen over de hele cel heen > kunnen loslaten en opbouwen op
verschillende plekken.
- Microtubuli groeien vanuit een centrosoom en groeien vanuit daar alle
kanten op. Zo vormen ze wegen waar celcomponenten
(organellen/vesicles) kunnen worden vervoerd.
- Microtubuli vormen ook de mitotic spindle. Hierdoor worden tijdens de
celcyclus de chromosomen eerlijk verdeeld.
- Microtubuli kunnen ook flagellen en cilia vormen
Opbouw: sub-units van tubuline eiwitten zijn dimeren die bestaan uit een alfa en
beta sub-unit. De mix van tubuline sub-units en microtubuli zorgen voor een
snelle afbraak/opbouw. Op het centrosoom ligt een gamma-tubuline waaruit de
tubuline kan ontstaan. De beta-tubuline kant vormt de + kant (ligt in
cytoplasma), de alfa-tubuline kant vormt de – kant (ligt in centrosoom). Ze zullen sneller
groeien vanaf de + kant. De polariteit geeft aan dat de uiteinden chemisch en functioneel
verschillen, niet dat ze anders geladen zijn. Zonder de polariteit zouden ze niet als
transportroutes kunnen fungeren.
Groeien: microtubuli groeien en krimpen onafhankelijk van elkaar > heel bewegelijk. Groeien
gebeurt door het toevoegen van alfa-beta-dimers aan het + eind.
Het groeien van microtubuli kost GTP. Als het GTP een tijdje
gebonden is, hydroliseert het tubuline GTP > GDP en laat het los.
De GDP blijft gebonden aan de beta-tubuline. De groei en afbraak
van microtubuli stopt door interactie met een capping eiwit >
polarisatie van de cel. Microtubuli are dynamically instable:
switching back and forth between polymerization and
depolymerization. Voordeel: rapid remodeling.
De centrosoom bestaat uit 2 centriolen en is het organisatie
systeem van de microtubulen.
HC 3: Cytoskelet/Weefsel
Dr. Mathijs Bergman
ECB H17
Functie cytoskelet:
- Stevigheid en vorm
- Beweging
- Transport
- Organellen op plek houden
Het cytoskelet wordt gevormd door 3 typen eiwitfilamenten:
Intermediate filaments
Gemiddelde dikte > 10 nm > heel sterk
Opbouw: lange filamenteuze eiwitten vormen een dimeer > die vormen door zich
tegengesteld te binden een tetrameer > van dit soort setjes gaan er 8 in een segment
Intermediate filaments form a network in the cytoplasm and are present in the nucleus of all
eukaryotic cells. Ze zitten aan het plasma membraan vast door cell-cell junctions called
desmosomes die cellen met elkaar verbinden. Cellen zonder intermediate filamenten tussen
elkaar zouden onder druk uit elkaar gaan. Als er aan het epitheel wordt getrokken, komt de
kracht op de intermediate filaments, en niet op het membraan. Intermediate filamenten
geven sterkte aan de cel en tussen cellen. De desosomen die bestaan uit cadherines die de
cellen extracellulair verbinden. De twee uiteinden hebben dezelfde polariteit. Er zijn veel
overlappende gebieden die alles bij elkaar houden, GEEN spraken van covalente bindingen.
De functie is het verdelen van de druk.
4 klassen intermediate filaments:
- Keratine filamenten: epitheelcellen > haar/veren
- Vimentin (related) filamenten: bindweefsel, spier, neurogliale cellen
- Neuro filamenten > zenuwcellen
- Nuclear lamins > versterkt nuclear envelope
Intermediate filaments in de kern: vormen de nuclear lamina > versterkt
de nuclear envelope. This nuclear lamina consists of lamin proteins.
Kernmembraan moet bij iedere celdeling worden afgebroken en weer
opgebouwd. Dit wordt door kinases geregeld: lamin + P = afbraak.
Defosforylation causes the lamins to reassemble at the end of mitosis.
, Plectin is a protein that cross-link the filaments into bundles and link them to microtubules,
actin filaments and structures in desmosomes.
Microtubules
Heel dik > 25 nm > holle buis met verschillende uiteinden (ene kant +, andere -
gepolariseerd) > liggen over de hele cel heen > kunnen loslaten en opbouwen op
verschillende plekken.
- Microtubuli groeien vanuit een centrosoom en groeien vanuit daar alle
kanten op. Zo vormen ze wegen waar celcomponenten
(organellen/vesicles) kunnen worden vervoerd.
- Microtubuli vormen ook de mitotic spindle. Hierdoor worden tijdens de
celcyclus de chromosomen eerlijk verdeeld.
- Microtubuli kunnen ook flagellen en cilia vormen
Opbouw: sub-units van tubuline eiwitten zijn dimeren die bestaan uit een alfa en
beta sub-unit. De mix van tubuline sub-units en microtubuli zorgen voor een
snelle afbraak/opbouw. Op het centrosoom ligt een gamma-tubuline waaruit de
tubuline kan ontstaan. De beta-tubuline kant vormt de + kant (ligt in
cytoplasma), de alfa-tubuline kant vormt de – kant (ligt in centrosoom). Ze zullen sneller
groeien vanaf de + kant. De polariteit geeft aan dat de uiteinden chemisch en functioneel
verschillen, niet dat ze anders geladen zijn. Zonder de polariteit zouden ze niet als
transportroutes kunnen fungeren.
Groeien: microtubuli groeien en krimpen onafhankelijk van elkaar > heel bewegelijk. Groeien
gebeurt door het toevoegen van alfa-beta-dimers aan het + eind.
Het groeien van microtubuli kost GTP. Als het GTP een tijdje
gebonden is, hydroliseert het tubuline GTP > GDP en laat het los.
De GDP blijft gebonden aan de beta-tubuline. De groei en afbraak
van microtubuli stopt door interactie met een capping eiwit >
polarisatie van de cel. Microtubuli are dynamically instable:
switching back and forth between polymerization and
depolymerization. Voordeel: rapid remodeling.
De centrosoom bestaat uit 2 centriolen en is het organisatie
systeem van de microtubulen.
